သခၤါရသံုးမ်ိဳး

ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာမွာပါတဲ့ အ၀ိဇၨာပစၥယာ သခၤါရာ-အရ သခၤါရဆုိတာ ေစတနာပါပဲ။ ေစတနာေစတသိက္က စိတ္(၈၉)ပါးလံုးနဲ႔ အတူတြဲျဖစ္သျဖင့္ေစတနာ (၈၉)ပါးရွိတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ေစတနာ (၈၉)ပါးလံုးကို သခၤါရအရ မယူရပါဘူး။ ေလာကီ ကုသုိလ္ အကုသုိလ္မွာ ယွဥ္တဲ့ေစတနာ (၂၉)ပါးကုိပဲ သခၤါရလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ အကုသုိလ္ေစတနာ (၁၂)ပါး၊ မဟာကုသုိလ္ေစတနာ (၈)ပါး၊ ႐ူပကုသုိလ္ေစတနာ (၅)ပါး၊ အ႐ူပကုသုိလ္ေစတနာ (၄)ပါး၊ ေပါင္း ေစတနာ(၂၉)ပါးကုိသာ သခၤါရလုိ႔ မွတ္ထားရပါမယ္။ ဒီေစတနာ (၂၉)ပါးကုိ ပုညာဘိသခၤါရ၊ အပုညာဘိသခၤါရနဲ႔ အာနဉၥာဘိသခၤါရဆုိၿပီး သခၤါရသံုးမ်ိဳးနဲ႔ ခြဲျခားျပထားပါတယ္။

သခၤါရပစၥယာ ၀ိညာဏံ- သခၤါရေၾကာင့္ ၀ိညာဏ္ျဖစ္တယ္ဆုိတာ အဲဒီေစတနာ(၂၉)ပါးေၾကာင့္ ၀ိညာဏ္ဆုိတဲ့ ပဋိသေႏၶစိတ္ျဖစ္တာကိုေျပာတာ။ ပုညာဘိသခၤါရေၾကာင့္ ဥေပကၡာသႏၲီရဏ (၁)၊ မဟာ၀ိပါက္ (၈)၊ ႐ူပ၀ိပါက္ (၅)၊ ေပါင္း ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္ (၁၄)ပါးျဖစ္ပါတယ္။ အပုညာဘိသခၤါရေၾကာင့္ အကုသလ၀ိပါက္ ဥေပကၡာသႏၲီရဏ (၁)ပါးသာ ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္အျဖစ္ ေပၚလာပါတယ္။ ဒါဟာ အပါယ္ဘံုသားေတြအားလံုးရဲ႕ ပဋိသေႏၶစိတ္ပါပဲ။ အာနဉၥာဘိသခၤါရေၾကာင့္ အ႐ူပ၀ိပါက္ ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္ (၄)ပါးျဖစ္ပါတယ္။ ေပါင္းလုိက္ရင္ (၁၄+၁+၄) = (၁၉) ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္ (၁၉)ပါးေတြ႔ရပါမယ္။ ဒါက စာလာေပလာအတိုင္း ေျပာလုိက္တာျဖစ္ပါတယ္္။

သေဘာတရားပုိင္းဆုိင္ရာေလးေတြကုိ အကုသုိလ္က စၿပီး ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ အပုညာဘိသခၤါရဆုိတာ အပုည-က အကုသုိလ္၊ အဘိ-က ေရွ႕႐ႈ၊ သခၤါရ-က ျပဳျပင္တာ။ အကုသုိလ္က ေရွ႕႐ႈျပဳျပင္လုိက္တာ။ ခႏၶာျဖစ္ေအာင္ ေရွ႕႐ႈျပဳျပင္လုိက္တာကို ေျပာတာ။ အကုသုိလ္ေၾကာင့္ ခႏၶာရတယ္လုိ႔ ေျပာလုိတာပါ။ အကုသုိလ္က ျပဳျပင္လုိက္တဲ့ ခႏၶာက အပါယ္ခႏၶာေပါ့။

ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟေတြထင္ထင္ေပၚေပၚျဖစ္လာလုိ႔ အကုသုိလ္စိတ္ဆုိတာ ျဖစ္လာရတာ။ ေလာဘေၾကာင့္ ေလာဘမူစိတ္(၈)ပါးျဖစ္သလုိ ေဒါသေၾကာင့္ ေဒါသမူစိတ္(၂)ပါးျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ေမာဟေၾကာင့္ ေမာဟမူစိတ္(၂)ပါးျဖစ္တယ္။ ေပါင္းလိုက္ေတာ့ အကုသုိလ္စိတ္ (၁၂)ပါး။ ေလာဘျဖစ္တုိင္း ေမာဟပါသလုိ ေဒါသျဖစ္တုိင္းလဲ ေမာဟပါေနတယ္။ ဒီအကုသုိလ္စိတ္ေတြနဲ႔ယွဥ္တဲ့ေစတနာေၾကာင့္ ဒုစ႐ုိက္(၁၀)ပါး ျပစ္မွား က်ဴးလြန္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒုစ႐ုိက္(၁၀)ပါးကုိ အကုသလကမၼပထတရား (၁၀)ပါးလုိ႔လဲ ေခၚတယ္။ ကမၼပထေျမာက္သြားတယ္၊ အကုသုိလ္ကံ ေျမာက္သြားတယ္လုိ႔ ဆုိလုိပါတယ္။ အပါယ္ပဋိသေႏၶက်ိဳးကုိ ဧကန္ေပးႏုိင္တဲ့ သတၱိရွိသြားတယ္။ ကမၼပထ မေျမာက္တဲ့ အကုသိုလ္ကေတာ့ အပါယ္ပဋိသေႏၶက်ိဳးကုိ ေပးႏုိင္တယ္လို႔ ကိန္းေသေျပာလို႔မရဘူး။ အခ်ိဳ႕က ေပးႏုိင္တယ္၊ အခ်ိဳ႕ကေတာ့ မေပးႏုိင္ဘူး။ ကမၼပထေျမာက္သြားတဲ့ အကုသုိလ္ကေတာ့ အပါယ္ပဋိသေႏၶက်ိဳးကို ေပးႏုိင္တဲ့အကုသုိလ္ကံ ျဖစ္သြားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အကုသုိလ္ေစတနာက အေၾကာင္း၊ ဒုစ႐ုိက္က အက်ိဳး။ ဒီလုိ အေၾကာင္း အက်ိဳးအေနနဲ႔ ဆက္စပ္ၾကည့္လုိက္ပါ။ ေလာဘဦးစီးၿပီး ခုိးမႈ၊ ကာမဂုဏ္ျပစ္မွားမႈ၊ လိမ္လည္မႈ၊ ဂံုးတုိက္မႈ၊ ၿပိန္ဖ်င္းတဲ့စကားေျပာဆုိမႈ၊ သူတစ္ပါးစည္းစိမ္မတရားသျဖင့္လုိခ်င္မႈ၊ မွားယြင္းစြာယံုၾကည္မႈဆုိတဲ့ အကုသုိလ္ကံေတြ ျဖစ္လာရပါတယ္။ ေဒါသဦးစီးၿပီး သတ္မႈ၊ ခုိးမႈ (အျမင္ကတ္လုိ႔ခိုးတာမ်ိဳး)၊ လိမ္လည္မႈ၊ ဂံုးတုိက္မႈ၊ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္းေျပာဆုိဆဲေရးမႈ၊ ၿပိန္ဖ်င္းတဲ့စကားကုိေျပာဆုိမႈ၊ သူတစ္ပါးကို ဒုကၡေရာက္ေစလုိ ပ်က္စီးေစလုိမႈ၊ အၿပိန္အဖ်င္း အႏွစ္မဲ့စကားေျပာဆုိမႈဆိုၿပီး အကုသုိလ္ကံေတြ ျဖစ္လာရပါတယ္။ ေမာဟကေတာ့ အကုသုိလ္ျဖစ္တိုင္း ပါေနတယ္။ ဒါေလးေတြကို ဘယ္ဟာက ေလာဘေၾကာင့္ျဖစ္တယ္၊ ဘယ္ဟာက ေဒါသေၾကာင့္ျဖစ္တယ္၊ ဘယ္ဟာက ေလာဘ ေဒါသႏွစ္မ်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္ႏုိင္တယ္ဆုိတာ ေအာက္က ဇယားမွာ ၾကည့္လိုက္ေပါ့။ ေမာဟကေတာ့ အကုသုိလ္ျဖစ္တုိင္း တြဲလ်က္ပါေနတာမုိ႔ ဇယားထဲမွာ အထက္က ထည့္ျပလိုက္တာ။

အကုသလကမၼပထတရား		ေမာဟ
		ေလာဘ	ေဒါသ
၁	ပါဏာတိပါတ		။
၂	အဒိႏၷာဒါန	။	။
၃	ကာေမသုမိစၧာစာရ	။
၄	မုသာ၀ါဒ	။	။
၅	ပိသုဏ၀ါစာ	။	။
၆	ဖ႐ုသ၀ါစာ		။
၇	သမၹပၸလာပ	။	။
၈	အဘိဇၥ်ာ	။
၉	ဗ်ာပါဒ		။
၁၀	မိစၦာဒိ႒ိ	။

ေလာဘေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့စိတ္ကုိ ေလာဘမူစိတ္၊ ေဒါသေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့စိတ္ကုိ ေဒါသမူစိတ္၊ ေလာဘ ေဒါသမပါဘဲ ေမာဟသက္သက္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့စိတ္ကုိ ေမာဟမူစိတ္လုိ႔ အဘိဓမၼာမွာ ဆုိတယ္။ ဒီကမၼပထတရားေတြထဲမွာ ေမာဟသက္သက္ေၾကာင့္သာ ျဖစ္တဲ့ ေမာဟမူစိတ္နဲ႔ဆုိင္တဲ့ ကမၼပထတရားေတာ့ မေတြ႔ရပါဘူး။

အကုသုိလ္စိတ္ေတြျဖစ္လာရင္ သူနဲ႔ယွဥ္တဲ့ေစတနာေၾကာင့္ ကမၼပထအဆင့္ေရာက္သြားတဲ့အခါ အပါယ္ခႏၶာရဖုိ႔ ျပဳျပင္ေပးေတာ့မယ္။ အပါယ္ခႏၶာဘက္ကုိေရွ႕႐ႈေနတယ္၊ ဦးတည္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔ကုိ အပုညာဘိသခၤါရလုိ႔ ပါဠိလုိေခၚတယ္။

ပုညာဘိသခၤါရဆုိတာ ပုည-က ကုသုိလ္၊ အဘိ-က ေရွ႕႐ႈ၊ သခၤါရ-က ျပဳျပင္တာ။ ကုသုိလ္ကေန ခႏၶာရဖုိ႔ ေရွ႕႐ႈျပဳျပင္ေပးလုိက္တဲ့တရားပါပဲ။ ပုည- ကုသုိလ္ဆုိတဲ့အထဲမွာ ကာမာ၀စရကုသုိလ္နဲ႔ ႐ူပါ၀စရကုသိုလ္ ေစတနာေတြပါ၀င္ပါတယ္။ ကုသိုလ္မွန္သမွ် ေကာင္းတဲ့တရားေတြခ်ည္းပါပဲ။ သုိ႔ေသာ္ ေကာင္းတဲ့တရားေတြကလဲ ခႏၶာျဖစ္ေၾကာင္းေတြပဲ ျဖစ္ေနေတာ့ သံသရာလြတ္ေၾကာင္းေတာ့မဟုတ္ေသးဘူး။ ကုသုိလ္ျဖစ္ေနခုိက္မွာေတာ့ ေမာဟေခၚတဲ့ အ၀ိဇၨာက ပါ၀င္ခြင့္မရွိပါဘူး။ ကုသုိလ္စိတ္မွာ ေမာဟ မယွဥ္ႏုိင္လုိ႔ပါပဲ။ သုိ႔ေသာ္ အႏုသယအေနနဲ႔ ကိန္းေနတဲ့ေမာဟကေတာ့ ရွိေနပါတယ္။ သစၥာေလးပါးမသိသေရြ႕ ေမာဟေခၚတဲ့ အ၀ိဇၨာက ကိန္းေနပါတယ္။ ကုသုိလ္ေစတနာနဲ႔ ျပန္ၿပီးယွဥ္တဲ့ေမာဟလုိ႔လဲ ယူဆလုိ႔ရပါတယ္။ ကုသုိလ္စိတ္က ေမာဟနဲ႔တုိက္႐ုိက္မယွဥ္ႏုိင္ေပမယ့္ ေစတနာနဲ႔က်ေတာ့ ေမာဟက ျပန္ၿပီးယွဥ္လုိ႔ ရေနတယ္။ ကုသုိလ္စိတ္နဲ႔ ေမာဟေတာ့ ေပၚေပၚထင္ထင္ ယွဥ္ခြင့္ မရွိဘူးဆုိတာေလး မွတ္ထားေစခ်င္တယ္။ ကာမာ၀စရကုသုိလ္မွာ ကမၼႆကတာဉာဏ္ပါတဲ့ကုသုိလ္နဲ႔ မပါတဲ့ကုသုိလ္ဆုိၿပီး ႏွစ္ပုိင္းေတြ႔ရပါမယ္။ အနိမ့္ဆံုး ကမၼႆကတာဉာဏ္၊ ဒါထက္ျမင့္တဲ့ ၀ိပႆနာဉာဏ္ယွဥ္ႏုိင္တဲ့ကုသုိလ္ဆုိရင္ေတာ့ ပုိၿပီးျမင့္ျမတ္တဲ့ကုသုိလ္ကံေတြ ျဖစ္မွာေပါ့။ ဒီကုသုိလ္ေတြေၾကာင့္ ကုသလကမၼပထတရား(၁၀)ပါးျဖစ္ၿပီး သို႔မဟုတ္ ပုညႀကိယာ၀တၳဳ (၁၀)ပါးျဖစ္ၿပီး ကုသုိလ္ကံေတြေျမာက္သြားရင္ သုဂတိပဋိသေႏၶက်ိဳးကုိ ေပးပါတယ္။ ဒီေတာ့ သုဂတိခႏၶာ ရဖုိ႔အေၾကာင္းတရားေတြျဖစ္လာတာေပါ့။ ႐ူပါ၀စရကုသုိလ္ကေတာ့ ဉာဏ္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ကုသုိလ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကုသုိလ္ကံေတြကလဲ ႐ူပဘံုမွာ ႐ူပျဗဟၼာခႏၶာရဖုိ႔ အေၾကာင္းကံေတြျဖစ္ေနတာပါပဲ။ ေနာက္တစ္ခုက အာနၪၨာဘိသခၤါရ- သိမ္ေမြ႔တဲ့အ႐ူပျဗဟၼာခႏၶာကုိျဖစ္ေစဖုိ႔ ေရွ႕႐ႈျပဳျပင္ေပးတဲ့ကုသုိလ္ကံေတြကို ဆုိလုိပါတယ္။ ေလာကီကုသုိလ္ေတြထဲမွာ အ႐ူပကုသုိလ္က အထက္တန္းက်တယ္။ မတုန္မလႈပ္ခုိင္ၿမဲတဲ့သေဘာရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔ကုိ အာနဉၨာဘိသခၤါရဆုိၿပီး သီးျခားခြဲထုတ္ထားတာ။ အ႐ူပကုသုိလ္ကလဲ ဉာဏ္ေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ကုသုိလ္ပါပဲ။ ဉာဏ္မပါရင္ စ်ာန္ေတာင္မရဘူးဆုိတာ မွတ္ထားလုိက္ပါ။ သုိ႔ေသာ္ ၀ိပႆနာဉာဏ္ဟုတ္ခ်င္မွဟုတ္မယ္၊ အနိမ့္ဆံုး ကမၼႆကတာသမၼာဒိ႒ိ၊ စ်ာနသမၼာဒိ႒ိေလာက္မွ မပါဘဲ စ်ာန္မရႏုိင္ပါဘူး။ သမၼာဒိ႒ိဆုိတာ ဉာဏ္ပါပဲ။

အက်ဥ္းခ်ဳပ္အားျဖင့္ အပုညာဘိသခၤါရေၾကာင့္ အပါယ္ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္ျဖစ္ရတယ္။ အပါယ္ခႏၶာ ရတယ္။ ပုညာဘိသခၤါရေၾကာင့္ လူ နတ္ ႐ူပျဗဟၼာ ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္ျဖစ္ရတယ္။ လူ နတ္ ႐ူပျဗဟၼာခႏၶာ ရတယ္။ အာနဉၥာဘိသခၤါရေၾကာင့္ အ႐ူပပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္ျဖစ္ရတယ္။ အ႐ူပျဗဟၼာခႏၶာ ရတယ္။ သခၤါရေၾကာင့္ခႏၶာရ၊ ရလာတဲ့ခႏၶာသည္ ဒုကၡသစၥာ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အပါယ္ လူ နတ္ ျဗဟၼာ မည္သည့္ခႏၶာ ရသည္ျဖစ္ေစ ခႏၶာမွန္လွ်င္ ဒုကၡသစၥာသာျဖစ္သျဖင့္ ခႏၶာပင္စည္ေပါက္မည့္ သခၤါရမ်ိဳးေစ့မွန္သမွ် ဒုကၡျဖစ္ေၾကာင္း သမုဒယသစၥာသာျဖစ္ေနပါတယ္။ သုိ႔ျဖစ္၍ သမုဒယရွိေနသမွ် ဒုကၡသစၥာခႏၶာပင္စည္ေပါက္ေနဦးမည္သာျဖစ္သျဖင့္ သမုဒယခ်ဳပ္ေၾကာင္း၊ တဏွာ ဥပါဒါန္ ကံခ်ဳပ္ေၾကာင္း ၀ိပႆနာအလုပ္ကုိ လုပ္ၾကရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ