ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ထဲက ဘ၀

ပဋိစၥသမုပၸါဒ္သည္ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ကုိ ေဖာ္ၫႊန္းထားျခင္းသာျဖစ္၏။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ကုိ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ႏွင့္ ယွဥ္ၾကည့္လုိက္လွ်င္ အတိတ္ဘ၀ ျဖစ္စဥ္ကုိလည္း ေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ ယခု လက္ရွိဘ၀ျဖစ္စဥ္ကုိလည္း ေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ အနာဂါတ္ဘ၀ျဖစ္စဥ္ကုိလည္းေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ စက္၀ုိင္းအကြက္(၁)က အတိတ္ဘ၀၊ အကြက္(၂)ႏွင့္ (၃)က ပစၥဳပၸန္ဘ၀၊ အကြက္(၄)က အနာဂါတ္ဘ၀ျဖစ္သည္ဟု အက်ဥ္းအားျဖင့္ ေျပာႏုိင္ပါ၏။

ယင္းသုိ႔ ဘ၀အေနျဖင့္ သံုးပုိင္း ပုိင္းျပထားေသာ္လည္း ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ မျပတ္ေသးသူမွန္သမွ်အတြက္ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ေတြကို ထပ္တူျပဳလုိက္လွ်င္ အတူတူသာ ျဖစ္ပါ၏။

(၁) အတိတ္ဘ၀ၾကည့္လုိက္လွ်င္လည္း အ၀ိဇၨာ သခၤါရသာရွိသကဲ့သုိ႔ ပစၥဳပၸန္ဘ၀၊ အနာဂတ္ဘ၀ေတြကုိၾကည့္လုိက္လွ်င္လည္း အ၀ိဇၨာ သခၤါရသာ ရွိေနမည္ျဖစ္၏။ သစၥာမသိေသးသေရြ႕ အ၀ိဇၨာေခါင္းေဆာင္ေနၿပီး သစၥာမသိသူ၏ လုပ္သမွ် ေျပာသမွ် ႀကံစည္သမွ်သည္ ကံသခၤါရသာ ျဖစ္ေနေတာ့၏။

(၂) အ၀ိဇၨာ သခၤါရမခ်ဳပ္ေသးသေရြ႕ ခႏၶာငါးပါးရရွိေနဦးမည္သာျဖစ္သျဖင့္ ၀ိညာဏ္ နာမ္႐ုပ္ သဠာယတန ဖႆ ေ၀ဒနာ တရားငါးခုေပၚေနမည္သာျဖစ္ၿပီး ေ၀ဒနာႏွင့္ တဏွာအကူးအဆက္ မျပတ္သမွ် တဏွာ ဥပါဒါန္ ကံတို႔လည္း ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနဦးမည္သာျဖစ္၏။ သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ အတိတ္ဘ၀ကလည္း ထုိတရားတုိ႔သာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေလေသာေၾကာင့္ ယခုဘ၀ရရွိလာခဲ့ၿပီး ယခုဘ၀လည္း ထုိတရားတုိ႔ ျဖစ္ေပၚေနလွ်င္ အနာဂတ္ဘ၀ မလုိခ်င္၍ မရ။

(၃) ထုိ႔အတူ ခႏၶာနာမ္႐ုပ္မခ်ဳပ္ၿငိမ္းသေရြ႕ အတိတ္ဘ၀ကလည္း ေမြး အုိ ေသ(ဇာတိ၊ ဇရာမရဏ)တို႔သာ ျဖစ္ခဲ့ရသကဲ့သုိ႔ ယခုဘ၀၊ အနာဂတ္ဘ၀တြင္လည္း ေမြး အုိ ေသပံုေသနည္းအတုိင္း သြားၾကရမည္သာျဖစ္၏။ ထုိသေဘာတရားကိုအေျခခံ၍ ဘ၀ကုိ ညီမွ်ျခင္းထုတ္ယူလုိက္ပါက-

(ဘ၀ = အ၀ိဇၨာ၊ သခၤါရ)

(ဘ၀ = ၀ိညာဏ္ နာမ္႐ုပ္ သဠာယတန ဖႆ ေ၀ဒနာ၊ တဏွာ ဥပါဒါန္ ကံ)

(ဘ၀ = ဇာတိ ဇရာမရဏ) ဟုအေျဖထြက္လာမည္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘ၀ဟူသည္ အ၀ိဇၨာ သခၤါရသာ ရွိ၏ဟုဆုိလွ်င္လည္း မမွားသကဲ့သုိ႔ ၀ိညာဏ္ နာမ္႐ုပ္ သဠာယတန ဖႆ ေ၀ဒနာ တဏွာ ဥပါဒါန္ ကံတို႔ကုိ ဘ၀ဟုေခၚမည္ဆုိလွ်င္လည္း ေခၚဆုိႏုိင္သည္သာျဖစ္၏။ ဇာတိ ဇရာမရဏကုိပင္ ဘ၀ဟု တင္စား၍လည္း ေျပာဆုိႏုိင္မည္သာျဖစ္၏။

ေမြးဖြားျခင္းရွိေနလွ်င္ အုိျခင္း (ႀကီးရင့္ျခင္း) ေသဆံုးျခင္းတို႔သည္လည္း မေကြမကြာ လုိက္ေနမည္သာျဖစ္၏။ ေမြး အုိ (နာ) ေသ ျဖစ္စဥ္အရ ေမြးသူတုိင္း အုိရ နာရ ေသရသည္မွာ ဓမၼသေဘာအရ ေရွာင္လႊဲ၌မရေပ။ ထုိဓမၼသဘာ၀သည္ အေကာင္းမဟုတ္၊ အဆုိးအနိ႒တရားမ်ားျဖစ္သျဖင့္ မည္သူမွ် မႏွစ္သက္ မျမတ္ႏုိးၾက၊ ေၾကာက္လန္႔တုန္လႈပ္ဖြယ္ရာတို႔သာျဖစ္၏။ ေတြးၾကည့္လွ်င္လည္း ေၾကာက္စရာေကာင္းသကဲ့သုိ႔ တကယ္ကုိယ္ေတြ႔ႀကံဳလွ်င္လည္း လန္႔စရာေကာင္းလွ၏။ မည္မွ်ပင္ ေၾကာက္လန္႔ေစကာမူ ေမြးလာသူမွန္သမွ် မလႊဲသာမေရွာင္သာ ေလွ်ာက္လွမ္းရမည့္ လမ္းသာျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဒုကၡသစၥာဟု ေဟာေတာ္မူျခင္းျဖစ္၏။ ေမြးဖြားျခင္း ဇာတိသည္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာေတာ္အရ ဒုကၡသစၥာအမွန္တရားတစ္ခုျဖစ္၏။ မည္သည့္သတၱ၀ါျဖစ္ေစ ဇာတိဒုကၡရသည္မွာ အတူတူသာျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ တူရာမွ မတူရာကို ရွာေဖြၾကည့္လွ်င္ ဇာတိအမွန္တရားတစ္ခုမွ ထပ္ဆင့္ကြဲျပားလ်က္ လူ႔ဇာတိျဖစ္လာရ၏။ နတ္ဇာတိျဖစ္လာရ၏။ ျဗဟၼာဇာတိိျဖစ္လာရ၏။ ငရဲ တိရစၦာန္ ၿပိတၱာ အသူရကာယ္ ဇာတိိျဖစ္လာရ၏။ လူကုိ ပဓာနထား၍ ေျပာရလွ်င္ လူတိုင္း ဘ၀တစ္ခုကို ဇာတိက စခဲ့ရသည္မွန္ေသာ္လည္း တစ္ေယာက္ႏွင့္ တစ္ေယာက္ ဘ၀ေတြ တူညီမႈရွိပါရဲ႕လား။ ဇာတိ တူေသာ္လည္း ဘ၀ေတြမတူၾက။ ခ်မ္းသာသည့္ဘ၀၊ ဆင္းရဲသည့္ဘ၀၊ ႐ုပ္လွ မလွ၊ ပညာတတ္ မတတ္၊ စိတ္သေဘာထားေကာင္း မေကာင္း၊ အသိဉာဏ္ရွိ မရွိ၊ မိတ္ေဆြ အသုိင္းအ၀ုိင္း ေပါ မေပါ၊ အမ်ိဳးအႏြယ္ ျမတ္ မျမတ္စသည္ျဖင့္ ဇာတိကို ထပ္တူျပဳ၍ ရေသာ္လည္း ဘ၀ေတြမွာ ထပ္တူျပဳ၍ မရႏုိင္ေအာင္ ကြဲျပားလ်က္ရွိေနၾက၏။ ဘ၀ေတြ ကြဲျပားသျဖင့္ အုိရ နာရ ေသရျခင္း တူေသာ္လည္း အုိပံု နာပံု ေသပံုခ်င္းကြဲျပားေနၾက၏။ အခ်ိဳ႕က ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ႀကီးျပင္းရ၏။ အခ်ိဳ႕က ဆင္းဆင္းရဲရဲ ႀကီးျပင္းရ၏။ အခ်ိဳ႕မွာ က်န္းမာေရးမေကာင္းေသာ္လည္း ေဆးေကာင္း၀ါးေကာင္း ဆရာသမားေကာင္းျဖင့္ ကုသႏုိင္ၾက၏။ အခ်ိဳ႕မွာ အေတာ္အသင့္ ဆရာ၀န္ျဖင့္ပင္ကုသလိုက္ရ၏။ အခ်ိဳ႕မွာ ေတာက္တုိမယ္ရေဆး၀ါးေလးျဖင့္ ၿပီးသြားသည္လည္းရွိ၏။ ဤသို႔ ေမြးပံုခ်င္းလည္းမတူ၊ ႀကီးျပင္းရပံုခ်င္းလည္းမတူ၊ အုိရနာရ ေသရပံုခ်င္းလည္းမတူ၊ အရည္အေသြး ဂုဏ္စသည္ျဖင့္ ကြာျခားေနၾကသည့္အေၾကာင္းရင္းမွာ ကံမတူေသာေၾကာင့္ဟု ပဋိစၥသမုပၸါဒ္က အေျဖထုတ္ျပထားပါ၏ (ကမၼဘ၀ပစၥယာ ဇာတိ)။ လုပ္ခဲ့သည့္ ကံေတြမတူေသာေၾကာင့္ ဘ၀တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ထပ္တူျပဳ၍ မရျခင္းျဖစ္၏။ ဒါနကံအားေကာင္းသည္လည္းရွိ၏၊ ဒါနကံအားနည္းသည္လည္းရွိ၏၊ ဒါနကံလံုး၀မရွိသည္လည္းရွိ၏။ ထုိ႔အတူ သီလကံ သမထ ၀ိပႆနာကံ အားေကာင္း၊ အားနည္း၊ လံုး၀မရွိဟု ကံေတြကုိ စစ္တမ္းထုတ္ၾကည့္လွ်င္ေတြ႔ႏုိင္ပါ၏။ အခ်ိဳ႕က ကုသုိလ္ေရးရာ အားနည္းၿပီး အကုသုိလ္ေရးရာ အားသာေနတတ္ၾက၏။ ထုိသုိ႔ အတိတ္က ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ကံေတြ ျခားနားခဲ့သျဖင့္ ဘ၀ေတြ ျခားနားေနၾကျခင္းျဖစ္၏။ သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ ယခုလုပ္ထားသည့္ကံေတြသည္လည္း ေနာက္ဘ၀တြင္ တစ္ေယာက္ႏွင့္တစ္ေယာက္ ျခားနားေစဦးမည္မွာ မလြဲဧကန္သာျဖစ္ပါ၏ (ကမၼံ သေတၱ ၀ိဘဇၨတိ)။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘ၀ေတြ မတူညီၾကျခင္းသည္ ကံမတူေသာေၾကာင့္သာျဖစ္၏။

ေကာင္းသည္ျဖစ္ေစ ဆုိးသည္ျဖစ္ေစ ျပဳလုပ္သမွ်သည္ ကံျဖစ္၏။ ကံပင္ျဖစ္လင့္ကစား တစ္ေယာက္ကံႏွင့္ တစ္ေယာက္ကံ မတူၾကျခင္းမွာ စြဲလန္းမႈေတြ မတူေသာေၾကာင့္သာျဖစ္၏ (ဥပါဒါနပစၥယာ ကမၼဘေ၀ါ)။ အခ်ိဳ႕က ဘုရားပန္းလွဴရသည္ကုိ ပုိမုိႏွစ္သက္၏။ အခ်ိဳ႕က တရားနာရသည္ကုိပုိမုိႏွစ္သက္၏။ အခ်ိဳ႕က ဆြမ္းေလာင္းရသည္ကုိ ပုိမုိႏွစ္သက္၏။ အခ်ိဳ႕က သကၤန္းလွဴရသည္ကို ပုိမုိႏွစ္သက္၏။ အခ်ိဳ႕က ကထိန္ခင္းရသည္ကုိ ပိုမုိႏွစ္သက္၏။ အခ်ိဳ႕က ေက်ာင္းေဆာက္ရသည္ကုိ ပုိမုိႏွစ္သက္၏။ အခ်ိဳ႕က ဘုရားတည္ရသည္ကုိ ပိုမုိႏွစ္သက္၏။ ကုသုိလ္ကံဘက္မွာပင္ စြဲလန္းပံုခ်င္းမတူညီၾကေပ။ အကုသုိလ္ဘက္မွာလည္း ကုိယ္သန္ရာ သန္ရာ လုပ္ေနၾကသည္မွာ အထင္အရွားပင္ျဖစ္၏။ ေလာင္းကစား၀ါသနာပါသူ အေသာက္အစား၀ါသနာပါသူ အေပ်ာ္အပါး ၀ါသနာပါသူ အသတ္အျဖတ္ ၀ါသနာပါသူ ခုိးမႈတုိက္မႈ၀ါသနာပါသူ စသည္ျဖင့္ ၀ါသနာေတြမတူၾက။ ပုိမုိႏွစ္သက္မႈ ၀ါသနာပါမႈဟူသည္ စြဲလန္းမႈပင္ျဖစ္၏။ ကုိယ့္အစြဲႏွင့္ကုိယ္ ကုိယ္အားသန္ရာ ျပဳလုပ္ေနၾကျခင္းျဖစ္သျဖင့္ သူတို႔ျပဳလုပ္လုိက္သည့္ ကံေတြလည္း မတူညီႏုိင္ဘဲ ကြဲျပားသြားရေလေတာ့၏။ သုိ႔ျဖစ္၍ ကံေတြ မတူညီျခင္းသည္ အစြဲမတူညီေသာေၾကာင့္သာ ျဖစ္၏ဟု ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာေတာ္အရ နားလည္ရ၏။

အစြဲဘာေၾကာင့္ မတူသနည္း။ အႀကိဳက္ခ်င္းမတူၾကေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏ (တဏွာပစၥယာ ဥပါဒါနံ)။ အခ်ိဳ႕က အျမင္ကုိ ပုိႀကိဳက္၏၊ အခ်ိဳ႕က အၾကားကုိ ပိုႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က အနံ႔ကုိ ပုိႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က အရသာကုိ ပုိႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က အေတြ႔အထိကို ပုိႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က ဆုိက္ကုိဆန္ဆန္ ေတြးေတာေနရသည္ကုိပုိႀကိဳက္၏။ အျမင္ကုိ ႀကိဳက္သည္ဆုိေသာ္လည္း သူႀကိဳက္သည့္အျမင္ႏွင့္ ကုိယ္ႀကိဳက္သည့္အျမင္ခ်င္း တူလိမ့္မည္မဟုတ္။ သူက အစိမ္းေရာင္ႀကိဳက္လွ်င္ ကုိယ္က စိမ္းႏုေရာင္ႀကိဳက္။ သူက ႐ႈပ္႐ႈပ္ေထြးေထြး ႀကိဳက္လွ်င္ ကုိယ္က ခပ္ရွင္းရွင္း ႀကိဳက္။ သူက ေခတ္ဆန္ဆန္ ၀တ္စားထားတာႀကိဳက္လွ်င္ ကုိယ္က ျမန္မာဆန္ဆန္ႀကိဳက္။ သူက ပြဲလမ္းသဘင္ႀကိဳက္လွ်င္ ကုိယ္က ႐ုပ္ရွင္ႀကိဳက္၊ သူက ဘုရားဖူးရတာႀကိဳက္လွ်င္ ကုိယ္က ဘုရားစာဖတ္ရတာႀကိဳက္ စသည္ျဖင့္ ကြဲျပားလ်က္ရွိေနၾက၏။ အခ်ိဳ႕က သာသာယာယာေျပာမွႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာမွႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က ေျမႇာက္ပင့္ေျပာမွ ႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က အမွန္ေျပာမွ ႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က တီတီတာတာေျပာတတ္မွႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က ႏွင္းဆီနံ႔ပိုႀကိဳက္၊ အခ်ိဳ႕ သနပ္ခါးနံ႔ပိုႀကိဳက္၊ အခ်ိဳ႕က ဒူးရင္းနံ႔ပုိႀကိဳက္စသည္ျဖင့္ မတူၾက။ အခ်ိဳ႕က အငံ၊ အခ်ိဳ႕က အခါး၊ အခ်ိဳ႕က အခ်ိဳ၊ အခ်ိဳ႕က အစပ္ စသည္ျဖင့္ အႀကိဳက္ခ်င္းမတူၾက။ အႀကိဳက္မတူပံုကို ကုိယ့္ဉာဏ္ႏွင့္ ျဖန္႔က်က္စဥ္းစားၾကည့္ႏုိင္သေလာက္ ၾကည့္လုိက္ပါ။ အႀကိဳက္မတူ၍ အစြဲမတူျခင္းသာျဖစ္သည္။

အႀကိဳက္ဘာေၾကာင့္မတူသနည္း။ ခံစားမႈမတူေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏ (ေ၀ဒနာပစၥယာ တဏွာ)။ အခ်ိဳ႕က မ်က္စိအရသာပိုခံစား၏။ အခ်ိဳ႕က နား၊ အခ်ိဳ႕ ႏွာေခါင္း၊ အခ်ိဳ႕ လွ်ာ၊ အခ်ိဳ႕က ကိုယ္၊ အခ်ိဳ႕က စိတ္အရသာကို ပုိခံစား၏။ မ်က္စိအရသာခံစားသူက ၾကည့္ေကာင္းေအာင္ အလွဆင္၏။ အလွၾကည့္ရသည္ကုိ အားသာ၏။ အလွခံစားမႈတြင္လည္း တူညီလိမ့္မည္မဟုတ္။ သူလွသည္ဆုိေသာအရာသည္ ခံစားမႈျခင္း ျခားနားေနသျဖင့္ ကုိယ့္အတြက္ လွည္ခ်င္မွလွမည္ျဖစ္၏။ နားအရသာခံစားသူက အသံေကာင္းေကာင္း ၾကားရေအာင္ ဖန္တီး၏။ ဂီတကုိ ျမတ္ႏုိးသူမ်ားသည္ အသံခံစားမႈတြင္ အာသာေနသည္မွာ ထင္ရွား၏။ အခ်ိဳ႕က သီခ်င္းနားေထာင္ရသည္ကုိ အားသာ၏။ သီခ်င္းတြင္လည္း ခံစားမႈခ်င္းမတူသျဖင့္ ကုိယ္ႀကိဳက္သည့္သီခ်င္း သူႀကိဳက္ခ်င္မွႀကိဳက္မည္ျဖစ္၏။ ဤသုိ႔ စသည္ စသည္။ ထုိသုိ႔ အာ႐ံုခံစားမႈမတူသည္မွာ အာ႐ံုေတြ႔ထိမႈမတူေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏ (ဖႆပစၥယာ ေ၀ဒနာ)။ အာ႐ံုေတြ႔ထိမႈမတူသည္မွာ စိတ္မတူေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏ (သဠာယတနပစၥယာ ဖေႆာ)။ ျမင္ပံုခ်င္း ၾကားပံုခ်င္းမတူ၊ နံပံုခ်င္း စားပံုခ်င္းမတူ၊ ေတြထိပံုခ်င္း ေတြးေတာၾကံစည္ပံုခ်င္းလည္းမတူ။ ဤသည္ကုိ စိတ္မတူဟု ဆုိလုိပါ၏။ အခ်ိဳ႕က စားပြဲက ေရွ႕က၊ ေနာက္ကထုိင္ခံု၊ ေနာက္က ဘီ႐ုိထားလုိက္လွ်င္္ ပိုလွလာမည္ဟု ျမင္၏။ အခ်ိဳ႕က ဘီ႐ို ေထာင့္ကပ္ထားမွ လွမည္ဟုျမင္၏။ အခ်ိဳ႕က ေသနပ္ပစ္သံကုိ “ဒုိင္း”ဟုၾကား၏။ အခ်ိဳ႕က “ဗုိင္း”ဟုၾကား၏။ အျမင္ခ်င္းမတူၾကသျဖင့္ တည္သည့္ဘုရားပင္ တစ္ဆူႏွင့္တစ္ဆူမတူ၊ အဆင္ခ်င္း ကြဲေနၾက၏။ အၾကားခ်င္းမတူၾကသျဖင့္ ဂီတ သံစဥ္ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး တည္ထြင္ေနၾကရ၏။ အနံ႔ခံပံုခ်င္းမတူၾကသျဖင့္ အနံ႔မ်ိဳးစံုထုတ္လုပ္ေနၾကရ၏။ လွ်ာအေတြ႔ခ်င္းမတူၾကသျဖင့္ အစားအေသာက္ မ်ိဳးစံုဖန္တီးေနၾကရ၏။ ေတြ႔ထိပံုခ်င္းမတူၾကသျဖင့္ ဇိမ္ခံပစၥည္းမ်ိဳးစံု ထုတ္လုပ္ေနၾကရ၏။ ေတြးေတာႀကံစည္ပံုခ်င္းမတူၾကသျဖင့္ ဒႆန၊ ဘာသာအယူ၀ါဒ၊ ဖေလာ္ေဆာ္ဖီမ်ိဳးစံုေပၚေပါက္လာရ၏။ ဥပမာ- Shopping Mall တစ္ခုတြင္ ဆုိင္ေပါင္းမ်ိဳးစံု ပစၥည္းေပါင္းမ်ိဳးစံု ႐ူပါ႐ံုတုိ႔ရွိေနရာတြင္ ေစ်း၀ယ္သူတုိ႔က တစ္မ်ိဳးတည္းကုိသာ စုေပါင္း၀ယ္ၾကသည္မဟုတ္၊ သူကလဲ သူလုိရာ သူႀကိဳက္ရာ ၀ယ္မည္သာျဖစ္၏၊ ကုိယ္ကလည္း ကုိယ္လုိရာ ကုိယ္ႀကိဳက္ရာ ၀ယ္မည္သာျဖစ္၏။ ထုိသုိ႔ အႀကိဳက္မတူသည္မွာ ခံစားမႈမတူ၊ အျမင္ခ်င္းမတူၾကေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္မွာ ထင္ရွားပါ၏။ ထုိသုိ႔ အျမင္အၾကား စသည္မတူညီေသာေၾကာင့္ တစ္ေယာက္ႏွင့္္တစ္ေယာက္ စိတ္ဓာတ္ခ်င္း မတူညီၾက။ စိတ္မတူညီသည္မွာ နာမ္ႏွင့္ ႐ုပ္မတူညီေသာေၾကာင့္သာျဖစ္၏ (နာမ႐ူပပစၥယာ သဠာယတနံ)။ နာမ္႐ုပ္မတူညီၾကသည္မွာ ဇာတိမတူေသာေၾကာင့္သာျဖစ္၏ (၀ိညာဏပစၥယာ နာမ႐ူပံ)။ ဇာတိမတူညီၾကသည္မွာ ကံမတူညီေသာေၾကာင့္သာျဖစ္၏ (သခၤါရပစၥယာ ၀ိညာဏံ)။

ဤသုိ႔ ဘ၀အျမင္ျဖင့္ၾကည့္လွ်င္ မတူညီေသာအရာမ်ားကုိသာ ေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ ဓမၼအျမင္ျဖင့္ ၾကည့္လွ်င္မူ တူညီေသာတရားတုိ႔ကုိသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္အဂၤါရပ္မ်ားအျဖစ္ေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ မတူညီေသာအရာမ်ားစြာမွ တူညီေသာဓမၼတို႔ကုိ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္မိေအာင္ ခ်ိတ္ဆက္ျပထားျခင္းျဖစ္၍ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာေတာ္ကုိ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ဟုေခၚႏုိင္ပါ၏။ ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါ နာမည္ပညတ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးတပ္၍ ဘ၀ဇာတ္စံုျဖစ္ေနၾကသည့္ ေလာကႀကီးကုိ ဓမၼလမ္းေၾကာင္းျဖင့္ က်ဥ္းလည္းက်ဥ္း ရွင္းလည္းရွင္း မွန္လည္းမွန္ကန္ေနသည့္တရားေတာ္အစဥ္အတန္းသည္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာေတာ္ပင္ျဖစ္၏။ ထုိေဒသနာေတာ္ထဲမွ ဘ၀ေတြ မတူၾကျခင္းအေၾကာင္းကုိ အေျဖရွာၾကည့္လွ်င္မူ ကံမတူေသာေၾကာင့္ဟုသာ အႏွစ္ခ်ဳပ္အေျဖထုတ္ယူႏုိင္မည္ျဖစ္ပါ၏ (သခၤါရပစၥယာ ၀ိညာဏံ၊ ကမၼဘ၀ပစၥယာ ဇာတိ)။

ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ