မူလႏွစ္ျဖာ

အ၀ိဇၨာသည္ အတိတ္အေၾကာင္းမူလ၊ တဏွာသည္ ပစၥဳပၸန္အေၾကာင္းမူလ လုိ႔ မွတ္လုိက္ပါ။ သံသရာမွာ အေနၾကာဖုိ႔ သူတို႔ႏွစ္ပါး တစ္လွည့္စီ ေခါင္းေဆာင္ေနၾကတာျဖစ္တယ္။ အတိတ္ဘ၀က အ၀ိဇၨာေခါင္းေဆာင္လုပ္ တဏွာက ေနာက္လုိက္၊ ပစၥဳပၸန္ဘ၀မွာ တဏွာက ေခါင္းေဆာင္လုပ္ အ၀ိဇၨာကေနာက္လုိက္၊ ဒီလိုနဲ႔ သံသရာကုိ မရွည္ ရွည္ေအာင္ ဆြဲဆန္႔တတ္တဲ့တရားႏွစ္ပါးဟာ အ၀ိဇၨာနဲ႔ တဏွာပါပဲ။

အ၀ိဇၨာဟာ အဘိဓမၼာအရွိတရားအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ ေမာဟ။ မသိတာဟာ ေမာဟ၊ သုိ႔မဟုတ္ အ၀ိဇၨာ။ သစၥာေလးပါးကို မသိတာ အ၀ိဇၨာ။ သစၥာေလးပါးသိရင္ ၀ိဇၨာ။ ဒါက လုိရင္းေျပာတာ။ အတိအက်ေျပာရရင္ အ၀ိဇၨာရဲ႕ မသိျခင္း (၈)ခ်က္ရွိတယ္။

၁။ ေရွ႕အစြန္းကုိလဲ မသိ (ပုဗၺႏၲ)၊

၂။ ေနာက္အစြန္းကုိလဲ မသိ (အပရႏၲ)၊

၃။ ေရွ႕အစြန္း ေနာက္အစြန္းႏွစ္ပါးကိုလဲ မသိ (ပုဗၺႏၲာပရႏၲ)၊

၄။ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကုိလဲ မသိ၊

၅။ သစၥာေလးပါးကုိလဲ မသိ။

မွတ္ခ်က္။ ။ ေရွ႕(၄)ခ်က္နဲ႔ သစၥာေလးပါး မသိျခင္း (၄)ခ်က္ေပါင္း မသိ(၈)ခ်က္။

ေရွ႕အတိတ္က ဘယ္တရားေတြေၾကာင့္ ပစၥဳပၸန္ခႏၶာရလာတာလဲ ဆုိတာ မသိတာ ေရွ႕အစြန္း (ပုဗၺႏၲ) ကုိမသိတာပဲ။ ဘ၀နဲ႔ေျပာရရင္ ေရွ႕ဘ၀ကုိ မသိတာ။ စက္၀ုိင္းေထာက္ျပရမယ္ဆုိရင္ အကြက္နံပါတ္ (၁)ကို မသိတာ။ လာမယ့္ဘ၀၊ ေနာက္ဘ၀ကို မသိတာ ေနာက္အစြန္း (အပရႏၲ) ကိုမသိတာပါ။ စက္၀ုိင္း အကြက္နံပါတ္ (၄)ကုိ မသိတာ။ ေရွ႕ေရာ ေနာက္ေရာ မသိတဲ့အခါက်ေတာ့ ေရွ႕အစြန္း ေနာက္အစြန္း (ပုဗၺႏၲာပရႏၲ) ႏွစ္ပါးကို မသိတာပဲ။

စက္၀ုိင္းကို အထက္ေအာက္ အလယ္တည့္တည့္ကေန ေဇာက္ထုိး ျမားတစ္ေၾကာင္း ဆြဲ၊ ႏွစ္ပုိင္း ခြဲျခားၿပီးေျပာရမယ္ဆုိရင္ အကြက္ (၁)နဲ႔ (၂)ကတစ္ပုိင္း၊ ေဇာက္ထုိး ျမားရဲ႕ ယာဘက္ကအပုိင္းေပါ့။ အကြက္ (၃)နဲ႔ (၄)က တစ္ပုိင္း၊ ေဇာက္ထုိးျမားရဲ႕ ၀ဲဘက္အပုိင္းေပါ့။ အကြက္ (၁)မွာရွိတဲ့ အ၀ိဇၨာနဲ႔ သခၤါရေၾကာင့္ အကြက္ (၂)မွာရွိတဲ့ ၀ိညာဏ္၊ နာမ္႐ုပ္၊ သဠာယတန၊ ဖႆ၊ ေ၀ဒနာဆိုတဲ့ ခႏၶာ ငါးပါးရလာတာ။ ဆုိလုိတာက အ၀ိဇၨာ သခၤါရေၾကာင့္သာ လက္ရွိ ခႏၶာႀကီးရလာတာ။ ေဟာဒီခႏၶာႀကီးျဖစ္ေပၚျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းဟာ အ၀ိဇၨာနဲ႔ သခၤါရပဲ။ နတ္ကဖန္ဆင္းလုိက္တာလဲ မဟုတ္ဘူး။ ျဗဟၼာကဖန္ဆင္းလုိက္တာလဲ မဟုတ္ဘူး။ ထာ၀ရဘုရားက ဖန္ဆင္းလုိက္တာလဲ မဟုတ္ဘူး။ အ၀ိဇၨာ သခၤါရေၾကာင့္ ျဖစ္လာတာ။ အ၀ိဇၨာ သခၤါရေၾကာင့္ လက္ရွိခႏၶာႀကီး ရရွိေနၿပီ၊ ပုိင္ဆုိင္ေနၿပီမုိ႔ အ၀ိဇၨာ သခၤါရဆုိတဲ့ အကြက္(၁)ရယ္၊ ၀ိညာဏ္၊ နာမ္႐ုပ္၊ သဠာယတန၊ ဖႆ၊ ေ၀ဒနာဆုိတဲ့ အကြက္ (၂)ရယ္ကုိ ေပါင္းၿပီး ေရွ႕စက္ (ပုဗၺႏၲစက္) လုိ႔ အမည္ေပးလုိက္ပါ (၁+၂=ေရွ႕စက္)။ စက္၀ုိင္းႀကီးရဲ႕ ယာဘက္ျခမ္းကို ေရွ႕စက္လုိ႔ေခၚတာပါပဲ။ ေဟာဒီ ေရွ႕စက္ကုိ မသိတာဟာလဲ အ၀ိဇၨာပါပဲ (ပုဗၺႏၲ)။ ေရွ႕စက္မွာ ပထမဦးဆံုးေတြ႕ရတဲ့ တရားက ဘယ္သူလဲဆိုရင္ အ၀ိဇၨာ။ ဒါေၾကာင့္ ေရွ႕စက္ကို ဘယ္သူဦးေဆာင္ေနလဲဆုိရင္ အ၀ိဇၨာ ဦးေဆာင္ေနတယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ အ၀ိဇၨာေခါင္းေဆာင္ၿပီးေတာ့ ေရွ႕သံသရာ အေနၾကာေအာင္ လွည့္ခဲ့ၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ အ၀ိဇၨာကုိ သံသရာရဲ႕ မူလတစ္ျဖာလုိ႔ မွတ္လုိက္ပါ။

ဒီဘ၀မွာ ေ၀ဒနာေတြ ခံစားလုိ႔ တဏွာဘက္အကူးကုိ ျပတ္ေအာင္ မျဖတ္ႏုိင္ဘူးဆုိရင္ တဏွာ၊ ဥပါဒါန္၊ ကမၼဘ၀ဆိုတဲ့ အကြက္(၃)က ေပၚလာဦးမွာ အေသအခ်ာပါပဲ။ အကြက္ (၃)ေပၚလုိ႔ ကံေတြ ရွိေနသမွ်ကာလပတ္လံုး ေနာက္ဘ၀ မလုိခ်င္လို႔ ရကုိမရပါဘူး။ ေနာက္ဘ၀ ရေတာ့ ဇာတိ ဇရာမရဏကလဲ လာကို လာရမွာပါ။ ဒါဆုိ အကြက္ (၄) ေပၚမွာ ေသခ်ာၿပီေပါ့။ အကြက္ (၃) မျပတ္သေရြ႕ အကြက္ (၄) မလာဘဲကို ေနလုိ႔ မရပါဘူး။ ဒီေတာ့ တဏွာ၊ ဥပါဒါန္၊ ကမၼဘ၀ ဆုိတဲ့ (၃)အကြက္ရယ္၊ ဇာတိ ဇရာမရဏဆုိတဲ့ (၄)အကြက္ရယ္ကုိ ေနာက္စက္ (အပရႏၲစက္) လုိ႔အမည္ေပးလုိက္ပါ (၃+၄= ေနာက္စက္)။ စက္၀ုိင္းႀကီးရဲ႕ ၀ဲဘက္ျခမ္းကုိ ေနာက္စက္လုိ႔ ေခၚတာပါပဲ။ ေဟာဒီေနာက္စက္ကုိ မသိတာဟာလဲ အ၀ိဇၨာပါပဲ (အပရႏၲ)။ ေနာက္စက္မွာ ပထမဦးဆံုးေတြ႕ရတဲ့ တရားက ဘယ္သူလဲဆုိရင္ တဏွာ၊ ဒါေၾကာင့္ ေနာက္စက္ကုိ ဘယ္သူဦးေဆာင္ေနလဲ ဆုိရင္ တဏွာဦးေဆာင္ေနတာ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ တဏွာေခါင္းေဆာင္ၿပီး ေနာက္သံသရာကို အေနၾကာေအာင္ လွည့္မွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီတဏွာကုိ သံသရာရဲ႕ မူလတစ္ျဖာလို႔ မွတ္လုိက္ပါ။ အ၀ိဇၨာက မူလတစ္ျဖာ၊ တဏွာက မူလတစ္ျဖာ။ မူလႏွစ္ျဖာ ျပည့္သြားၿပီေပါ့။

မသိတာ အ၀ိဇၨာဆုိတာ အက်ဥ္းအားျဖင့္ စက္၀ုိင္းႀကီးရဲ႕ ေရွ႕စက္မသိတာ၊ ေနာက္စက္မသိတာ၊ ေရွ႕စက္ေရာ ေနာက္စက္ပါမသိတာ၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္မသိတာ၊ သစၥာေလးပါးမသိတာပါပဲ။ ေနာင္အလ်ဥ္းသင့္တဲ့ေနရေတြမွာ ထပ္မံ ရွင္းလင္းေပးမွာပါ။ ဒီေနရာမွာ ထပ္ေလာင္းျဖည့္စြက္ေပးခ်င္းတာက မသိတဲ့ အ၀ိဇၨာရွိသလုိ သိတဲ့ အ၀ိဇၨာဆုိတာလဲ တစ္ဘက္တစ္လမ္းက ရွိေနပါတယ္။ သိသင့္တာကို မသိတာဟာ အ၀ိဇၨာျဖစ္သလုိ၊ မသိသင့္တာကုိ သိေနတာဟာလဲ အ၀ိဇၨာပါပဲ။ ဥပမာအားျဖင့္ အမွန္ရွိ ႐ုပ္နာမ္ကုိသိရမွာ အမွန္အတုိင္းမသိဘဲ ပုဂၢိဳလ္အျဖစ္သိေနရင္ သိသင့္တာကို မသိတာပါ။ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္စဥ္အေနနဲ႔ေတာ့ သိတယ္။ ဓမၼျဖစ္စဥ္အေနနဲ႔ မသိဘူး။ သိသင့္သိထုိက္တဲ့ သစၥာေလးပါးသိရမွာ မသိတာ၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္တရား သိရမွာ မသိတာမ်ိဳးေတြဟာ သိသင့္တာမသိ၊ ဓမၼျဖစ္စဥ္ကုိ မသိတဲ့ အ၀ိဇၨာပါ။ ဥပမာတစ္မ်ိဳးအေနနဲ႔ ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါလုိ႔ မသိရဘဲ ႐ုပ္နာမ္လို႔ သိရမွာကုိ ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါလို႔ သိေနတာမ်ိဳးဟာ မသိသင့္တာကို သိ၊ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္စဥ္အေနနဲ႔ သိေနတာပါ။ အ၀ိဇၨာက မသိဘူးဆုိေပမယ့္ သူသိတာရွိတယ္။ အေသမလြတ္တဲ့ လမ္းကုိ သူ သိတယ္။ အေသလြတ္တဲ့လမ္းကိုေတာ့ အ၀ိဇၨာက သိခြင့္မေပးဘူး။ ဖံုးအုပ္ထားတယ္။ အေသလြတ္တဲ့လမ္းကုိ အ၀ိဇၨာက ဖံုးအုပ္ ကာကြယ္ထားလို႔ တစ္သံသရာလံုး အေသလမ္းခ်ည္း လွည့္ခဲ့ရတာ။ အေသလမ္းနဲ႔ခ်ည္း ခရီးႏွင္ခဲ့ၾကရတာ။ ဒါလဲ အ၀ိဇၨာရဲ႕ လွည့္စားခ်က္တစ္မ်ိဳးပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ မသိတဲ့ အ၀ိဇၨာ ရွိသလုိ သိတဲ့ အ၀ိဇၨာလဲ ရွိတယ္ဆုိတာ မွတ္လုိက္ပါ။ ဘာကုိသိတာလဲဆုိရင္ သိသင့္တာ မသိဘဲ မသိသင့္တာကုိ သိေနတာ၊ ဓမၼျဖစ္စဥ္ကုိ မသိဘဲ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္စဥ္ကုိသိေနတာ၊ အေသလြတ္တဲ့လမ္းကုိ မသိဘဲ အေသမလြတ္တဲ့လမ္းကုိသိေနတာဟာ အ၀ိဇၨာပါပဲ။

ေရွ႕စက္ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္က အ၀ိဇၨာ၊ ေနာက္စက္ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္က တဏွာေပါ့။ စက္ႏွစ္စက္ရဲ႕ ႏွစ္ဌာနမွာ အသီးသီး တစ္ခုစီရပ္တည္ေနၾကတဲ့အတြက္ လကၤာ ေနာက္ပုိင္းမွာ `ႏွစ္ရပ္မူလ´ လုိ႔ စပ္ဆုိထားတာေတြ႕ရမယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေရွ႕စက္မွာ အ၀ိဇၨာဦးေဆာင္လုိ႔ မူလႏွစ္ျဖာအရ အ၀ိဇၨာကုိေရွ႕ထား၊ ေနာက္စက္မွာ တဏွာဦးေဆာင္လို႔ ႏွစ္ရပ္မူလအရ တဏွာကို ေရွ႕ထားတယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။ လုိရင္းကေတာ့ အတူတူပါပဲ။

ေရွ႕စက္နဲ႔ ေနာက္စက္ႏွစ္ခု ေပါင္းလုိက္ေတာ့ အ၀ုိင္းႀကီးျဖစ္သြားလုိ႔ `စက္၀ုိင္း´လုိ႔ေခၚတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ စက္ႏွစ္ခု ဆက္လိုက္ေတာ့ အ၀ုိင္းႀကီးျဖစ္သြားလုိ႔ `ဆက္၀ုိင္း´လုိ႔လဲ ေခၚႏုိင္သလုိ႔ စက္ႏွစ္ခုစပ္လုိက္တဲ့အခါ အ၀ုိင္းႀကီးျဖစ္သြားေတာ့ `စပ္၀ုိင္း´လုိ႔လဲ ေခၚႏုိင္တယ္။ ဒါျဖင့္ ေရွ႕စက္ကုိ ဘယ္သူေတြအတြက္ေဟာတာလဲဆုိရင္ ဒိ႒ိစ႐ုိက္သမားေတြအတြက္ေဟာတယ္။ ဘာအတြက္ ေဟာလဲဆိုရင္ ဥေစၧဒဒိ႒ိကုိ ပယ္ဖုိ႔အတြက္ေဟာတယ္။ ေနာက္စက္ကုိ ဘယ္လုိလူေတြအတြက္ ေဟာတာလဲဆုိရင္ တဏွာစ႐ုိက္သမားေတြအတြက္ေဟာတယ္။ ဘာအတြက္ ေဟာတာလဲဆိုရင္ သႆတဒိ႒ိကုိ ပယ္ဖုိ႔ေဟာတယ္လို႔ မွတ္ထားပါ။

စက္၀ုိင္းႀကီးကုိ ေလးပိုင္းပုိင္းလုိက္ေတာ့ အကြက္(၄)ကြက္ေပၚလာတယ္။ အဲဒီမွာ အမွတ္(၁)အကြက္က အ၀ိဇၨာနဲ႔ သခၤါရ။ အ၀ိဇၨာက သစၥာ(၄)ပါးကို မသိတာ။ ခႏၶာ ငါးပါးကို ဆင္းရဲျခင္း ဒုကၡသစၥာလို႔ မသိတာ၊ ဒုကၡသစၥာရျခင္းရဲ႕အေၾကာင္းတဏွာ သမုဒယသစၥာကို မသိတာ၊ ဒုကၡခ်ဳပ္ရာ နိေရာဓသစၥာကုိမသိတာ၊ ဒုကၡခ်ဳပ္ရာ နိဗၺာန္သို႔ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္မဂၢသစၥာကုိမသိတာ။ ဒီလုိမသိေတာ့ ခႏၶာ ရတာ ေကာင္းတယ္လို႔အမွတ္မွားၿပီး ဒိ႒ိ၀င္ တဏွာနဲ႔ ေနာင္ဘ၀ ေနာင္ခႏၶာကုိေတာင့္တ၊ ကုသုိလ္ေတြလုပ္ေတာ့ သခၤါရဆုိတာ ျဖစ္လာတာေပါ့။ ဒါနဲ႔ ကုိယ္လုိခ်င္တဲ့ လူ႔ဘ၀ လူ႔ခႏၶာႀကီး ရလာေရာ။ အမွတ္ (၂) အကြက္က ၀ိညာဏ္၊ နာမ္႐ုပ္၊ သဠာယတန၊ ဖႆ၊ ေ၀ဒနာ ဆိုတဲ့ ခႏၶာငါးပါးတရားေတြ ျဖစ္ေပၚလာေတာ့တာပါပဲ။ ဒါဆို ခႏၶာငါးပါး ျဖစ္ေပၚလာရျခင္းရဲ႕အေၾကာင္းဟာ အ၀ိဇၨာဦးစီးၿပီးလုပ္တဲ့ သခၤါရဆုိတာ ထင္ရွားၿပီ။ အကြက္အေနနဲ႔ ေျပာရင္ (၁)အကြက္ေၾကာင့္ (၂)အကြက္ ခႏၶာငါးပါးရတယ္။ အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးျဖစ္တယ္ဆုိတာ ဉာဏ္ရွင္းေတာ့ ဒိ႒ိေသတယ္။ အသိနဲ႔ ေသတာ။ အေၾကာင္းထဲမွာလဲ ပုဂၢိဳလ္မပါ၊ အက်ိဳးထဲမွာလဲ ပုဂၢိဳလ္မပါ။ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ငါ၊ သူတစ္ပါး၊ ပုဂၢိဳလ္၊ လူ၊ နတ္လုိ႔ ထင္ခဲ့တာေတြ ေပ်ာက္ ခႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္တရားပဲလုိ႔ အမွန္အရွိကုိ သိေတာ့ သမၼာဒိ႒ိျဖစ္လာတယ္။

အ၀ိဇၨာ သခၤါရသည္ ကာလအေနျဖင့္ၾကည့္ေတာ့ အတိတ္ကာလ။ ၿပီးခဲ့ၿပီ။ အရင္ဘ၀ အရင္ခႏၶာမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့တရားေတြ။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ၿပီး ပ်က္၊ ဒီဘက္ဘယ္လုိမွ မဆက္ေတာ့ဘူလားဆုိေတာ့ ဒီလုိလဲ မဟုတ္ဘူး။ ျဖစ္ပ်က္ၿပီး ျပတ္မသြားဘူး၊ ဒီဘက္ကို အေၾကာင္းအျဖစ္နဲ႔ လာပံ့ပုိးေတာ့ ဒီဘ၀ ခႏၶာငါးပါးရလာတယ္။ အတိတ္အေၾကာင္းေၾကာင့္ ပစၥဳပၸန္မွာ အက်ိဳးလာေပၚတယ္လို႔ သိလုိက္တဲ့အခါ ေအာ္ အရင္ဘ၀ ႐ုပ္နာမ္ဟာ ျဖစ္ပ်က္ၿပီး ျပတ္သြားတယ္ထင္ခဲ့ေပမယ့္ မျပတ္ဘူး။ ဒီဘက္ဘ၀မွာ ၀ိညာဏ္အျဖစ္နဲ႔ အက်ိဳးလာေပၚပါလားဆုိတဲ့ အသိက အျပတ္လို႔ ယူတဲ့ ဥေစၧဒဒိ႒ိကုိ ပယ္လုိက္တာျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရွ႕စက္ကုိ ဥေစၧဒဒိ႒ိသမားေတြအတြက္ ေဟာတယ္လုိ႔ ေစာေစာကေျပာခဲ့တာ။ တစ္ဆက္တည္း အေၾကာင္းထဲမွာ ဉာဏ္ရွင္းေတာ့ ၀ိစိကိစၧာ စင္တယ္။ ဘယ္လုိစင္တာလဲ ဆုိရင္ အ၀ိဇၨာ သခၤါရေၾကာင့္ ခႏၶာရလာတယ္လို႔သာ လက္ခံလိုက္ရင္ သိၾကား ျဗဟၼာ ဘုရားလာဖန္ဆင္းတာလားဆုိတဲ့ သံသယ ၀ိစိကိစၧာ အလုိလုိေသတယ္။

အရင္တင္ၿပီးသား ပို႔စ္အေဟာင္းကုိ ျပန္တင္လုိက္သည္။ ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ