ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ထဲက ဘ၀

ပဋိစၥသမုပၸါဒ္သည္ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ကုိ ေဖာ္ၫႊန္းထားျခင္းသာျဖစ္၏။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ကုိ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ႏွင့္ ယွဥ္ၾကည့္လုိက္လွ်င္ အတိတ္ဘ၀ ျဖစ္စဥ္ကုိလည္း ေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ ယခု လက္ရွိဘ၀ျဖစ္စဥ္ကုိလည္း ေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ အနာဂါတ္ဘ၀ျဖစ္စဥ္ကုိလည္းေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ စက္၀ုိင္းအကြက္(၁)က အတိတ္ဘ၀၊ အကြက္(၂)ႏွင့္ (၃)က ပစၥဳပၸန္ဘ၀၊ အကြက္(၄)က အနာဂါတ္ဘ၀ျဖစ္သည္ဟု အက်ဥ္းအားျဖင့္ ေျပာႏုိင္ပါ၏။

ယင္းသုိ႔ ဘ၀အေနျဖင့္ သံုးပုိင္း ပုိင္းျပထားေသာ္လည္း ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ မျပတ္ေသးသူမွန္သမွ်အတြက္ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ေတြကို ထပ္တူျပဳလုိက္လွ်င္ အတူတူသာ ျဖစ္ပါ၏။

(၁) အတိတ္ဘ၀ၾကည့္လုိက္လွ်င္လည္း အ၀ိဇၨာ သခၤါရသာရွိသကဲ့သုိ႔ ပစၥဳပၸန္ဘ၀၊ အနာဂတ္ဘ၀ေတြကုိၾကည့္လုိက္လွ်င္လည္း အ၀ိဇၨာ သခၤါရသာ ရွိေနမည္ျဖစ္၏။ သစၥာမသိေသးသေရြ႕ အ၀ိဇၨာေခါင္းေဆာင္ေနၿပီး သစၥာမသိသူ၏ လုပ္သမွ် ေျပာသမွ် ႀကံစည္သမွ်သည္ ကံသခၤါရသာ ျဖစ္ေနေတာ့၏။

(၂) အ၀ိဇၨာ သခၤါရမခ်ဳပ္ေသးသေရြ႕ ခႏၶာငါးပါးရရွိေနဦးမည္သာျဖစ္သျဖင့္ ၀ိညာဏ္ နာမ္႐ုပ္ သဠာယတန ဖႆ ေ၀ဒနာ တရားငါးခုေပၚေနမည္သာျဖစ္ၿပီး ေ၀ဒနာႏွင့္ တဏွာအကူးအဆက္ မျပတ္သမွ် တဏွာ ဥပါဒါန္ ကံတို႔လည္း ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနဦးမည္သာျဖစ္၏။ သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ အတိတ္ဘ၀ကလည္း ထုိတရားတုိ႔သာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေလေသာေၾကာင့္ ယခုဘ၀ရရွိလာခဲ့ၿပီး ယခုဘ၀လည္း ထုိတရားတုိ႔ ျဖစ္ေပၚေနလွ်င္ အနာဂတ္ဘ၀ မလုိခ်င္၍ မရ။

(၃) ထုိ႔အတူ ခႏၶာနာမ္႐ုပ္မခ်ဳပ္ၿငိမ္းသေရြ႕ အတိတ္ဘ၀ကလည္း ေမြး အုိ ေသ(ဇာတိ၊ ဇရာမရဏ)တို႔သာ ျဖစ္ခဲ့ရသကဲ့သုိ႔ ယခုဘ၀၊ အနာဂတ္ဘ၀တြင္လည္း ေမြး အုိ ေသပံုေသနည္းအတုိင္း သြားၾကရမည္သာျဖစ္၏။ ထုိသေဘာတရားကိုအေျခခံ၍ ဘ၀ကုိ ညီမွ်ျခင္းထုတ္ယူလုိက္ပါက-

(ဘ၀ = အ၀ိဇၨာ၊ သခၤါရ)

(ဘ၀ = ၀ိညာဏ္ နာမ္႐ုပ္ သဠာယတန ဖႆ ေ၀ဒနာ၊ တဏွာ ဥပါဒါန္ ကံ)

(ဘ၀ = ဇာတိ ဇရာမရဏ) ဟုအေျဖထြက္လာမည္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘ၀ဟူသည္ အ၀ိဇၨာ သခၤါရသာ ရွိ၏ဟုဆုိလွ်င္လည္း မမွားသကဲ့သုိ႔ ၀ိညာဏ္ နာမ္႐ုပ္ သဠာယတန ဖႆ ေ၀ဒနာ တဏွာ ဥပါဒါန္ ကံတို႔ကုိ ဘ၀ဟုေခၚမည္ဆုိလွ်င္လည္း ေခၚဆုိႏုိင္သည္သာျဖစ္၏။ ဇာတိ ဇရာမရဏကုိပင္ ဘ၀ဟု တင္စား၍လည္း ေျပာဆုိႏုိင္မည္သာျဖစ္၏။

ေမြးဖြားျခင္းရွိေနလွ်င္ အုိျခင္း (ႀကီးရင့္ျခင္း) ေသဆံုးျခင္းတို႔သည္လည္း မေကြမကြာ လုိက္ေနမည္သာျဖစ္၏။ ေမြး အုိ (နာ) ေသ ျဖစ္စဥ္အရ ေမြးသူတုိင္း အုိရ နာရ ေသရသည္မွာ ဓမၼသေဘာအရ ေရွာင္လႊဲ၌မရေပ။ ထုိဓမၼသဘာ၀သည္ အေကာင္းမဟုတ္၊ အဆုိးအနိ႒တရားမ်ားျဖစ္သျဖင့္ မည္သူမွ် မႏွစ္သက္ မျမတ္ႏုိးၾက၊ ေၾကာက္လန္႔တုန္လႈပ္ဖြယ္ရာတို႔သာျဖစ္၏။ ေတြးၾကည့္လွ်င္လည္း ေၾကာက္စရာေကာင္းသကဲ့သုိ႔ တကယ္ကုိယ္ေတြ႔ႀကံဳလွ်င္လည္း လန္႔စရာေကာင္းလွ၏။ မည္မွ်ပင္ ေၾကာက္လန္႔ေစကာမူ ေမြးလာသူမွန္သမွ် မလႊဲသာမေရွာင္သာ ေလွ်ာက္လွမ္းရမည့္ လမ္းသာျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဒုကၡသစၥာဟု ေဟာေတာ္မူျခင္းျဖစ္၏။ ေမြးဖြားျခင္း ဇာတိသည္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာေတာ္အရ ဒုကၡသစၥာအမွန္တရားတစ္ခုျဖစ္၏။ မည္သည့္သတၱ၀ါျဖစ္ေစ ဇာတိဒုကၡရသည္မွာ အတူတူသာျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ တူရာမွ မတူရာကို ရွာေဖြၾကည့္လွ်င္ ဇာတိအမွန္တရားတစ္ခုမွ ထပ္ဆင့္ကြဲျပားလ်က္ လူ႔ဇာတိျဖစ္လာရ၏။ နတ္ဇာတိျဖစ္လာရ၏။ ျဗဟၼာဇာတိိျဖစ္လာရ၏။ ငရဲ တိရစၦာန္ ၿပိတၱာ အသူရကာယ္ ဇာတိိျဖစ္လာရ၏။ လူကုိ ပဓာနထား၍ ေျပာရလွ်င္ လူတိုင္း ဘ၀တစ္ခုကို ဇာတိက စခဲ့ရသည္မွန္ေသာ္လည္း တစ္ေယာက္ႏွင့္ တစ္ေယာက္ ဘ၀ေတြ တူညီမႈရွိပါရဲ႕လား။ ဇာတိ တူေသာ္လည္း ဘ၀ေတြမတူၾက။ ခ်မ္းသာသည့္ဘ၀၊ ဆင္းရဲသည့္ဘ၀၊ ႐ုပ္လွ မလွ၊ ပညာတတ္ မတတ္၊ စိတ္သေဘာထားေကာင္း မေကာင္း၊ အသိဉာဏ္ရွိ မရွိ၊ မိတ္ေဆြ အသုိင္းအ၀ုိင္း ေပါ မေပါ၊ အမ်ိဳးအႏြယ္ ျမတ္ မျမတ္စသည္ျဖင့္ ဇာတိကို ထပ္တူျပဳ၍ ရေသာ္လည္း ဘ၀ေတြမွာ ထပ္တူျပဳ၍ မရႏုိင္ေအာင္ ကြဲျပားလ်က္ရွိေနၾက၏။ ဘ၀ေတြ ကြဲျပားသျဖင့္ အုိရ နာရ ေသရျခင္း တူေသာ္လည္း အုိပံု နာပံု ေသပံုခ်င္းကြဲျပားေနၾက၏။ အခ်ိဳ႕က ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ႀကီးျပင္းရ၏။ အခ်ိဳ႕က ဆင္းဆင္းရဲရဲ ႀကီးျပင္းရ၏။ အခ်ိဳ႕မွာ က်န္းမာေရးမေကာင္းေသာ္လည္း ေဆးေကာင္း၀ါးေကာင္း ဆရာသမားေကာင္းျဖင့္ ကုသႏုိင္ၾက၏။ အခ်ိဳ႕မွာ အေတာ္အသင့္ ဆရာ၀န္ျဖင့္ပင္ကုသလိုက္ရ၏။ အခ်ိဳ႕မွာ ေတာက္တုိမယ္ရေဆး၀ါးေလးျဖင့္ ၿပီးသြားသည္လည္းရွိ၏။ ဤသို႔ ေမြးပံုခ်င္းလည္းမတူ၊ ႀကီးျပင္းရပံုခ်င္းလည္းမတူ၊ အုိရနာရ ေသရပံုခ်င္းလည္းမတူ၊ အရည္အေသြး ဂုဏ္စသည္ျဖင့္ ကြာျခားေနၾကသည့္အေၾကာင္းရင္းမွာ ကံမတူေသာေၾကာင့္ဟု ပဋိစၥသမုပၸါဒ္က အေျဖထုတ္ျပထားပါ၏ (ကမၼဘ၀ပစၥယာ ဇာတိ)။ လုပ္ခဲ့သည့္ ကံေတြမတူေသာေၾကာင့္ ဘ၀တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ထပ္တူျပဳ၍ မရျခင္းျဖစ္၏။ ဒါနကံအားေကာင္းသည္လည္းရွိ၏၊ ဒါနကံအားနည္းသည္လည္းရွိ၏၊ ဒါနကံလံုး၀မရွိသည္လည္းရွိ၏။ ထုိ႔အတူ သီလကံ သမထ ၀ိပႆနာကံ အားေကာင္း၊ အားနည္း၊ လံုး၀မရွိဟု ကံေတြကုိ စစ္တမ္းထုတ္ၾကည့္လွ်င္ေတြ႔ႏုိင္ပါ၏။ အခ်ိဳ႕က ကုသုိလ္ေရးရာ အားနည္းၿပီး အကုသုိလ္ေရးရာ အားသာေနတတ္ၾက၏။ ထုိသုိ႔ အတိတ္က ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ကံေတြ ျခားနားခဲ့သျဖင့္ ဘ၀ေတြ ျခားနားေနၾကျခင္းျဖစ္၏။ သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ ယခုလုပ္ထားသည့္ကံေတြသည္လည္း ေနာက္ဘ၀တြင္ တစ္ေယာက္ႏွင့္တစ္ေယာက္ ျခားနားေစဦးမည္မွာ မလြဲဧကန္သာျဖစ္ပါ၏ (ကမၼံ သေတၱ ၀ိဘဇၨတိ)။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘ၀ေတြ မတူညီၾကျခင္းသည္ ကံမတူေသာေၾကာင့္သာျဖစ္၏။

ေကာင္းသည္ျဖစ္ေစ ဆုိးသည္ျဖစ္ေစ ျပဳလုပ္သမွ်သည္ ကံျဖစ္၏။ ကံပင္ျဖစ္လင့္ကစား တစ္ေယာက္ကံႏွင့္ တစ္ေယာက္ကံ မတူၾကျခင္းမွာ စြဲလန္းမႈေတြ မတူေသာေၾကာင့္သာျဖစ္၏ (ဥပါဒါနပစၥယာ ကမၼဘေ၀ါ)။ အခ်ိဳ႕က ဘုရားပန္းလွဴရသည္ကုိ ပုိမုိႏွစ္သက္၏။ အခ်ိဳ႕က တရားနာရသည္ကုိပုိမုိႏွစ္သက္၏။ အခ်ိဳ႕က ဆြမ္းေလာင္းရသည္ကုိ ပုိမုိႏွစ္သက္၏။ အခ်ိဳ႕က သကၤန္းလွဴရသည္ကို ပုိမုိႏွစ္သက္၏။ အခ်ိဳ႕က ကထိန္ခင္းရသည္ကုိ ပိုမုိႏွစ္သက္၏။ အခ်ိဳ႕က ေက်ာင္းေဆာက္ရသည္ကုိ ပုိမုိႏွစ္သက္၏။ အခ်ိဳ႕က ဘုရားတည္ရသည္ကုိ ပိုမုိႏွစ္သက္၏။ ကုသုိလ္ကံဘက္မွာပင္ စြဲလန္းပံုခ်င္းမတူညီၾကေပ။ အကုသုိလ္ဘက္မွာလည္း ကုိယ္သန္ရာ သန္ရာ လုပ္ေနၾကသည္မွာ အထင္အရွားပင္ျဖစ္၏။ ေလာင္းကစား၀ါသနာပါသူ အေသာက္အစား၀ါသနာပါသူ အေပ်ာ္အပါး ၀ါသနာပါသူ အသတ္အျဖတ္ ၀ါသနာပါသူ ခုိးမႈတုိက္မႈ၀ါသနာပါသူ စသည္ျဖင့္ ၀ါသနာေတြမတူၾက။ ပုိမုိႏွစ္သက္မႈ ၀ါသနာပါမႈဟူသည္ စြဲလန္းမႈပင္ျဖစ္၏။ ကုိယ့္အစြဲႏွင့္ကုိယ္ ကုိယ္အားသန္ရာ ျပဳလုပ္ေနၾကျခင္းျဖစ္သျဖင့္ သူတို႔ျပဳလုပ္လုိက္သည့္ ကံေတြလည္း မတူညီႏုိင္ဘဲ ကြဲျပားသြားရေလေတာ့၏။ သုိ႔ျဖစ္၍ ကံေတြ မတူညီျခင္းသည္ အစြဲမတူညီေသာေၾကာင့္သာ ျဖစ္၏ဟု ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာေတာ္အရ နားလည္ရ၏။

အစြဲဘာေၾကာင့္ မတူသနည္း။ အႀကိဳက္ခ်င္းမတူၾကေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏ (တဏွာပစၥယာ ဥပါဒါနံ)။ အခ်ိဳ႕က အျမင္ကုိ ပုိႀကိဳက္၏၊ အခ်ိဳ႕က အၾကားကုိ ပိုႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က အနံ႔ကုိ ပုိႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က အရသာကုိ ပုိႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က အေတြ႔အထိကို ပုိႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က ဆုိက္ကုိဆန္ဆန္ ေတြးေတာေနရသည္ကုိပုိႀကိဳက္၏။ အျမင္ကုိ ႀကိဳက္သည္ဆုိေသာ္လည္း သူႀကိဳက္သည့္အျမင္ႏွင့္ ကုိယ္ႀကိဳက္သည့္အျမင္ခ်င္း တူလိမ့္မည္မဟုတ္။ သူက အစိမ္းေရာင္ႀကိဳက္လွ်င္ ကုိယ္က စိမ္းႏုေရာင္ႀကိဳက္။ သူက ႐ႈပ္႐ႈပ္ေထြးေထြး ႀကိဳက္လွ်င္ ကုိယ္က ခပ္ရွင္းရွင္း ႀကိဳက္။ သူက ေခတ္ဆန္ဆန္ ၀တ္စားထားတာႀကိဳက္လွ်င္ ကုိယ္က ျမန္မာဆန္ဆန္ႀကိဳက္။ သူက ပြဲလမ္းသဘင္ႀကိဳက္လွ်င္ ကုိယ္က ႐ုပ္ရွင္ႀကိဳက္၊ သူက ဘုရားဖူးရတာႀကိဳက္လွ်င္ ကုိယ္က ဘုရားစာဖတ္ရတာႀကိဳက္ စသည္ျဖင့္ ကြဲျပားလ်က္ရွိေနၾက၏။ အခ်ိဳ႕က သာသာယာယာေျပာမွႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာမွႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က ေျမႇာက္ပင့္ေျပာမွ ႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က အမွန္ေျပာမွ ႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က တီတီတာတာေျပာတတ္မွႀကိဳက္၏။ အခ်ိဳ႕က ႏွင္းဆီနံ႔ပိုႀကိဳက္၊ အခ်ိဳ႕ သနပ္ခါးနံ႔ပိုႀကိဳက္၊ အခ်ိဳ႕က ဒူးရင္းနံ႔ပုိႀကိဳက္စသည္ျဖင့္ မတူၾက။ အခ်ိဳ႕က အငံ၊ အခ်ိဳ႕က အခါး၊ အခ်ိဳ႕က အခ်ိဳ၊ အခ်ိဳ႕က အစပ္ စသည္ျဖင့္ အႀကိဳက္ခ်င္းမတူၾက။ အႀကိဳက္မတူပံုကို ကုိယ့္ဉာဏ္ႏွင့္ ျဖန္႔က်က္စဥ္းစားၾကည့္ႏုိင္သေလာက္ ၾကည့္လုိက္ပါ။ အႀကိဳက္မတူ၍ အစြဲမတူျခင္းသာျဖစ္သည္။

အႀကိဳက္ဘာေၾကာင့္မတူသနည္း။ ခံစားမႈမတူေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏ (ေ၀ဒနာပစၥယာ တဏွာ)။ အခ်ိဳ႕က မ်က္စိအရသာပိုခံစား၏။ အခ်ိဳ႕က နား၊ အခ်ိဳ႕ ႏွာေခါင္း၊ အခ်ိဳ႕ လွ်ာ၊ အခ်ိဳ႕က ကိုယ္၊ အခ်ိဳ႕က စိတ္အရသာကို ပုိခံစား၏။ မ်က္စိအရသာခံစားသူက ၾကည့္ေကာင္းေအာင္ အလွဆင္၏။ အလွၾကည့္ရသည္ကုိ အားသာ၏။ အလွခံစားမႈတြင္လည္း တူညီလိမ့္မည္မဟုတ္။ သူလွသည္ဆုိေသာအရာသည္ ခံစားမႈျခင္း ျခားနားေနသျဖင့္ ကုိယ့္အတြက္ လွည္ခ်င္မွလွမည္ျဖစ္၏။ နားအရသာခံစားသူက အသံေကာင္းေကာင္း ၾကားရေအာင္ ဖန္တီး၏။ ဂီတကုိ ျမတ္ႏုိးသူမ်ားသည္ အသံခံစားမႈတြင္ အာသာေနသည္မွာ ထင္ရွား၏။ အခ်ိဳ႕က သီခ်င္းနားေထာင္ရသည္ကုိ အားသာ၏။ သီခ်င္းတြင္လည္း ခံစားမႈခ်င္းမတူသျဖင့္ ကုိယ္ႀကိဳက္သည့္သီခ်င္း သူႀကိဳက္ခ်င္မွႀကိဳက္မည္ျဖစ္၏။ ဤသုိ႔ စသည္ စသည္။ ထုိသုိ႔ အာ႐ံုခံစားမႈမတူသည္မွာ အာ႐ံုေတြ႔ထိမႈမတူေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏ (ဖႆပစၥယာ ေ၀ဒနာ)။ အာ႐ံုေတြ႔ထိမႈမတူသည္မွာ စိတ္မတူေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏ (သဠာယတနပစၥယာ ဖေႆာ)။ ျမင္ပံုခ်င္း ၾကားပံုခ်င္းမတူ၊ နံပံုခ်င္း စားပံုခ်င္းမတူ၊ ေတြထိပံုခ်င္း ေတြးေတာၾကံစည္ပံုခ်င္းလည္းမတူ။ ဤသည္ကုိ စိတ္မတူဟု ဆုိလုိပါ၏။ အခ်ိဳ႕က စားပြဲက ေရွ႕က၊ ေနာက္ကထုိင္ခံု၊ ေနာက္က ဘီ႐ုိထားလုိက္လွ်င္္ ပိုလွလာမည္ဟု ျမင္၏။ အခ်ိဳ႕က ဘီ႐ို ေထာင့္ကပ္ထားမွ လွမည္ဟုျမင္၏။ အခ်ိဳ႕က ေသနပ္ပစ္သံကုိ “ဒုိင္း”ဟုၾကား၏။ အခ်ိဳ႕က “ဗုိင္း”ဟုၾကား၏။ အျမင္ခ်င္းမတူၾကသျဖင့္ တည္သည့္ဘုရားပင္ တစ္ဆူႏွင့္တစ္ဆူမတူ၊ အဆင္ခ်င္း ကြဲေနၾက၏။ အၾကားခ်င္းမတူၾကသျဖင့္ ဂီတ သံစဥ္ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး တည္ထြင္ေနၾကရ၏။ အနံ႔ခံပံုခ်င္းမတူၾကသျဖင့္ အနံ႔မ်ိဳးစံုထုတ္လုပ္ေနၾကရ၏။ လွ်ာအေတြ႔ခ်င္းမတူၾကသျဖင့္ အစားအေသာက္ မ်ိဳးစံုဖန္တီးေနၾကရ၏။ ေတြ႔ထိပံုခ်င္းမတူၾကသျဖင့္ ဇိမ္ခံပစၥည္းမ်ိဳးစံု ထုတ္လုပ္ေနၾကရ၏။ ေတြးေတာႀကံစည္ပံုခ်င္းမတူၾကသျဖင့္ ဒႆန၊ ဘာသာအယူ၀ါဒ၊ ဖေလာ္ေဆာ္ဖီမ်ိဳးစံုေပၚေပါက္လာရ၏။ ဥပမာ- Shopping Mall တစ္ခုတြင္ ဆုိင္ေပါင္းမ်ိဳးစံု ပစၥည္းေပါင္းမ်ိဳးစံု ႐ူပါ႐ံုတုိ႔ရွိေနရာတြင္ ေစ်း၀ယ္သူတုိ႔က တစ္မ်ိဳးတည္းကုိသာ စုေပါင္း၀ယ္ၾကသည္မဟုတ္၊ သူကလဲ သူလုိရာ သူႀကိဳက္ရာ ၀ယ္မည္သာျဖစ္၏၊ ကုိယ္ကလည္း ကုိယ္လုိရာ ကုိယ္ႀကိဳက္ရာ ၀ယ္မည္သာျဖစ္၏။ ထုိသုိ႔ အႀကိဳက္မတူသည္မွာ ခံစားမႈမတူ၊ အျမင္ခ်င္းမတူၾကေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္မွာ ထင္ရွားပါ၏။ ထုိသုိ႔ အျမင္အၾကား စသည္မတူညီေသာေၾကာင့္ တစ္ေယာက္ႏွင့္္တစ္ေယာက္ စိတ္ဓာတ္ခ်င္း မတူညီၾက။ စိတ္မတူညီသည္မွာ နာမ္ႏွင့္ ႐ုပ္မတူညီေသာေၾကာင့္သာျဖစ္၏ (နာမ႐ူပပစၥယာ သဠာယတနံ)။ နာမ္႐ုပ္မတူညီၾကသည္မွာ ဇာတိမတူေသာေၾကာင့္သာျဖစ္၏ (၀ိညာဏပစၥယာ နာမ႐ူပံ)။ ဇာတိမတူညီၾကသည္မွာ ကံမတူညီေသာေၾကာင့္သာျဖစ္၏ (သခၤါရပစၥယာ ၀ိညာဏံ)။

ဤသုိ႔ ဘ၀အျမင္ျဖင့္ၾကည့္လွ်င္ မတူညီေသာအရာမ်ားကုိသာ ေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ ဓမၼအျမင္ျဖင့္ ၾကည့္လွ်င္မူ တူညီေသာတရားတုိ႔ကုိသာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္အဂၤါရပ္မ်ားအျဖစ္ေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ မတူညီေသာအရာမ်ားစြာမွ တူညီေသာဓမၼတို႔ကုိ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္မိေအာင္ ခ်ိတ္ဆက္ျပထားျခင္းျဖစ္၍ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာေတာ္ကုိ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ဟုေခၚႏုိင္ပါ၏။ ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါ နာမည္ပညတ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးတပ္၍ ဘ၀ဇာတ္စံုျဖစ္ေနၾကသည့္ ေလာကႀကီးကုိ ဓမၼလမ္းေၾကာင္းျဖင့္ က်ဥ္းလည္းက်ဥ္း ရွင္းလည္းရွင္း မွန္လည္းမွန္ကန္ေနသည့္တရားေတာ္အစဥ္အတန္းသည္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာေတာ္ပင္ျဖစ္၏။ ထုိေဒသနာေတာ္ထဲမွ ဘ၀ေတြ မတူၾကျခင္းအေၾကာင္းကုိ အေျဖရွာၾကည့္လွ်င္မူ ကံမတူေသာေၾကာင့္ဟုသာ အႏွစ္ခ်ဳပ္အေျဖထုတ္ယူႏုိင္မည္ျဖစ္ပါ၏ (သခၤါရပစၥယာ ၀ိညာဏံ၊ ကမၼဘ၀ပစၥယာ ဇာတိ)။

ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ

သခၤါရတြင္ သစၥာျမင္ဖုိ႔

မိလိႏၵပဉႇာပါဠိ၊ နိဗၺာနလဘနပဉႇာ - မွာ မိလိႏၵမင္းႀကီးက အရွင္နဂသိန္ကုိ `အရွင္ဘုရား လူတုိင္းနိဗၺာန္ေရာက္ႏုိင္သလား´(ဘေႏၲ နာဂေသန သေဗၺ၀ လဘႏၲိ နိဗၺာနံ) လုိ႔ ေမးေတာ့ အရွင္နာဂသိန္ျပန္ေျဖတဲ့ အေျဖေလးေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။ အရွင္နာဂသိန္ေျဖေတာ္မူတာက `မင္းႀကီး- လူတုိင္းေတာ့ နိဗၺာန္မေရာက္ဘူး။ တရားက်င့္ေသာသူသည္ သိရမယ့္တရားကုိ ထုိးထြင္း၍ ပုိင္းျခား၍ သိမယ္၊ ပယ္ရမယ့္တရားကုိ ပယ္မယ္၊ ပြားရမယ့္တရားကို ပြားမယ္၊ မ်က္ေမွာက္ျပဳရမယ့္တရားကို မ်က္ေမွာက္ျပဳမယ္ဆုိရင္ ေရာက္ပါတယ္´တဲ့။ အရွင္နာဂသိန္က ဘာေျဖလုိက္တာလဲဆုိရင္ သစၥာေျဖလုိက္တာပါ။ ပိုင္းျခားသိရမွာက ဒုကၡသစၥာ၊ ပယ္ရမွာက သမုဒယသစၥာ၊ ပြားရမွာက မဂၢသစၥာ၊ မ်က္ေမွာက္ျပဳရမွာက နိေရာဓသစၥာ။ ဒီသစၥာေလးပါး ထုိးထြင္းသိတဲ့သူ နိဗၺာန္ေရာက္မယ္၊ မသိသူ နိဗၺာန္မေရာက္ဘူးလုိ႔ ေျဖေတာ္မူလုိက္တာပါပဲ။

သတိပ႒ာန္ေလးပါးထဲမွာ သစၥာဆုိက္ေအာင္ ႐ႈရတဲ့ သတိပ႒ာန္က ဓမၼာႏုပႆာနသတိပ႒ာန္ပါပဲ။ ဒိ႒ိစ႐ုိက္မ်ားၿပီး ဉာဏ္ထက္မယ္ဆုိရင္ ဓမၼာႏုပႆနာ ႐ႈဖုိ႔ အ႒ကထာဆရာ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။ ခႏၶာငါးပါး ဘယ္ခႏၶာကုိ ႐ႈ႐ႈ သစၥာျမင္တုိင္း ဓမၼာႏုပႆနာျဖစ္တယ္။ သစၥာျမင္ေအာင္ ႐ႈဖုိ႔ အတြက္ လူတိုင္းသႏၲာန္မွာရွိတဲ့ ခႏၶာငါးပါးကို သခၤါရတရားလုိ႔ ေရွးဦးစြာမွတ္ထားလုိက္။ ခႏၶာငါးပါးဟာ အလုိလုိေပၚတာမဟုတ္၊ ျပဳျပင္လုိ႔ေပၚလာရတာျဖစ္တယ္။ အေၾကာင္းတရားတုိ႔က ျပဳျပင္ေပးလုိက္လို႔ ေပၚလာရတဲ့ တရားျဖစ္လုိ႔ သခၤါရတရားလို႔ေျပာတာ။ သခၤါရဆုိတာ ျပဳျပင္ေပးလုိက္လို႔ ေပၚလာရတဲ့ တရားပဲ။ ႐ူပကၡႏၶာဆိုတဲ့ ႐ုပ္ဟာ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရဆုိတဲ့ အေၾကာင္းတရားေလးပါးက အလ်ဥ္းသင့္သလို ျပဳျပင္ေပးလို႔ ေပၚေနရတာျဖစ္တယ္။ ေဖာက္ျပန္တတ္တဲ့႐ုပ္ကို ေဖာက္ျပန္ေအာင္ ျပဳျပင္ေပးေနတာက ကံ စိတ္ ဥတု အာဟာရဆုိတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြပဲ။ ႐ုပ္ေတြဟာ ကံေၾကာင့္လဲ ေဖာက္ျပန္တတ္တယ္။ ကံေၾကာင့္ အဂၤါမစံုျဖစ္ေနတာ၊ ခႏၶာကုိယ္ ႀကံဳလွီေနတာ၊ က်န္းမာေရး ည့ံဖ်င္းေနတာ စသည္ဟာ ကံေၾကာင့္ေဖာက္ျပန္တာလို႔သာ သာမန္မွတ္ထားလုိက္ပါ။ စိတ္လန္းေနေတာ့ ႐ုပ္ကတစ္မ်ိဳး၊ စိတ္ဆုိးေနေတာ့ ႐ုပ္ကတစ္မ်ိဳး စသည္ေျပာင္းလဲေနတာက စိတ္ေၾကာင့္လဲေဖာက္ျပန္တာပဲ။ ေအးတဲ့ရာသီမွာ႐ုပ္ကတစ္မ်ိဳး၊ ပူတဲ့ရာသီမွာ ႐ုပ္ကတစ္မ်ိဳး၊ ေအးရင္ေအးသလုိ ပူရင္ပူသလုိ ေျပာင္းလဲေနတာဟာ ဥတုေၾကာင့္ေဖာက္ျပန္ေနတာပဲ။ ေကာင္းေကာင္းစားရတဲ့အခါမွာ ႐ုပ္ကတစ္မ်ိဳး၊ မေကာင္းတာစားရတဲ့အခါ ႐ုပ္ကတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ေနတာ၊ ကုိယ္တည့္တာစားလုိက္ရင္တစ္မ်ိဳး မတည့္တာစားလုိက္ရင္ တစ္မ်ိဳး ျဖစ္လာတာဟာ အာဟာရေၾကာင့္ ႐ုပ္ေတြ ေဖာက္ျပန္ေနတာပဲ။ နာမ္တရားေတြလဲ ႐ုပ္ေတြလုိ ေဖာက္ျပန္တာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ နာမ္ေဖာက္ျပန္တာက ႐ုပ္ေဖာက္ျပန္တာေလာက္ မထင္႐ွားဘူး။ ႐ုပ္ေဖာက္ျပန္တာက မ်က္စိနဲ႔ ျမင္ရေလာက္ေအာင္ ထင္ရွားလို႔ ေဖာက္ျပန္ျခင္းလကၡဏာရွိတယ္လုိ႔ သီသန္႔ေျပာထားတာ ျဖစ္တယ္။

႐ုပ္တရားကေတာ့ အေၾကာင္းတရားေလးပါးက ျပဳျပင္လို႔ေပၚတာ ဟုတ္ၿပီ။ နာမ္တရားေတြကေကာ ဘယ္အေၾကာင္းေတြက ျပဳျပင္ေပးလုိ႔ ေပၚလာရပါသလဲဆုိရင္ ဒြါရနဲ႔ အာ႐ံု အေၾကာင္းႏွစ္ပါးျပဳျပင္လုိ႔ ေပၚတယ္လုိ႔မွတ္လိုက္။ ဥပမာ မ်က္စိဆုိတာ စကၡဳဒြါရ၊ အဆင္းဆုိတာ ႐ူပါ႐ံု၊ ဒီ ဒြါရနဲ႔ အာ႐ံုႏွစ္ခုေပါင္းမိရင္ ျမင္စိတ္ စကၡဳ၀ိညာဏ္ဆုိတဲ့ နာမ္တရားေပၚတယ္။

အေၾကာင္းတရား		အက်ိဳးတရား
ဒြါရ	အာ႐ံု	စိတ္ (နာမ္)
မ်က္စိ (စကၡဳဒြါရ)	အဆင္း (႐ူပါ႐ံု)	ျမင္စိတ္ (စကၡဳ၀ိညာဏ္)
နား (ေသာတဒြါရ)	အသံ (သဒၵါ႐ံု)	ၾကားစိတ္ (ေသာတ၀ိညာဏ္)
ႏွာေခါင္း (ဃာနဒြါရ)	အန႔ံ (ဂႏၶာ႐ံု)	နံစိတ္ (ဃာန၀ိညာဏ္)
လွ်ာ (ဇိ၀ွါဒြါရ)	အရသာ (ရသာ႐ံု)	စားစိတ္ (ဇိ၀ွါ၀ိညာဏ္)
ကုိယ္ (ကာယဒြါရ)	ေတြ႔ထိစရာ (ေဖာ႒ဗၺာ႐ံု)	ယားနာေကာင္းစိတ္(ကာယ၀ိညာဏ္)
စိတ္ (မေနာဒြါရ)	ႀကံေတြးစရာ (ဓမၼာ႐ံု)	ေတြးေတာစိတ္ (မေနာ၀ိညာဏ္)

စိတ္တစ္ခုယုတ္ကုိးဆယ္ အက်ယ္တစ္ရာႏွစ္ဆယ့္တစ္ပါး၊ ေစတသိက္ ငါးဆယ့္ႏွစ္ပါးဆုိတဲ့ နာမ္တရားေတြအားလံုးဟာ ေဟာဒီ စိတ္ေျခာက္မ်ိဳးကေန ပြားလာတဲ့ နာမ္တရားေတြခ်ည္းပဲလုိ႔ မွတ္ထားလုိက္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ နာမ္တရားေတြရဲ႕အေၾကာင္းဟာ ဒြါရနဲ႔ အာ႐ံု။ ဒြါရနဲ႔ အာ႐ံုေၾကာင့္ နာမ္တရားေတြျဖစ္ေပၚလာရတယ္။ ဒါကုိ ျပဳျပင္တယ္လို႔ ေခၚတယ္။ အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးတရားေတြေပၚလာတာကိုပဲ သခၤါရ၊ ျပဳျပင္လုိ႔ေပၚလာတဲ့တရားလုိ႔ မွတ္လုိက္ပါ။

အခုတေလာ အသစ္ေတြ မေရးျဖစ္လို႔ အေဟာင္းေလးေတြပဲ ျပန္တင္ေနရတယ္။ ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ

ဒိ႒ိကြာ ၀ိစိကိစၦာရွင္း

စိတၱာႏုပသႆနာ႐ႈဖုိ႔ မေန႔က ေျပာထားခဲ့ေတာ့ ဒီေန႔ ႐ႈပံုေလး နဲနဲဆက္ေျပာမွ သင့္ေတာ္မယ္။ ဒီေတာ့ ၀ိပႆနာ႐ႈတယ္ဆုိတာ ဉာဏ္နဲ႔ေစာင့္ၾကည့္တဲ့အလုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ စိတၱာႏုပႆနာ႐ႈဖို႔အတြက္ ဘယ္စိတ္ေပၚေပၚ ေပၚခ်င္တဲ့စိတ္ ေပၚပါေစ။ ဉာဏ္နဲ႔သာ ေစာင့္ၾကည့္လုိက္ပါ။ ျမင္စိတ္၊ ၾကားစိတ္၊ နံစိတ္၊ စားစိတ္၊ ယားနာေကာင္းစိတ္၊ ေတြးေတာစိတ္၊ လုိခ်င္စိတ္ (ေလာဘ)၊ ျပစ္မွားစိတ္ (ေဒါသ)၊ မသိစိတ္ (ေမာဟ)၊ ကုသုိလ္ျပဳခ်င္စိတ္ (အေလာဘ)၊ ေမတၱာထားတဲ့စိတ္ (အေလာဘ)၊ ေလကုိသြင္းေသာစိတ္၊ ေလကိုထုတ္ေသာစိတ္ ဘယ္စိတ္လာလာ အကုန္ ဉာဏ္နဲ႔ေစာင့္ၾကည့္။ ၾကည့္လုိက္ေတာ့ မရွိေတာ့ဘူး။ ပ်က္သြားၿပီ။ ေပၚလာတာ သိတယ္၊ ၾကည့္လုိက္ေတာ့ မရွိ။ ေပၚတာသိလုိက္တာက အျဖစ္ကို သိတာ၊ မရွိတာသိလုိက္တာက အပ်က္သိတာ။ ေစာင့္ၾကည့္လုိက္ေတာ့ အျဖစ္နဲ႔ အပ်က္ ေတြ႕လုိက္တာပဲ။ ဒါကို မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက လြယ္လြယ္ေလးနဲ႔ မွတ္ႏုိင္ေအာင္ `ျဖစ္ပ်က္´လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့တာပါ။ စိတ္တစ္ခုေပၚလာတယ္၊ ေစာင့္ၾကည့္လိုက္တယ္၊ အၾကည့္မခံဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တကယ့္အရွိတရားက အၾကည့္မခံဘူး။ ၾကည့္လိုက္ရင္ မရွိေတာ့ဘူး။ ေနာက္တစ္စိတ္ေပၚ၊ ဉာဏ္နဲ႔ၾကည့္လုိက္၊ မရွိေတာ့ဘူး။ ၾကည့္လုိက္ေတာ့ မရွိတာဟာ ျဖစ္ၿပီး ပ်က္သြားတာပဲလုိ႔ ဘယ္စိတ္ေပၚေပၚ ေပၚခ်င္တဲ့စိတ္ေပၚ၊ ျဖစ္ပ်က္သာ ႐ႈလုိက္ပါ။ အၾကည့္ခံစိတ္ေလးက ျဖစ္ၿပီးပ်က္သြားလုိ႔ အနိစၥ၊ ၾကည့္လိုက္တဲ့ဉာဏ္ေလးက မဂၢ။ ၀ိပႆနာမဂ္ျဖစ္သြားတယ္။ ျဖစ္ၿပီးပ်က္ အနိစၥေရာက္သြားတဲ့ စိတ္ေလးက ဒုကၡသစၥာ၊ ၾကည့္လုိ႔ သိတာေလးက မဂၢသစၥာ၊ ဒီလုိ သစၥာအထိဆုိက္သြားပါတယ္။ သစၥာဆုိက္ေတာ့ တဏွာ ဒိ႒ိ ဥပါဒါန္ ကံေတြ တဒဂၤခ်ဳပ္တယ္။ ေသတယ္။ ဒါဆိုရင္ ကိေလသာေသတဲ့နည္းေတြ႔လုိက္တာပဲ။ ကိေလသာ သတ္ႏုိင္တဲ့လက္နက္ကို ကုိယ္တိုင္ေတြ႕လုိက္တာပဲ။ တဒဂၤသတ္ႏုိင္တဲ့နည္းေတြ႕ၿပီဆုိရင္ ဒီနည္းနဲ႔ပဲ အၾကြင္းမဲ့သတ္ဖုိ႔ ဆက္ႀကိဳးစားရလိမ့္မယ္ဆုိတာ ေသေသခ်ာခ်ာမွတ္လုိက္ပါ။ ဒီမဂၢင္နည္းမွတစ္ပါး ကိေလသာကို ေသေအာင္သတ္ႏုိင္တဲ့ အျခားနည္းလမ္းမရွိပါဘူး။

အခုဒီမွာ ႐ႈပံုကို ႀကံဳလို႔ေျပာလုိက္တာ။ ႐ႈတဲ့အပိုင္းကို ဦးစားေပး ေျပာေနတာမဟုတ္ေသးဘူး။ ဒိ႒ိ အသိနဲ႔ခြါႏုိင္ဖုိ႔အေရးကိုပဲ ဦးစားေပးေျပာေနတာပါ။ အခု ဒိ႒ိစ႐ိုက္ရွိသူ ဒိ႒ိျဖဳတ္ခ်င္ရင္ စိတ္ကို ႐ႈရမယ္လုိ႔ေျပာခဲ့တယ္။ စိတ္ဆုိတာ နာမ္တရား၊ စိတ္ဆုိတဲ့ နာမ္တရားကလဲ ႐ုပ္ကိုမွီၿပီးမွေပၚရတယ္။ ႐ုပ္ကလဲ နာမ္ကိုမွီၿပီးေပၚရတယ္ (နာမံ နိႆာယ ႐ူပံ ပ၀တၱတိ၊ ႐ူပံ နိႆာယ နာမံ ပ၀တၱတိ)။ တစ္နည္းအားျဖင့္ နာမ္က မီွတတ္တဲ့တရား၊ ႐ုပ္ကအမွီခံရတဲ့တရား (နိႆယ၊ နိႆိတ)။ ဥပမာေျပာရရင္ ျမင္စိတ္ေပၚတာဟာ မ်က္စိအၾကည္ဆုိတဲ့ စကၡဳပသာဒ႐ုပ္ကိုမွီၿပီးမွ ေပၚရတာ။ စိတ္က နာမ္၊ မ်က္စိက ႐ုပ္။ နာမ္ဟာ ႐ုပ္ကိုမွီၿပီးေပၚရတယ္။ ျမင္စိတ္အတူပဲ ၾကားစိတ္၊ နံစိတ္၊ စားစိတ္ဆိုတာေတြဟာလဲ ဆုိင္ရာဆုိင္ရာ ႐ုပ္ကိုမွီၿပီးမွေပၚရတယ္လို႔ နားလည္ပါ။ အၾကည္႐ုပ္ကိုမွီၿပီး စိတ္နာမ္ေတြေပၚရတယ္။ ႐ုပ္ကအမွီခံတရား၊ နာမ္က အမွီတရား။ ျမင္စိတ္ေပၚတာ ႐ုပ္ကိုမွီၿပီး နာမ္ေပၚလာတာပဲလို႔ က်က်နန နားလည္လုိက္ရင္ ငါျမင္တယ္လို႔ မထင္ေတာ့ဘူး။ ႐ုပ္ေၾကာင့္ နာမ္ေပၚတာပဲ။ မ်က္စိအၾကည္နဲ႔ အဆင္း႐ုပ္တုိ႔ေၾကာင့္ ျမင္စိတ္နာမ္ေပၚတာပဲလုိ႔ သိေနမယ္။ ဒါဟာ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ပါးသာ ရွိတယ္ဆိုတာ သိေနတာပဲ။ ျမင္ေတာ့လဲ ႐ုပ္နဲ႔နာမ္ပဲ။ ၾကားေတာ့လဲ ႐ုပ္နဲ႔နာမ္ပဲ- စသည္ေပါ့။ နာမ္ကုိမွီၿပီး႐ုပ္ေပၚတာကိုေတာ့ ၀ိသုဒၶိမဂ္မွာ ဥပမာျပထားတာ- သြားခ်င္စိတ္ေၾကာင့္ သြားတယ္၊ စားခ်င္စိတ္ေၾကာင့္ စားတယ္၊ ထုိင္ခ်င္စိတ္ေၾကာင့္ထုိင္တယ္ စသည္ျဖင့္။ `-ခ်င္´တာက နာမ္၊ ခ်င္စိတ္ေၾကာင့္ေပၚလာရတဲ့ သြား၊ စား၊ ထုိင္ စသည့္ အသြင္အျပင္ ပံုပန္းဟန္ပန္ေတြက ႐ုပ္။ ဒါဟာ နာမ္ေၾကာင့္ ႐ုပ္ေပၚတာ၊ နာမ္ကုိမွီၿပီးမွ ႐ုပ္ေပၚတာပဲ။ ျမင္ေတာ့လဲ ႐ုပ္နာမ္၊ ၾကားေတာ့လဲ ႐ုပ္နာမ္၊ သြားေတာ့လဲ ႐ုပ္နာမ္၊ စားေတာ့လဲ ႐ုပ္နာမ္လို႔သာ ဉာဏ္ထဲမွာ ရွင္းေနေအာင္လုပ္ထားလုိက္ပါ။ ႐ုပ္နာမ္ကြဲတဲ့ နာမ႐ူပပရိေစၧဒဉာဏ္တက္လာတယ္။ ငါျမင္တာမဟုတ္၊ ျမင္စိတ္က ျမင္တာ၊ ငါၾကားတာမဟုတ္ ၾကားစိတ္ကၾကားတာ၊ ငါသြားတာမဟုတ္ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္က သြားတာ၊ ငါစားတာမဟုတ္၊ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္က စားတာလို႔ နားလည္လာတယ္။ ဒီလုိနားလည္လာေတာ့ အျမင္ရွင္းသြားတယ္။ နာမ္႐ုပ္ကို အရွိအတိုင္း သိျမင္သေဘာေပါက္လာလုိ႔ ဒိ႒ိစင္သြားတာပဲ (နာမ႐ူပါနံ ယာထာ၀ဒႆနံ ဒိ႒ိ၀ိသုဒၶိနာမ)။ ဒါဟာ ႐ုပ္ကို ႐ုပ္လုိ႔၊ နာမ္ကုိ နာမ္လို႔ ကြဲကြဲျပားျပားသိလာလုိ႔ ဒိ႒ိကြာသြားတာပါ။ ႐ုပ္နာမ္မွမသိဘူးဆုိရင္ေတာ့ ဒိ႒ိမကြာႏုိင္ပါဘူး။ (႐ုပ္နာမ္မသိ၊ လူဒိ႒ိ၊ ျဖစ္၏ဧကန္သာ)။

ဒိ႒ိခြါပံုကုိ ေျပာရင္း စိတ္ မွီၿပီးေပၚတဲ့ဒိ႒ိကုိ ေျပာေနတာျဖစ္ေတာ့ စိတ္ကုိပဲ ထပ္မံရွင္းျပေပးရမယ္။ အထက္မွာ ႐ုပ္နာမ္ကြဲလုိ႔ ဒိ႒ိစင္တဲ့ နာမ႐ူပပရိေစၧဒအဆင့္ကို ေျပာခဲ့တယ္။ ေနာက္ဉာဏ္တစ္ဆင့္ အတြက္လဲ ျမင္စိတ္ကုိပဲ ဥပမာေပးၿပီး ထပ္မံရွင္းျပမယ္။ ျမင္စိတ္သည္ အေၾကာင္းမဲ့ ျဖစ္ေနတာမဟုတ္ပါ။ သူ႔အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရတာသာ ျဖစ္တယ္။ ျမင္စိတ္ဟာ အေၾကာင္းႏွစ္ခု ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတာပဲ (ဒြယံ ဘိကၡေ၀ ဥပၸဇၨတိ စကၡဳ၀ိညာဏံ)။ မ်က္စိအၾကည္က အေၾကာင္းတစ္ခု၊ ျမင္စရာအဆင္းက အေၾကာင္းတစ္ခု။ ဒီအေၾကာင္းႏွစ္ခု ေပါင္းစုမိမွ ျမင္စိတ္ဆိုတာ ေပၚရပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ စကၡဳပသာဒေခၚတဲ့ မ်က္စိအၾကည္က ဒြါရ၊ ျမင္စရာအဆင္းက အာ႐ံု၊ ဒြါရနဲ႔ အာ႐ံုေပါင္းဆံုမိလို႔ ျမင္စိတ္ေပၚရတာပါ။ ျမင္စိတ္ဟာ အေၾကာင္းမဲ့ျဖစ္ေနတာမဟုတ္။ မ်က္စိနဲ႔ အဆင္း၊ သို႔မဟုတ္ ဒြါရနဲ႔ အာ႐ံုဆိုတဲ့ အေၾကာင္းႏွစ္ပါးေၾကာင့္ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ နားလည္လုိက္ရင္ ပစၥယပရိဂၢဟဉာဏ္ရလာတယ္။ ပစၥယပရိဂၢဟဉာဏ္ဆုိတာ အေၾကာင္းကုိ သိမ္းဆည္းၿပီး သိတဲ့ဉာဏ္ပါ။ ျမင္စိတ္မွာလဲ အေၾကာင္း ႏွစ္မ်ိဳးရွိသလို ၾကားစိတ္စသည္မွာလဲ ဆုိင္ရာအေၾကာင္းေတြ အသီးသီးရွိၾကပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းေတြကုိ နားလည္လာလုိ႔ရွိရင္ ပစၥယပရိဂၢဟဉာဏ္ရတယ္။ အေၾကာင္းကုိ ပုိင္ပုိင္ႏုိင္ႏုိင္ ပုိင္းပုိင္းျခားျခား သိလုိက္တဲ့အခါ သံသယစိတ္ ၀ိစိကိစၧာစင္သြားတယ္။ ျမင္စိတ္ေလးက ဘယ္သူ႔ေၾကာင့္မ်ားေပၚလာတာလဲ ဆိုတဲ့ သံသယေတြ ေပ်ာက္သြားတယ္။ အေၾကာင္း သိမွ သံသယဆုိတာ ေပ်ာက္တာ။ ဥပမာ ညအေမွာင္ထဲမွာ သစ္ငုတ္မဲမဲႀကီးကုိ ျမင္လုိက္ရတာနဲ႔ တေစၧေျခာက္တယ္လို႔ထင္ေနမယ္။ သစ္ငုတ္ကုိ တေစၧထင္ေနတာ။ လက္ႏွိပ္မီးနဲ႔ထုိးၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ ေအာ္ တေစၧမဟုတ္၊ သစ္ငုတ္ႀကီးပါလားဆိုၿပီး သံသယရွင္း ေၾကာက္လန္႔ျခင္းလဲ ကင္းသြားတယ္။ အခုလဲ ဒီအတိုင္းပဲ အေၾကာင္းကို ဉာဏ္လက္ႏွိပ္မီးနဲ႔ ထုိးၾကည့္လိုက္ေတာ့ ေအာ္ ျမင္စိတ္ေပၚတာ အျခားေၾကာင့္မဟုတ္ဘူး၊ မ်က္စိနဲ႔ အဆင္းေပါင္းမိလုိ႔ေပၚတာပဲလုိ႔ ရွင္းရွင္းေလး သိလုိက္ရတဲ့အခါမွာ ၀ိစိကိစၧာ အလုိလုိစင္သြားတယ္။ (နာမ႐ူပပရိေစၧဒဉာဏ္= သကၠာယဒိ႒ိစင္။ ပစၥယပရိဂၢဟဉာဏ္= ၀ိစိကိစၧာစင္) အခု ရွင္းလာရင္းနဲ႔ နာမ႐ူပပရိေစၧဒဉာဏ္နဲ႔ ပစၥယပရိဂၢဟဉာဏ္ဆိုတဲ့ ဉာဏ္ႏွစ္ဉာဏ္တက္လာၿပီ။ ႏွစ္ဉာဏ္လံုးဟာ သိဖုိ႔ ဉာဏ္ေတြခ်ည္းပဲ။ ပြားဖုိ႔ဉာဏ္ေတြ မပါေသးဘူး။ သမၼသနဉာဏ္၊ ဥဒယဗၺယဉာဏ္ေတြကမွ အပြားဉာဏ္။

ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ

မူလႏွစ္ျဖာ (မေန႔ကအဆက္)

ဒီေတာ့ ေရွ႕စက္ဦးေဆာင္ေနတာက အ၀ိဇၨာ၊ တဏွာက ေနာက္လုိက္။ ေနာက္စက္ဦးေဆာင္ေနတာက တဏွာ၊ အ၀ိဇၨာက ေနာက္လုိက္။ သူတုိ႔က တကယ္ေတာ့ ခြဲျခားလုိ႔မရဘူး။ တစ္ခုျဖစ္ရင္ ႏွစ္ခုလံုးျဖစ္တာ (သဟဇာတ)။ ဒီလုိ စိတ္တူ ကုိယ္တူ ပူးေပါင္းၿပီး သံသရာ အေနၾကာေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ၾကတဲ့ အေၾကာင္းရင္းမူလတရား ႏွစ္ပါးျဖစ္လုိ႔ သူတုိ႔ကို စက္၀ုိင္းႀကီးရဲ႕ အလယ္တဲ့တဲ့ ဗဟုိ ၀င္႐ုိးတပ္တဲ့ေနရာမွာ မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက ထည့္ ျပထားတာျဖစ္ပါတယ္။

မေန႔က ေရွ႕စက္ကုိ ဥေစၧဒဒိ႒ိပယ္ဖုိ႔၊ ေနာက္စက္ကုိ သႆတဒိ႒ိပယ္ဖုိ႔ ဘုရားေဟာေတာ္မူရင္း ျဖစ္ေၾကာင္းတင္ျပခဲ့တယ္။ ဒီေတာ့ တစ္ဆက္တည္း ဒိ႒ိဆုိတဲ့စကားလံုးနဲ႔ ဆက္စပ္လုိ႔ ထပ္မံရွင္းလင္းေပးဖုိ႔ လိုအပ္လ်က္ရွိေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒိ႒ိက ဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးရွိလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ဒိ႒ိကုိ ပယ္ဖုိ႔လုိအပ္သလဲ၊ ဒိ႒ိရွိျခင္းနဲ႔ မရွိျခင္းက ဘယ္ေလာက္ထူးျခားလဲ၊ ကုိယ့္သႏၲာန္မွာ ဘယ္ဒိ႒ိရွိေနတယ္ဆုိတာ ဘယ္လုိ အကဲခတ္ႏုိင္မလဲ စသည္ သိထားမွ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကို ေလ့လာရက်ိဳး နပ္ပါလိမ့္မယ္။

ေရွးဦးစြာ ဒိ႒ိအမ်ိဳးအစားေတြနဲ႔ မိတ္ဆက္ေပးပါမယ္။ ဒိ႒ိ (၆၂)မ်ိဳးရွိတယ္ဆိုတာ ၾကားဖူးၾကမွာပါ။ ဒီ(၆၂)မ်ိဳးလံုးကုိ အခ်ိန္ကုန္ခံ ေလ့လာေနစရာမလုိပါဘူး။ အေရးအႀကီးဆံုး သိထားရမယ့္ ဒိ႒ိက သံုးမ်ိဳးပဲ ရွိပါတယ္။

၁။ သကၠာယဒိ႒ိ

၂။ သႆတဒိ႒ိ ႏွင့္

၃။ ဥေစၧဒဒိ႒ိ တုိ႔ပါပဲ။

သကၠာယဆုိတာ ခႏၶာငါးပါးကုိ ေျပာတာ။ အထင္အရွား ရွိတဲ့ ခႏၶာငါးပါးကို ငါလုိ႔ ထင္ျမင္ေနတာ၊ ဒီလို အထင္မွား အျမင္မွားတာက ဒိ႒ိ။ ခႏၶာငါးပါးက သကၠာယ၊ အထင္အျမင္မွားတာက ဒိ႒ိ၊ ေပါင္းလုိက္ေတာ့ သကၠာယဒိ႒ိ။ ငါလုိ႔ထင္ျမင္ယူဆထားတဲ့ ခႏၶာငါးပါးဟာ ခုိင္ခံ့ေနတယ္၊ မပ်က္မစီး တည္ၿမဲေနတယ္၊ မေျပာင္းမလဲ နဂုိအတုိင္း ရွိေနတာပဲလို႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ထင္ျမင္ယူဆထားတာဟာ သႆတဒိ႒ိပါ။ ၿမဲတယ္လုိ႔ ထင္ျမင္ယူဆတဲ့ ဒိ႒ိပဲ။ ငါလုိ႔ထင္ျမင္ယူဆထားတဲ့ ခႏၶာငါးပါးဟာ ဒီဘ၀ ဒီမွ်နဲ႔ပဲ ျပတ္ၿပီ။ ေနာက္ထပ္ျဖစ္မွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူးလုိ႔ ထင္ျမင္ယူဆထားတဲ့ဒိ႒ိဟာ ဥေစၧဒဒိ႒ိပါ။ လုပ္ရဲရင္ ခံရဲရမယ္၊ သတ္ရဲရင္ ေသရဲရမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳးေတြက ဥေစၧဒဒိ႒ိသမားေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္ ဂဂၤါ၀ါဠဳ သဲစုမက ပြင့္ေတာ္မူတဲ့ဘုရားေတြထံမွာ ကၽြတ္တမ္းမ၀င္ႏုိင္ခဲ့တာလဲ။ ဘာေၾကာင့္ အပါယ္ေဘး၊ မြဲေဘး၊ ကြဲေဘး၊ အုိေဘး၊ နာေဘး၊ ေသေဘးေတြ တစ္ဘ၀ၿပီးတစ္ဘ၀ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရတာလဲ။ ဘာေၾကာင့္ မဂ္ဉာဏ္ ဖိုလ္ဉာဏ္ ဒုကၡခပ္သိမ္း ေအးၿငိမ္းလွပါတယ္ဆုိတဲ့ နိဗၺာန္ကို မရခဲ့ၾကတာလဲလုိ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကို စစ္တမ္းထုတ္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ အခုေျပာခဲ့တဲ့ ဒိ႒ိသံုးမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေနလုိ႔ဆိုတဲ့ အေျဖထြက္ပါတယ္။ ဒိ႒ိက မဂ္ဉာဏ္ ဖုိလ္ဉာဏ္မရေအာင္ တားထားေတာ့ မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္ အနံ႔ေတာင္ နံခြင့္ မရခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက ဒိ႒ိကို `မဂ္တားဖုိလ္တားတရား´လို႔ မိန္႔ေတာ္မူတာ။ ဒိ႒ိေၾကာင့္ နိဗၺာန္မရတာ ဒါေလာက္ဆို ရွင္းပါၿပီ။ မဂ္ဖုိလ္မွ မရရင္ နိဗၺာန္ဆုိတာ ဘယ္နည္းနဲ႔မွ မရႏုိင္ပါဘူး။

ဒါေပမယ့္ ဒိ႒ိက မဂ္ဖုိလ္ နိဗၺာန္ကုိသာ တားတယ္၊ သုဂတိကိုေတာ့ မတားဘူး။ မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးရဲ႕ စကားနဲ႔ေျပာရရင္ `ဒိ႒ိက နိဗၺာန္ကုိ ကန္႔ကြက္တယ္၊ သုဂတိကုိေတာ့ မကန္႔ကြက္ဘူး´တဲ့။ ဒိ႒ိတန္းလန္းနဲ႔ ကုသုိလ္လုပ္၊ လူ႔ျပည္လဲေရာက္ႏုိင္တယ္၊ နတ္ျပည္လဲေရာက္ႏုိင္တယ္။ သမထအားထုတ္ရင္ ျဗဟၼာ့ျပည္လဲ ေရာက္ႏုိင္တာပဲ။ ဒီကုသုိလ္ကံ ကုန္သြားရင္ေတာ့ ကုိယ့္ရဲ႕ ေနရာေဟာင္းျဖစ္တဲ့ အပါယ္ေထာင္ထဲ ျပန္ေရာက္လာမယ္ (စတၱာေရာ အပါယာ သကေဂဟသဒိသာ)။ သုဂတိဘံုမွာသာ ေနခ်င္တုိင္း ေနလို႔မရတာ၊ အပါယ္ဘံုကေတာ့ ထာ၀ရႀကိဳဆုိလ်က္ပဲ။ ဘယ္သုဂတိဘံုမွ ေနခြင့္မရဘူးဆုိရင္ အပါယ္ဘံုကေတာ့ အၿမဲႀကိဳဆိုေနတယ္။ ေျပာခ်င္တာက ဒိ႒ိရွိေနသေရြ႕ အပါယ္နဲ႔ အုိးစားမကြဲေသးဘူးဆိုတာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဒိ႒ိကုိ `ငရဲမ်ိဳးေစ့၊ အပါယ္မ်ိဳးေစ့´လို႔ မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက စိပ္မိတိုင္း မိန္႔ေတာ္မူတာ။ ဒိ႒ိရွိတဲ့ ဘ၀နဲ႔ ေနရသမွ်ေတာ့ သုဂတိေရာက္တယ္၊ အပါယ္ကလြတ္တယ္ဆုိတာ ယာယီမွ်သာ ၾကာပါတယ္။ ေနာက္ အေၾကာင္းတုိက္ဆုိင္ရင္ မူရင္း ျပန္ေရာက္သြားႏုိင္တာပဲ။ ဒိ႒ိကင္းလုိ႔ မဟာေသာတာပန္ျဖစ္လုိက္ၿပီဆုိရင္ေတာ့ ငရဲမီး အလုိလုိ ၿငိမ္းသြားပါၿပီ။ ကုိယ့္အတြက္ ငရဲအုိးလဲ မရွိ၊ ငရဲမီးလဲမရွိ၊ ငရဲဘံုလဲမရွိ၊ အပါယ္ဘံုလဲ မရွိေတာ့ဘူး။ ကုိယ့္အတြက္သာမရွိတာ၊ သူမ်ားအတြက္ေတာ့ ရွိေနမွာပဲ။ သူကုိယ္တုိင္ မၿငိမ္းသေရြ႕ မသိမ္းဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကုိယ့္ငရဲမီး ကုိယ္ၿငိမ္းႏုိင္ေအာင္ လူ႔ဘ၀ေရာက္ခုိက္ မေလ်ာ့ေသာဇြဲနဲ႔ ႀကိဳးစားၾကရမွာပါ။ ကုိယ့္အတြက္ေပၚေနတဲ့ ငရဲမီးကုိ ကုိယ္မွ မၿငိမ္းရင္ ဘယ္သူမွ လာေရာက္ၿငိမ္းေပးႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။

ကုိယ့္ငရဲမီးၿငိမ္းဖို႔အတြက္ ဒိ႒ိျပဳတ္ေအာင္၊ အသိဉာဏ္၊ အပြားဉာဏ္တင္မကပဲ အပယ္ဉာဏ္ (ပဟာနပရိညာ)နဲ႔ ျပဳတ္ေအာင္ ႀကိဳးစားလုိက္မယ္ဆုိရင္ မဟာေသာတာပန္ျဖစ္ၿပီး ကုိယ့္အတြက္ ငရဲမီးေတြ အကုန္လံုး အၿပီးတုိင္ ၿငိမ္းသြားပါၿပီ။ ကုိယ့္အတြက္ အပါယ္ဘံုမရွိေတာ့ဘူး။ (၃၁)ထဲက အပါယ္(၄)ဘံုေလ်ာ့သြားၿပီ။ သံသရာလည္ဖို႔အတြက္ (၄)ဘံုေလ်ာ့သြားေတာ့ သံသရာနယ္ က်ဥ္းလာတာေပါ့။ နယ္က်ဥ္းလာတယ္ဆိုေပမယ့္ ကုိယ့္အတြက္ အပါယ္ဘံုေပ်ာက္သြားတာဟာ ၀မ္းသာစရာသာျဖစ္တယ္၊ ၀မ္းနဲစရာမဟုတ္ပါဘူး။ အပါယ္၀ဋ္ကၽြတ္သြားတာကုိး။ မွန္ပါတယ္။ ဒိ႒ိရွိလို႔ အပါယ္ေရာက္ရတာ။ ဒိ႒ိဟာ အပါယ္မ်ိဳးေစ့ (ဗီဇ/visa) ပဲ။ ဒိ႒ိမျပဳတ္ေသးသေရြ႕ အပါယ္ဗီဇာရွိေနတယ္။ မ၀င္ခ်င္ ၀င္ခ်င္ ၀င္ရမယ့္ဗီဇာ။ ဒိ႒ိျပဳတ္သြားရင္ေတာ့ အပါယ္ဗီဇာ expire ျဖစ္သြားၿပီ။ တစ္ခါ expire ျဖစ္ၿပီး ေနာက္တစ္ႀကိမ္လဲ ျပန္ထုလို႔မရေတာ့ဘူး။ ဒါဆို ဒိ႒ိကင္းတဲ့ဘ၀ ဘယ္ေလာက္ ဒုကၡေတြ သိမ္းသြားသလဲဆိုတာ ခန္႔မွန္းလို႔ရေလာက္ပါၿပီ။ ငရဲမီးေတြ ၿငိမ္းသြားတာ၊ အပါယ္ဒုကၡေတြ သိမ္းသြားတာ၊ အဆုိးသံသရာနယ္က အၿပီးျပတ္ ႐ုန္းထြက္ခြင့္ရသြားတာ ဒိ႒ိကင္းလုိ႔ဆုိတာ နားလည္လုိက္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဒိ႒ိအေၾကာင္း နားလည္ေအာင္လုပ္ထား။ အပြားဉာဏ္နဲ႔ မျဖဳတ္ခင္မွာ အသိဉာဏ္နဲ႔ အရင္ ျပဳတ္ေအာင္ ျဖဳတ္ထား။ ျဖစ္ပ်က္ေနာက္မွလုပ္၊ အနိစၥ ဒုကၡေနာက္မွလုပ္။ ဒိ႒ိကို အသိဉာဏ္နဲ႔ ျပဳတ္ေအာင္ အရင္ လုပ္ပါ (ဉာတပရိညာ)။ ဒိ႒ိကုိ အသိဉာဏ္နဲ႔ ျပဳတ္ေရးအတြက္ ဦးစားေပးၿပီး ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာကို ေရွးဦးစြာ နားလည္ေအာင္ႀကိဳးစားရပါတယ္။ လုိရင္း မွတ္လုိက္- (ျဖစ္ပ်က္ေနာက္မွလုပ္၊ ဒိ႒ိအရင္ျဖဳတ္)။

ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ

မူလႏွစ္ျဖာ

အ၀ိဇၨာသည္ အတိတ္အေၾကာင္းမူလ၊ တဏွာသည္ ပစၥဳပၸန္အေၾကာင္းမူလ လုိ႔ မွတ္လုိက္ပါ။ သံသရာမွာ အေနၾကာဖုိ႔ သူတို႔ႏွစ္ပါး တစ္လွည့္စီ ေခါင္းေဆာင္ေနၾကတာျဖစ္တယ္။ အတိတ္ဘ၀က အ၀ိဇၨာေခါင္းေဆာင္လုပ္ တဏွာက ေနာက္လုိက္၊ ပစၥဳပၸန္ဘ၀မွာ တဏွာက ေခါင္းေဆာင္လုပ္ အ၀ိဇၨာကေနာက္လုိက္၊ ဒီလိုနဲ႔ သံသရာကုိ မရွည္ ရွည္ေအာင္ ဆြဲဆန္႔တတ္တဲ့တရားႏွစ္ပါးဟာ အ၀ိဇၨာနဲ႔ တဏွာပါပဲ။

အ၀ိဇၨာဟာ အဘိဓမၼာအရွိတရားအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ ေမာဟ။ မသိတာဟာ ေမာဟ၊ သုိ႔မဟုတ္ အ၀ိဇၨာ။ သစၥာေလးပါးကို မသိတာ အ၀ိဇၨာ။ သစၥာေလးပါးသိရင္ ၀ိဇၨာ။ ဒါက လုိရင္းေျပာတာ။ အတိအက်ေျပာရရင္ အ၀ိဇၨာရဲ႕ မသိျခင္း (၈)ခ်က္ရွိတယ္။

၁။ ေရွ႕အစြန္းကုိလဲ မသိ (ပုဗၺႏၲ)၊

၂။ ေနာက္အစြန္းကုိလဲ မသိ (အပရႏၲ)၊

၃။ ေရွ႕အစြန္း ေနာက္အစြန္းႏွစ္ပါးကိုလဲ မသိ (ပုဗၺႏၲာပရႏၲ)၊

၄။ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကုိလဲ မသိ၊

၅။ သစၥာေလးပါးကုိလဲ မသိ။

မွတ္ခ်က္။ ။ ေရွ႕(၄)ခ်က္နဲ႔ သစၥာေလးပါး မသိျခင္း (၄)ခ်က္ေပါင္း မသိ(၈)ခ်က္။

ေရွ႕အတိတ္က ဘယ္တရားေတြေၾကာင့္ ပစၥဳပၸန္ခႏၶာရလာတာလဲ ဆုိတာ မသိတာ ေရွ႕အစြန္း (ပုဗၺႏၲ) ကုိမသိတာပဲ။ ဘ၀နဲ႔ေျပာရရင္ ေရွ႕ဘ၀ကုိ မသိတာ။ စက္၀ုိင္းေထာက္ျပရမယ္ဆုိရင္ အကြက္နံပါတ္ (၁)ကို မသိတာ။ လာမယ့္ဘ၀၊ ေနာက္ဘ၀ကို မသိတာ ေနာက္အစြန္း (အပရႏၲ) ကိုမသိတာပါ။ စက္၀ုိင္း အကြက္နံပါတ္ (၄)ကုိ မသိတာ။ ေရွ႕ေရာ ေနာက္ေရာ မသိတဲ့အခါက်ေတာ့ ေရွ႕အစြန္း ေနာက္အစြန္း (ပုဗၺႏၲာပရႏၲ) ႏွစ္ပါးကို မသိတာပဲ။

စက္၀ုိင္းကို အထက္ေအာက္ အလယ္တည့္တည့္ကေန ေဇာက္ထုိး ျမားတစ္ေၾကာင္း ဆြဲ၊ ႏွစ္ပုိင္း ခြဲျခားၿပီးေျပာရမယ္ဆုိရင္ အကြက္ (၁)နဲ႔ (၂)ကတစ္ပုိင္း၊ ေဇာက္ထုိး ျမားရဲ႕ ယာဘက္ကအပုိင္းေပါ့။ အကြက္ (၃)နဲ႔ (၄)က တစ္ပုိင္း၊ ေဇာက္ထုိးျမားရဲ႕ ၀ဲဘက္အပုိင္းေပါ့။ အကြက္ (၁)မွာရွိတဲ့ အ၀ိဇၨာနဲ႔ သခၤါရေၾကာင့္ အကြက္ (၂)မွာရွိတဲ့ ၀ိညာဏ္၊ နာမ္႐ုပ္၊ သဠာယတန၊ ဖႆ၊ ေ၀ဒနာဆိုတဲ့ ခႏၶာ ငါးပါးရလာတာ။ ဆုိလုိတာက အ၀ိဇၨာ သခၤါရေၾကာင့္သာ လက္ရွိ ခႏၶာႀကီးရလာတာ။ ေဟာဒီခႏၶာႀကီးျဖစ္ေပၚျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းဟာ အ၀ိဇၨာနဲ႔ သခၤါရပဲ။ နတ္ကဖန္ဆင္းလုိက္တာလဲ မဟုတ္ဘူး။ ျဗဟၼာကဖန္ဆင္းလုိက္တာလဲ မဟုတ္ဘူး။ ထာ၀ရဘုရားက ဖန္ဆင္းလုိက္တာလဲ မဟုတ္ဘူး။ အ၀ိဇၨာ သခၤါရေၾကာင့္ ျဖစ္လာတာ။ အ၀ိဇၨာ သခၤါရေၾကာင့္ လက္ရွိခႏၶာႀကီး ရရွိေနၿပီ၊ ပုိင္ဆုိင္ေနၿပီမုိ႔ အ၀ိဇၨာ သခၤါရဆုိတဲ့ အကြက္(၁)ရယ္၊ ၀ိညာဏ္၊ နာမ္႐ုပ္၊ သဠာယတန၊ ဖႆ၊ ေ၀ဒနာဆုိတဲ့ အကြက္ (၂)ရယ္ကုိ ေပါင္းၿပီး ေရွ႕စက္ (ပုဗၺႏၲစက္) လုိ႔ အမည္ေပးလုိက္ပါ (၁+၂=ေရွ႕စက္)။ စက္၀ုိင္းႀကီးရဲ႕ ယာဘက္ျခမ္းကို ေရွ႕စက္လုိ႔ေခၚတာပါပဲ။ ေဟာဒီ ေရွ႕စက္ကုိ မသိတာဟာလဲ အ၀ိဇၨာပါပဲ (ပုဗၺႏၲ)။ ေရွ႕စက္မွာ ပထမဦးဆံုးေတြ႕ရတဲ့ တရားက ဘယ္သူလဲဆိုရင္ အ၀ိဇၨာ။ ဒါေၾကာင့္ ေရွ႕စက္ကို ဘယ္သူဦးေဆာင္ေနလဲဆုိရင္ အ၀ိဇၨာ ဦးေဆာင္ေနတယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ အ၀ိဇၨာေခါင္းေဆာင္ၿပီးေတာ့ ေရွ႕သံသရာ အေနၾကာေအာင္ လွည့္ခဲ့ၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ အ၀ိဇၨာကုိ သံသရာရဲ႕ မူလတစ္ျဖာလုိ႔ မွတ္လုိက္ပါ။

ဒီဘ၀မွာ ေ၀ဒနာေတြ ခံစားလုိ႔ တဏွာဘက္အကူးကုိ ျပတ္ေအာင္ မျဖတ္ႏုိင္ဘူးဆုိရင္ တဏွာ၊ ဥပါဒါန္၊ ကမၼဘ၀ဆိုတဲ့ အကြက္(၃)က ေပၚလာဦးမွာ အေသအခ်ာပါပဲ။ အကြက္ (၃)ေပၚလုိ႔ ကံေတြ ရွိေနသမွ်ကာလပတ္လံုး ေနာက္ဘ၀ မလုိခ်င္လို႔ ရကုိမရပါဘူး။ ေနာက္ဘ၀ ရေတာ့ ဇာတိ ဇရာမရဏကလဲ လာကို လာရမွာပါ။ ဒါဆုိ အကြက္ (၄) ေပၚမွာ ေသခ်ာၿပီေပါ့။ အကြက္ (၃) မျပတ္သေရြ႕ အကြက္ (၄) မလာဘဲကို ေနလုိ႔ မရပါဘူး။ ဒီေတာ့ တဏွာ၊ ဥပါဒါန္၊ ကမၼဘ၀ ဆုိတဲ့ (၃)အကြက္ရယ္၊ ဇာတိ ဇရာမရဏဆုိတဲ့ (၄)အကြက္ရယ္ကုိ ေနာက္စက္ (အပရႏၲစက္) လုိ႔အမည္ေပးလုိက္ပါ (၃+၄= ေနာက္စက္)။ စက္၀ုိင္းႀကီးရဲ႕ ၀ဲဘက္ျခမ္းကုိ ေနာက္စက္လုိ႔ ေခၚတာပါပဲ။ ေဟာဒီေနာက္စက္ကုိ မသိတာဟာလဲ အ၀ိဇၨာပါပဲ (အပရႏၲ)။ ေနာက္စက္မွာ ပထမဦးဆံုးေတြ႕ရတဲ့ တရားက ဘယ္သူလဲဆုိရင္ တဏွာ၊ ဒါေၾကာင့္ ေနာက္စက္ကုိ ဘယ္သူဦးေဆာင္ေနလဲ ဆုိရင္ တဏွာဦးေဆာင္ေနတာ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ တဏွာေခါင္းေဆာင္ၿပီး ေနာက္သံသရာကို အေနၾကာေအာင္ လွည့္မွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီတဏွာကုိ သံသရာရဲ႕ မူလတစ္ျဖာလို႔ မွတ္လုိက္ပါ။ အ၀ိဇၨာက မူလတစ္ျဖာ၊ တဏွာက မူလတစ္ျဖာ။ မူလႏွစ္ျဖာ ျပည့္သြားၿပီေပါ့။

မသိတာ အ၀ိဇၨာဆုိတာ အက်ဥ္းအားျဖင့္ စက္၀ုိင္းႀကီးရဲ႕ ေရွ႕စက္မသိတာ၊ ေနာက္စက္မသိတာ၊ ေရွ႕စက္ေရာ ေနာက္စက္ပါမသိတာ၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္မသိတာ၊ သစၥာေလးပါးမသိတာပါပဲ။ ေနာင္အလ်ဥ္းသင့္တဲ့ေနရေတြမွာ ထပ္မံ ရွင္းလင္းေပးမွာပါ။ ဒီေနရာမွာ ထပ္ေလာင္းျဖည့္စြက္ေပးခ်င္းတာက မသိတဲ့ အ၀ိဇၨာရွိသလုိ သိတဲ့ အ၀ိဇၨာဆုိတာလဲ တစ္ဘက္တစ္လမ္းက ရွိေနပါတယ္။ သိသင့္တာကို မသိတာဟာ အ၀ိဇၨာျဖစ္သလုိ၊ မသိသင့္တာကုိ သိေနတာဟာလဲ အ၀ိဇၨာပါပဲ။ ဥပမာအားျဖင့္ အမွန္ရွိ ႐ုပ္နာမ္ကုိသိရမွာ အမွန္အတုိင္းမသိဘဲ ပုဂၢိဳလ္အျဖစ္သိေနရင္ သိသင့္တာကို မသိတာပါ။ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္စဥ္အေနနဲ႔ေတာ့ သိတယ္။ ဓမၼျဖစ္စဥ္အေနနဲ႔ မသိဘူး။ သိသင့္သိထုိက္တဲ့ သစၥာေလးပါးသိရမွာ မသိတာ၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္တရား သိရမွာ မသိတာမ်ိဳးေတြဟာ သိသင့္တာမသိ၊ ဓမၼျဖစ္စဥ္ကုိ မသိတဲ့ အ၀ိဇၨာပါ။ ဥပမာတစ္မ်ိဳးအေနနဲ႔ ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါလုိ႔ မသိရဘဲ ႐ုပ္နာမ္လို႔ သိရမွာကုိ ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါလို႔ သိေနတာမ်ိဳးဟာ မသိသင့္တာကို သိ၊ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္စဥ္အေနနဲ႔ သိေနတာပါ။ အ၀ိဇၨာက မသိဘူးဆုိေပမယ့္ သူသိတာရွိတယ္။ အေသမလြတ္တဲ့ လမ္းကုိ သူ သိတယ္။ အေသလြတ္တဲ့လမ္းကိုေတာ့ အ၀ိဇၨာက သိခြင့္မေပးဘူး။ ဖံုးအုပ္ထားတယ္။ အေသလြတ္တဲ့လမ္းကုိ အ၀ိဇၨာက ဖံုးအုပ္ ကာကြယ္ထားလို႔ တစ္သံသရာလံုး အေသလမ္းခ်ည္း လွည့္ခဲ့ရတာ။ အေသလမ္းနဲ႔ခ်ည္း ခရီးႏွင္ခဲ့ၾကရတာ။ ဒါလဲ အ၀ိဇၨာရဲ႕ လွည့္စားခ်က္တစ္မ်ိဳးပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ မသိတဲ့ အ၀ိဇၨာ ရွိသလုိ သိတဲ့ အ၀ိဇၨာလဲ ရွိတယ္ဆုိတာ မွတ္လုိက္ပါ။ ဘာကုိသိတာလဲဆုိရင္ သိသင့္တာ မသိဘဲ မသိသင့္တာကုိ သိေနတာ၊ ဓမၼျဖစ္စဥ္ကုိ မသိဘဲ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္စဥ္ကုိသိေနတာ၊ အေသလြတ္တဲ့လမ္းကုိ မသိဘဲ အေသမလြတ္တဲ့လမ္းကုိသိေနတာဟာ အ၀ိဇၨာပါပဲ။

ေရွ႕စက္ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္က အ၀ိဇၨာ၊ ေနာက္စက္ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္က တဏွာေပါ့။ စက္ႏွစ္စက္ရဲ႕ ႏွစ္ဌာနမွာ အသီးသီး တစ္ခုစီရပ္တည္ေနၾကတဲ့အတြက္ လကၤာ ေနာက္ပုိင္းမွာ `ႏွစ္ရပ္မူလ´ လုိ႔ စပ္ဆုိထားတာေတြ႕ရမယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေရွ႕စက္မွာ အ၀ိဇၨာဦးေဆာင္လုိ႔ မူလႏွစ္ျဖာအရ အ၀ိဇၨာကုိေရွ႕ထား၊ ေနာက္စက္မွာ တဏွာဦးေဆာင္လို႔ ႏွစ္ရပ္မူလအရ တဏွာကို ေရွ႕ထားတယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။ လုိရင္းကေတာ့ အတူတူပါပဲ။

ေရွ႕စက္နဲ႔ ေနာက္စက္ႏွစ္ခု ေပါင္းလုိက္ေတာ့ အ၀ုိင္းႀကီးျဖစ္သြားလုိ႔ `စက္၀ုိင္း´လုိ႔ေခၚတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ စက္ႏွစ္ခု ဆက္လိုက္ေတာ့ အ၀ုိင္းႀကီးျဖစ္သြားလုိ႔ `ဆက္၀ုိင္း´လုိ႔လဲ ေခၚႏုိင္သလုိ႔ စက္ႏွစ္ခုစပ္လုိက္တဲ့အခါ အ၀ုိင္းႀကီးျဖစ္သြားေတာ့ `စပ္၀ုိင္း´လုိ႔လဲ ေခၚႏုိင္တယ္။ ဒါျဖင့္ ေရွ႕စက္ကုိ ဘယ္သူေတြအတြက္ေဟာတာလဲဆုိရင္ ဒိ႒ိစ႐ုိက္သမားေတြအတြက္ေဟာတယ္။ ဘာအတြက္ ေဟာလဲဆိုရင္ ဥေစၧဒဒိ႒ိကုိ ပယ္ဖုိ႔အတြက္ေဟာတယ္။ ေနာက္စက္ကုိ ဘယ္လုိလူေတြအတြက္ ေဟာတာလဲဆုိရင္ တဏွာစ႐ုိက္သမားေတြအတြက္ေဟာတယ္။ ဘာအတြက္ ေဟာတာလဲဆိုရင္ သႆတဒိ႒ိကုိ ပယ္ဖုိ႔ေဟာတယ္လို႔ မွတ္ထားပါ။

စက္၀ုိင္းႀကီးကုိ ေလးပိုင္းပုိင္းလုိက္ေတာ့ အကြက္(၄)ကြက္ေပၚလာတယ္။ အဲဒီမွာ အမွတ္(၁)အကြက္က အ၀ိဇၨာနဲ႔ သခၤါရ။ အ၀ိဇၨာက သစၥာ(၄)ပါးကို မသိတာ။ ခႏၶာ ငါးပါးကို ဆင္းရဲျခင္း ဒုကၡသစၥာလို႔ မသိတာ၊ ဒုကၡသစၥာရျခင္းရဲ႕အေၾကာင္းတဏွာ သမုဒယသစၥာကို မသိတာ၊ ဒုကၡခ်ဳပ္ရာ နိေရာဓသစၥာကုိမသိတာ၊ ဒုကၡခ်ဳပ္ရာ နိဗၺာန္သို႔ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္မဂၢသစၥာကုိမသိတာ။ ဒီလုိမသိေတာ့ ခႏၶာ ရတာ ေကာင္းတယ္လို႔အမွတ္မွားၿပီး ဒိ႒ိ၀င္ တဏွာနဲ႔ ေနာင္ဘ၀ ေနာင္ခႏၶာကုိေတာင့္တ၊ ကုသုိလ္ေတြလုပ္ေတာ့ သခၤါရဆုိတာ ျဖစ္လာတာေပါ့။ ဒါနဲ႔ ကုိယ္လုိခ်င္တဲ့ လူ႔ဘ၀ လူ႔ခႏၶာႀကီး ရလာေရာ။ အမွတ္ (၂) အကြက္က ၀ိညာဏ္၊ နာမ္႐ုပ္၊ သဠာယတန၊ ဖႆ၊ ေ၀ဒနာ ဆိုတဲ့ ခႏၶာငါးပါးတရားေတြ ျဖစ္ေပၚလာေတာ့တာပါပဲ။ ဒါဆို ခႏၶာငါးပါး ျဖစ္ေပၚလာရျခင္းရဲ႕အေၾကာင္းဟာ အ၀ိဇၨာဦးစီးၿပီးလုပ္တဲ့ သခၤါရဆုိတာ ထင္ရွားၿပီ။ အကြက္အေနနဲ႔ ေျပာရင္ (၁)အကြက္ေၾကာင့္ (၂)အကြက္ ခႏၶာငါးပါးရတယ္။ အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးျဖစ္တယ္ဆုိတာ ဉာဏ္ရွင္းေတာ့ ဒိ႒ိေသတယ္။ အသိနဲ႔ ေသတာ။ အေၾကာင္းထဲမွာလဲ ပုဂၢိဳလ္မပါ၊ အက်ိဳးထဲမွာလဲ ပုဂၢိဳလ္မပါ။ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ငါ၊ သူတစ္ပါး၊ ပုဂၢိဳလ္၊ လူ၊ နတ္လုိ႔ ထင္ခဲ့တာေတြ ေပ်ာက္ ခႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္တရားပဲလုိ႔ အမွန္အရွိကုိ သိေတာ့ သမၼာဒိ႒ိျဖစ္လာတယ္။

အ၀ိဇၨာ သခၤါရသည္ ကာလအေနျဖင့္ၾကည့္ေတာ့ အတိတ္ကာလ။ ၿပီးခဲ့ၿပီ။ အရင္ဘ၀ အရင္ခႏၶာမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့တရားေတြ။ ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ၿပီး ပ်က္၊ ဒီဘက္ဘယ္လုိမွ မဆက္ေတာ့ဘူလားဆုိေတာ့ ဒီလုိလဲ မဟုတ္ဘူး။ ျဖစ္ပ်က္ၿပီး ျပတ္မသြားဘူး၊ ဒီဘက္ကို အေၾကာင္းအျဖစ္နဲ႔ လာပံ့ပုိးေတာ့ ဒီဘ၀ ခႏၶာငါးပါးရလာတယ္။ အတိတ္အေၾကာင္းေၾကာင့္ ပစၥဳပၸန္မွာ အက်ိဳးလာေပၚတယ္လို႔ သိလုိက္တဲ့အခါ ေအာ္ အရင္ဘ၀ ႐ုပ္နာမ္ဟာ ျဖစ္ပ်က္ၿပီး ျပတ္သြားတယ္ထင္ခဲ့ေပမယ့္ မျပတ္ဘူး။ ဒီဘက္ဘ၀မွာ ၀ိညာဏ္အျဖစ္နဲ႔ အက်ိဳးလာေပၚပါလားဆုိတဲ့ အသိက အျပတ္လို႔ ယူတဲ့ ဥေစၧဒဒိ႒ိကုိ ပယ္လုိက္တာျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရွ႕စက္ကုိ ဥေစၧဒဒိ႒ိသမားေတြအတြက္ ေဟာတယ္လုိ႔ ေစာေစာကေျပာခဲ့တာ။ တစ္ဆက္တည္း အေၾကာင္းထဲမွာ ဉာဏ္ရွင္းေတာ့ ၀ိစိကိစၧာ စင္တယ္။ ဘယ္လုိစင္တာလဲ ဆုိရင္ အ၀ိဇၨာ သခၤါရေၾကာင့္ ခႏၶာရလာတယ္လို႔သာ လက္ခံလိုက္ရင္ သိၾကား ျဗဟၼာ ဘုရားလာဖန္ဆင္းတာလားဆုိတဲ့ သံသယ ၀ိစိကိစၧာ အလုိလုိေသတယ္။

အရင္တင္ၿပီးသား ပို႔စ္အေဟာင္းကုိ ျပန္တင္လုိက္သည္။ ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ

ဘ၀ကေပးေသာ အမွန္တရား

စက္၀ုိင္းအကြက္ နံပါတ္(၁)သည္ လက္ရွိခႏၶာျဖစ္ေၾကာင္း၊ အကြက္(၂)လက္ရွိခႏၶာျဖစ္က်ိဳးကို ျပထားျခင္းျဖစ္၏။ သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါ ေခၚဆုိေနၾကသည့္ ခႏၶာငါးပါးသည္ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရေသာ အက်ိဳးပင္ျဖစ္၏။ အေၾကာင္းတရားတုိ႔တြင္ အ၀ိဇၨာသည္ ကိေလသာျဖစ္၍ ကိေလသ၀ဋ္၊ သခၤါရသည္ ကံျဖစ္၍ ကမၼ၀ဋ္ျဖစ္၏။ လက္ရွိခႏၶာငါးပါးသည္ ထုိ၀ဋ္ႏွစ္ပါးေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာရေသာ အက်ိဳးတရားျဖစ္၍ ၀ိပါက၀ဋ္ျဖစ္၏။ ေဒသနာစဥ္အရ ကိေလသ၀ဋ္ေၾကာင့္ ကမၼ၀ဋ္ေပၚ၊ ကမၼ၀ဋ္ေၾကာင့္ ၀ိပါက၀ဋ္ေပၚလာရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ၀ဋ္သံုးပါးအျမင္ျဖင့္လည္း သိထားရမည္ျဖစ္၏။

သစၥာဆုိက္သည့္အသိတရား မေပၚေသးသေရြ႕ အ၀ိဇၨာ ဦးစီးေနပါ၏။ အ၀ိဇၨာဦးစီးေနသေရြ႕ လုပ္သမွ် ကံျဖစ္ေန၏။ ကံျဖစ္ေနသေရြ႕ ကံ၏ အက်ိဳးတရားတုိ႔သည္လည္း ျဖစ္ေပၚလာမည္မွာ မလြဲဧကန္ျဖစ္၏။ ေခါင္းေဆာင္ကိေလသာသည္ အ၀ိဇၨာႏွင့္ တဏွာျဖစ္၏။ အတိတ္သံသရာတြင္ အ၀ိဇၨာက ေခါင္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး ပစၥဳပၸန္သံသရာတြင္ တဏွာက ေခါင္းေဆာင္ေန၏။ အတိတ္တြင္ အ၀ိဇၨာက ေခါင္းေဆာင္၊ တဏွာက ေနာက္လုိက္ျဖစ္၏။ ပစၥဳပၸန္တြင္ တဏွာက ေခါင္းေဆာင္ အ၀ိဇၨာက ေနာက္လုိက္ျဖစ္၏။

သေဗၺ သခၤါရာ ဒုကၡာ- အရာရာတုိင္းသည္ ဒုကၡသာျဖစ္၏။ ျဖစ္သည့္တရားတိုင္း ပ်က္ရသည္သာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဒုကၡဟု ဆုိရျခင္းျဖစ္၏။ ဆင္းရဲပင္ပန္းသမွ်ကုိသာ ဒုကၡဟု ဆုိသည္မဟုတ္။ ျဖစ္ပ်က္သေဘာတရားရွိေန၍ ဒုကၡဟုဆုိရျခင္းျဖစ္၏။ အခ်ိဳ႕က ဗုဒၶ၀ါဒသည္ အဆုိးျမင္၀ါဒဟု စြတ္စြဲတတ္ၾက၏။ စင္စစ္မွာ အဆုိးျမင္ျခင္းမဟုတ္၊ အမွန္ျမင္ျခင္းသာ ျဖစ္၏။ ျဖစ္လာသည့္အရာတုိင္း ပ်က္ျခင္းတြင္သာ ဆံုးရ၏။ သစ္ေနသည့္အရာတိုင္း ေဟာင္းႏြမ္းျခင္းတြင္သာ ဆံုးရ၏။ ေပၚလာသမွ် ေပ်ာက္ျခင္းတြင္သာ အဆံုးရွိ၏။ ဆံုေတြ႕ေနရသမွ်သည္လည္း ခြဲခြါမႈတြင္သာ ဆံုးရ၏။ လူ႔အလုိဆႏၵ နတ္မလုိက္ႏုိင္။ သိၾကားလည္းမလုိက္ႏုိင္၊ ဘုရားလည္း မလုိက္ႏုိင္။ သေဗၺ သခၤါရာ အနိစၥာ- အရာရာတုိင္းသည္ ျဖစ္ၿပီးပ်က္ေနေသာေၾကာင့္ မၿမဲ။ လူသားတုိ႔သည္ အနိစၥ- မၿမဲသည့္အရာတုိင္းကုိ အတတ္ႏုိင္ဆံုး ခုိင္ေအာင္ ၿမဲေအာင္ ႀကိဳးစားေနၾကရ၏။ ရာထူးေကာင္းေကာင္း ရထားလွ်င္ ထုိရာထူး ၿမဲဖုိ႔ ႀကိဳးစားၾကရ၏။ အလုပ္ေကာင္းေကာင္း ရထားလွ်င္ ထိုအလုပ္ မျပဳတ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားၾကရ၏။ ကုိယ့္မွာရွိသည့္ ကား၊ စက္ စသည့္ ပစၥည္းမ်ားကုိလည္း အေကာင္းအတုိင္းသာ အၿမဲရွိေနေစလုိ၏။ သို႔ေသာ္ ကိုယ့္ဆႏၵအတုိင္း ျဖစ္သည္လည္း ရွိသကဲ့သုိ႔ မျဖစ္သည္လည္း ရွိ၏။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ကုိယ့္ဆႏၵကုိ ေသြဖီသြားၿပီး သူ႔ဆႏၵအတုိင္း ပ်က္စီးျခင္းတြင္ အဆံုးသတ္ၾကရသည္သာျဖစ္၏။

ဤအရွင္ ငယ္စဥ္က ကေလးေပ်ာ္ ေပ်ာ္ခဲ့သည္ကုိ မွတ္မိေနေသး၏။ မိဘေတြ ညီအစ္ကုိ ေမာင္ႏွမေတြၾကားတြင္ ေနရသျဖင့္ စားစရာလည္း မပူရ၊ ၀တ္စရာလည္း မပူရ။ တစ္ကုိယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရးကအစ အေမက ဂ႐ုစုိက္ေပး၏။ အစ္မေတြက ဂ႐ုစုိက္ေပး၏။ ေခါင္းပင္ ကိုယ္တုိင္ ဖီးလိမ္းေနစရာမလုိ။ အကႌ်အ၀တ္အစားမ်ားကုိလည္း ေသေသသပ္သပ္ျဖစ္ေအာင္ သူတုိ႔ ဂ႐ုစုိက္ဆင္ေပးၾက၏။ ထုိအလုပ္မ်ားသည္ ကိုယ္လုပ္ရမည့္ အလုပ္လို႔ပင္ မထင္မွတ္ေတာ့။ ကုိယ္၀တ္ခ်င္သည့္ အကႌ်ေလး မေလွ်ာ္ရေသးလွ်င္ပင္ စိတ္တုိေလ့ရွိ၏။ ကုိယ့္စိတ္ဆႏၵအတုိင္းပင္ သူတို႔ ေလွ်ာ္ေပးၾကပါ၏။ ဤသုိ႔ မိဘ ညီအစ္ကုိ ေမာင္ႏွမ အသုိက္အအံုၾကားမွာ မိသားစု သံေယာဇဥ္အျပည့္ ခ်ီေႏွာင္လ်က္ ေနရသည့္ဘ၀ေလးသည္ တစ္ေန႔ေန႔ ဥတစ္ကြဲ သုိက္တစ္ပ်က္ျဖစ္မည္ဟုပင္ အေတြးမ၀င္ခဲ့။ ဤသည္မွာ မသိစိတ္တြင္ စြဲ၀င္ေနေသာ အမွန္မျမင္သည့္ အ၀ိဇၨာ၏ ဖံုးကာမႈဟု ဆုိရ၏။ အ၀ိဇၨာဖံုးကာထားသျဖင့္ မိသားစုစံုညီ ေနထုိင္ရသည္မွာ ေပ်ာ္စရာဟု ထင္ေယာင္ထင္မွားျဖစ္ေအာင္ တဏွာက လွည့္စားလုိက္၏။ တဏွာ၏လွည့္ကြက္ေအာက္တြင္ မသိေပ်ာ္ ေပ်ာ္ေနရ၏။ တစ္ခ်ိန္ေရာက္ေတာ့ ဒုုတိယအစ္မတစ္ေယာက္က အိမ္ေထာင္က်၊ အမ်ိဳးသားေနာက္လုိက္သြားသည့္အခါ ရင္ထဲတြင္ ဟာတာတာ ျဖစ္လာခဲ့၏။ ဘ၀အသုိက္အအံု ပ်ိဳကြဲစျပဳေနပါလားဟု စဥ္းစားဉာဏ္ တစ္ခ်က္၀င္လုိက္ျခင္းျဖစ္၏။ ကေလးဘ၀ မသိစိတ္တြင္ အရင္က အနိစၥကို နိစၥထင္ထားခဲ့၏။ တစ္ေန႔ေန႔ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္ ဤသို႔ တစ္နည္းမဟုတ္ တစ္နည္းျဖင့္ ခြဲခြါသြားၾကမည္ကုိ ႀကိဳစဥ္းစားမထားခဲ့။ အထင္ႏွင့္ အျမင္သည္ ျခားနားသြားသျဖင့္ လွ်က္တစ္ျပက္ ဉာဏ္တစ္ခ်က္ ႏွလံုးအိမ္တြင္ စတင္ထိမွန္ခဲ့ေလသည္။

ေနာက္ႏွစ္အနည္းငယ္ၾကာလာေသာအခါ ဤအရွင္(၈)ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ ဤအရွင္၏မ်က္စိေအာက္၌ အေဖျဖစ္သူ ဆံုးပါးသြားခဲ့ရာ ေသျခင္းကုိ ကိုယ္တုိင္ကုိယ္က် ပထမဦးဆံုး ျမင္လုိက္ရျခင္းျဖစ္၏။ အေဖ ေရာဂါေ၀ဒနာခံစားေနရ၍ အျပင္းအထန္ အေမာဆုိက္ေနသည္ကုိ ဘာမသိညာမသိ ေငးေမာၾကည့္႐ႈေနရင္း သနားစိတ္တုိ႔ေပၚေနသည္မွတစ္ပါး ဘာတစ္ခုမွ မတတ္ႏုိင္ဘဲ ေငးၾကည့္ေနခဲ့ဘူး၏။ သူမ်ားေတြ ေသသည္ကုိ ၾကားလည္းၾကားဖူး၏။ ျမင္လည္းျမင္ဖူး၏။ သုိ႔ေသာ္ ေသေသခ်ာခ်ာ မၾကည့္ဘူးခဲ့။ ကုိယ့္အေဖ ေသေတာ့မည့္အခ်ိန္ကိုေတာ့ အနားမွာရွိေနသျဖင့္ ကုိယ္တုိင္ ေသေသခ်ာခ်ာ ၾကည့္ျဖစ္ခဲ့၏။ တကယ္ေသေတာ့မည္ဟု သိေနသျဖင့္လည္း ေဆာက္တည္ရာမရျဖစ္ခဲ့ရ၏။ အသက္႐ွဴရပ္၍ မလႈပ္မယွက္ၿငိမ္သက္သြားေသာအခါ ေအာ္- ေသရျခင္းသည္ မသက္သာလွပါလားဟု ဉာဏ္ျမင္တစ္ခ်က္ပြင့္လာခဲ့သည္မွာ ထုိစဥ္ကတည္းက ျဖစ္ခဲ့ပါ၏။

အျခားမိသားစုမ်ား ေသသည္ကုိ အတိအက် စာရင္းမျပႏုိင္ေသာ္လည္း ဤအရွင္၏ မိသားစု၀င္မ်ား တစ္ေယာက္ၿပီး တစ္ေယာက္ ေသဆံုးသြားၾကသည္ကုိေတာ့ မွတ္မိေနေသးသည္သာျဖစ္၏။ အေဖဆံုးၿပီး တစ္လအၾကာတြင္ အေမလည္း ဆံုးပါးသြားရွာျပန္၏။ အေမေသၿပီး သံုးရက္အၾကာတြင္ အစ္မျဖစ္သူ မျမလင္းလည္း အသက္(၁၅)ႏွစ္အရြယ္တြင္ ဆံုးပါးသြားရွာ၏။ အနိစၥဆုိသည့္ စကားလံုးကို မသိေသးေသာ္လည္း ေမြးဖြားသူမွန္သမွ် ဤသို႔ ေသဆံုးရသည္သာျဖစ္၏ဟု အသိတရားတစ္ခ်က္ ကြင္းကြင္းကြက္ကြက္ ဒဏ္ရာအျဖစ္က်န္ေနခဲ့ေတာ့၏။ ထုိ႔ေနာက္ တစ္ႏွစ္ၾကာေသာအခါ ဤအရွင္အေပၚ အလြန္ခ်စ္ျမတ္ႏုိး တန္ဖိုးထား အားကုိးရွာေသာ အဖုိးတစ္ေယာက္ဆံုးပါးသြားျပန္၏။ ေအာ္- အသက္ငယ္လည္း ေသၾကရ၊ အသက္ႀကီးလည္း ေသၾကရပါလားဟု သံေ၀ဂဟုမသိေသာ္လည္း ဉာဏ္ကေတာ့ ျဖစ္ခဲ့မိပါ၏။

ထုိ႔ေနာက္ ႏွစ္ေပါင္းအတန္ၾကာသည့္တုိင္ေအာင္ ဤအရွင္၏ မိသားစုတြင္ အေသအေပ်ာက္ရပ္တ့ံေနလ်က္ရွိ၏။ ၁၉၉၅-ခုႏွစ္က ဤအရွင္ ရဟန္းျဖစ္ၿပီး မႏၲေလးၿမိဳ႕ သာသနာ့တကၠသုိလ္မွ သာသနာ့တကၠသီလဓမၼာစရိယဘြဲ႔ရ၍ ပူေဇာ္ပြဲျဖင့္ ေအာင္ပြဲခံၿပီးသည့္ ေနာက္ေန႔ ဤအရွင္၏ အစ္မ အေစာဆံုးအိမ္ေထာင္က်သြားခဲ့သူ ေဒၚမဲၫိဳတစ္ေယာက္ အနိစၥေရာက္သြားျပန္ေလ၏။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၉၈-ခုႏွစ္တြင္ ဤအရွင္၏ ညီအငယ္ဆံုး အရွင္၀ိမလသည္ သက္ေတာ္(၂၂)ႏွစ္၊ ၀ါေတာ္(၂)၀ါအရတြင္ ေက်ာက္ကပ္ႏွစ္လံုး ပ်က္စီးသြားသည့္ေ၀ဒနာကို မခ်ိမဆန္႔ခံစားရရင္း မ်က္စိေအာက္တြင္ ပ်ံေတာ္မူသြားျပန္ပါ၏။ ၁၉၉၉-ခုႏွစ္တြင္ ညီအလတ္ျဖစ္သူက ကားေမွာက္၍ ေသဆံုးသြားျပန္၏။ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္တြင္ အစ္မတစ္ေယာက္လည္း ထပ္မံေသဆံုးသြားခဲ့၏။ ဤအေသအေပ်ာက္စာရင္းမ်ားသည္ ဤအရွင္၏ မိသားစုတြင္ တကယ္ျဖစ္ခဲ့ေသာ စာရင္းမ်ားသာျဖစ္၏။ ဤသည္မွာ မိသားစု ဘ၀က လက္ေတြ႔ျပေပးေနေသာ အမွန္တရားမ်ားပင္ ျဖစ္၏။ အ၀ိဇၨာက သစၥာမသိသေရြ႕ တဏွာျဖင့္ ၿငိေနမည့္ ဘ၀သံေယာဇဥ္၊ မိသားစုသံေယာဇဥ္သည္ ကိေလသာပင္ျဖစ္၏။ ထုိကိေလသာသည္ မသိလွ်င္ မသိသေလာက္ ပူေလာင္မည္သာျဖစ္၏။ ထုိကိေလသာအပူမီးကုိ ၿငိမ္းေအးေစႏုိင္သည္မွာ မတည္ၿမဲျခင္းအနိစၥကုိ အမွန္ျမင္သည့္ ဉာဏ္၀င္လာမွသာလွ်င္ သက္သာရာရႏုိင္ပါ၏။ ထုိဉာဏ္ျဖင့္ မဆင္ျခင္ႏုိင္သမွ် ေဆာက္တည္ရာမဲ့ခံစားခဲ့မႈေတြ ျပင္းထန္စြာ႐ုိက္ခတ္ခံရမည္သာျဖစ္၏။ ခႏၶာရသူတုိင္း၏ သြားၿမဲလမ္းသာျဖစ္သည္ကုိ သိသျဖင့္ ထုိကဲ့သုိ႔ေသာ ခႏၶာမ်ိဳး ေနာင္တစ္ဖန္ျပန္မေပၚလာႏုိင္ေရးအတြက္ ကိေလသ၀ဋ္ ကမၼ၀ဋ္တို႔ ကၽြတ္မွသာလွ်င္ ၀ိပါက၀ဋ္ျဖစ္သည့္ ခႏၶာဒုကၡ သံသရာဒုကၡတုိ႔မွ လြန္ေျမာက္ႏုိင္မည္ျဖစ္၍ ထုိသုိ႔လြတ္ေျမာက္ေရးလမ္းစဥ္သည္ ျဖစ္ပ်က္ မဂ္ကုိက္ေအာင္ ဆင္ျခင္သည့္ လုပ္ငန္းမွတစ္ပါး အျခားမရွိဟုသာ ေျပာလုိပါ၏။

ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ

ဒိ႒ိႏွင့္စပ္ သိမွတ္ဖြယ္ရာ

ဒိ႒ိနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အျမင္ေလးေတြကုိ မဇၥ်ိမပဏၰာသအ႒ကထာ၊ ဒီဃနခသုတ္အဖြင့္မွာ အ႒ကထာဆရာက သုံးသပ္ျပထားတာ ဒီေနရာမွာ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ အလြန္အင္မတန္ သိထားသင့္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။

ဒိ႒ိ(၆၂)ပါးကုိ ေပါင္းေျပာလုိက္ရင္ သကၠာယဒိ႒ိ တစ္မ်ိဳးတည္းပဲ၊ လုိရင္း ခြဲေျပာလုိက္ရင္ သႆတဒိ႒ိနဲ႔ ဥေစၧဒဒိ႒ိ ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ိဳးျဖစ္လာတယ္တဲ့။ (သကၠာယဒိ႒ိ = သႆတဒိ႒ိ + ဥေစၧဒဒိ႒ိ)။ ဒီေဖာ္ျမဴလာအရ လူတုိင္းမွာ ဒိ႒ိကေတာ့ ရွိေနတာပဲ။ သကၠယဒိ႒ိကေတာ့ မူရင္းေပါ့။ အခ်ိဳ႕က သႆတဒိ႒ိဘက္အားသန္တယ္၊ အခ်ိဳ႕က ဥေစၧဒဒိ႒ိဘက္အားသန္တယ္။ ဒါကြာသြားမယ္။ အခ်ိဳ႕က်ေတာ့လဲ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး တစ္လွည့္စီ ျဖစ္ေနတတ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အယူတစ္ခု လက္လႊတ္ၿပီးမွ စြန္႔ၿပီးမွ အျခားအယူတစ္ခုကို လက္ခံႏုိင္ပါတယ္။ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးကုိ တစ္ေယာက္ထဲက တစ္ခ်ိန္တည္း လက္ခံလုိ႔ေတာ့ မရပါဘူး (သႆတံ ဂေဟတြာ တမၸိ အပၸဟာယ ဥေစၧဒံ၀ါ ဧကစၥသႆတံ ၀ါ ဂေဟတံု န သကၠာ)။ သဘာ၀အားျဖင့္ သႆတသမားက အျပစ္ေတာ့ ေသးတယ္၊ နိဗၺာန္ရဖုိ႔က်ေတာ့ ေ၀းတယ္။ ဥေစၧဒသမားက အျပစ္ေတာ့ ႀကီးတယ္၊ နိဗၺာန္ရဖုိ႔က်ေတာ့ နီးတယ္တဲ့။ (သႆတ = ေသး + ေ၀း။ ဥေစၧဒ = ႀကီး + နီး) (သႆတဒႆနံ အပၸသာ၀ဇၨံ ဒႏၶ၀ိရာဂံ၊ ဥေစၧဒဒႆနံ မဟာသာ၀ဇၨံ ခိပၸ၀ိရာဂံ)။

သႆတဒိ႒ိသမားက ဘ၀ကုိယံုတယ္။ ကံကုိလဲ ယံုတယ္။ ကံကိုယံုတဲ့အတြက္ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္တယ္။ မေကာင္းမႈကုိေတာ့ ေရွာင္တယ္။ ကုသုိလ္လုပ္မွ ေကာင္းရာေရာက္မယ္၊ အကုသုိလ္လုပ္ရင္ မေကာင္းရာ ဒုဂၢတိေရာက္မယ္လို႔ ခံယူထားေတာ့ ဒုဂၢတိကုိ အရမ္းေၾကာက္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုသိုလ္အလုပ္မ်ားၿပီး အကုသိုလ္ အလုပ္နဲတယ္။ ၀ဋ္ကုိသာယာတယ္။ ၀ဋ္သာယာတယ္ဆုိတာက ဘ၀ေကာင္းကုိ သာယာတာ။ လူ႔ဘ၀ရဖို႔ လူခ်မ္းသာရဖို႔ စသည္ျဖင့္ အေကာင္းစံဘ၀ကို ႏွစ္သက္တာဟာ ၀ဋ္ကုိသာယာတာပဲ။ သူ႔မွာ အားနဲခ်က္က ဘာလဲဆုိရင္ ဘုရား ရဟႏၲာ တုိ႔နဲ႔ေတြ႕လုိ႔ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း တရားေတြ နာရေသာ္လဲ သူ႔မွာ စိတ္အားထက္သန္မႈ မရွိဘူး။ ႐ုပ္နာမ္သိမ္းေၾကာင္းတရားေတြ ေဟာလာရင္ ေအာ္ ႐ုပ္နာမ္သိမ္းလို႔ ၿငိမ္းသြားရင္ ငါလုပ္ထားတဲ့ ကုသိုလ္ကံေတြရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳး ငါဘယ္လုိလုပ္ခံစားရေတာ့မလဲ၊ ဒါေလာက္ႀကီးလဲ မလုိအပ္ေသးပါဘူးဆုိၿပီး ခပ္ေပါ့ေပါ့လုပ္တတ္တယ္။ သူက ၀ဋ္ကို သာယာတဲ့သူမ်ိဳးကိုး။ ၀ဋ္ထဲမွာ ေပ်ာ္ေမြ႔ခ်င္တာ။ ဒါေၾကာင့္ တရားအရေႏွးလုိ႔ နိဗၺာန္နဲ႔ ေ၀းတယ္လုိ႔မွတ္လုိက္။

ဥေစၧဒဒိ႒ိသမားကလဲ ဘ၀ကိုယံုတာပဲ။ ကံကုိလဲ ယံုတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ သူက ကုသုိလ္အလုပ္နဲတယ္။ အကုသုိလ္ကိုေတာ့ ရဲရဲတင္းတင္းလုပ္တယ္။ ၀ဋ္ကုိ မသာယာဘူး။ သူက အျပတ္ယူထားတာကိုး။ ေကာင္းက်ိဳး မေကာင္းက်ိဳးဆုိတာ သူ လက္မခံဘူး။ ဒီေတာ့ အကုသုိလ္အလုပ္မ်ားတယ္။ ေနာက္ဘ၀ေကာင္းစားေရးတရားေတြ သူ သေဘာမက်ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီလုိ ပုဂၢိဳလ္က ဘုရား ရဟႏၲာတို႔နဲ႔ေတြ႕လုိက္လုိ႔ သူ႔ကို သေဘာက်ေအာင္ ေဟာျပလုိက္ရင္ `ဒီလုိလုပ္ရင္ ဒီလုိက်င့္ရင္ ႐ုပ္နာမ္သိမ္းတဲ့ နိဗၺာန္ေရာက္မယ္´ဆုိတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ထလုပ္တတ္တယ္။ ဘယ့္သူ႔ကိုမွ မငဲ့ေတာ့ဘူး။ လုပ္ရင္ ေနာက္လွည့္မၾကည့္ေတာ့ဘူး။ အျပတ္အသတ္ လုပ္တတ္တဲ့သေဘာရွိေတာ့ နိဗၺာန္အရျမန္လုိ႔ နိဗၺာန္နဲ႔ နီးတယ္လုိ႔ ေျပာတာ။ သူက ၀ဋ္ကုိ သာယာလုိစိတ္မရွိဘူးေလ။

ဒါေၾကာင့္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ သႆတသမားလား၊ ဥေစၧဒသမားလားဆိုတာ ဒီသံုးသပ္ခ်က္ကိုအေျခခံၿပီး ဆံုးျဖတ္လို႔ ရပါၿပီ။ ဒီအခ်က္ေတြထဲက ကုိယ္နဲ႔ အကုိက္အညီမ်ားတဲ့ဘက္ဟာ ကုိယ့္ဘက္ပဲ။ ဒါမွ ကုိယ့္ရွိတဲ့ဒိ႒ိ ကုိယ္တုိင္ သိၿပီး ခြါနည္း မွန္မွန္ကန္ကန္ ရႏုိင္မယ္။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ ရမ္းတုတ္ ရမ္းလုပ္နဲ႔ ဒိ႒ိသာေျပာေနတယ္၊ ဘာႀကီးမွန္းလဲ မသိဘူးဆုိၿပီး ျဖစ္ေနၾကတာေတြ အမ်ားႀကီးပါ။

သႆတဒိ႒ိအယူရွိသူရဲ႕သေဘာ	ဥေစၧဒဒိ႒ိအယူရွိသူရဲ႕သေဘာ
ဘ၀ကုိယံုၾကည္။ ကံကုိယံုၾကည္။ ကုသုိလ္အလုပ္မ်ား၊ အကုသုိလ္အလုပ္နဲ။ ၀ဋ္ကုိ သာယာ။ တရားအရေႏွး၊ အျပစ္ေသး၊ နိဗၺာန္နဲ႔ ေ၀း။	ဘ၀ကုိယံုၾကည္။ ကံကုိယံုၾကည္။ ကုသုိလ္အလုပ္နဲ၊ အကုသုိလ္အလုပ္မ်ား။ ၀ဋ္ကုိ မသာယာ။ တရားအရျမန္၊ အျပစ္ႀကီး၊ နိဗၺာန္နဲ႔ နီး။

(မ၊႒၊၃၊ ၁၄၄။)

ဒါဟာ မဇၥ်ိမပဏၰာသအ႒ကထာ၊ ဒီဃနခသုတ္အဖြင့္မွာ ေ၀ဘန္သံုးသပ္ျပထားတဲ့ မွတ္ခ်က္ကုိ အက်ဥ္းခ်ဳပ္တင္ျပလုိက္တာပါ။ ဒီသံုးသပ္ခ်က္ကိုၾကည့္ၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ဘယ္ဒိ႒ိဘက္အားသန္ေနလဲဆုိတာ အကဲခတ္ႏုိင္ပါတယ္။ ႐ုပ္နာမ္ေၾကာင္းက်ိဳး သေဘာမိမိ မသိေသးဘူးဆုိရင္ေတာ့ ဒီဒိ႒ိေတြက တစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခု လူတိုင္းမွာ ရွိေနမယ္။ ယဥ္ယဥ္ေလးနဲ႔ ရွိတဲ့ ဒိ႒ိနဲ႔ ႐ုိင္း႐ုိင္း ၾကမ္းၾကမ္း ရွိတဲ့ ဒိ႒ိပဲ ကြာမယ္။ ရွိတာကေတာ့ ဒိ႒ိကုိယ္စီ ရွိေနၾကတာပဲ။ ဟုိ မိစၧာဒိ႒ိကုိ ေျပာတာမဟုတ္ဘူး။ ေဟာဒီ သကၠာယဒိ႒ိ၊ သႆတဒိ႒ိ၊ ဥေစၧဒဒိ႒ိေတြကို ေျပာတာ။ အခ်ိဳ႕က ဒိ႒ိရွိတယ္ေျပာရင္ကုိ လက္မခံလုိၾကဘူး။ ငါ့မွာ ဒိ႒ိမရွိဘူးလုိ႔ ဇြတ္ျငင္းဖုိ႔ ႀကိဳးစားၾကတယ္။ ငါလုိ႔ ယူဆထားကတည္းကုိက ဒိ႒ိျမစ္ဖ်ားခံေနတယ္ဆုိတာသာ သေဘာေပါက္လုိက္ပါ။ ဒီဒိ႒ိ မ်ိဳးေတြ ရွိေနလို႔လဲ သံသရာ လည္ခြင့္ေတာ့ရၿပီး မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္ လမ္းမွန္မေရာက္ဘဲ ျဖစ္ေနတာ။ ဒိ႒ိက အ၀ိဇၨာနဲ႔ေပါင္းၿပီး လူကုိ မူးေအာင္ ေ၀ေအာင္ လုပ္ေနတာ၊ လမ္းမွားေရာက္ေအာင္လုပ္ေနတာ၊ လမ္းမွန္ကုိ မသြားေအာင္ တားျမစ္ထားတာပဲလုိ႔သာ မွတ္လုိက္ပါ။ တဏွာက အမွားကုိပဲ အမွန္လိုသေဘာက်ၿပီး သာယာေန ေတာင့္တေနတယ္။ မက္ေမာေနတယ္။ ဒီေတာ့ ျဖစ္ေလရာဘ၀မွာ ေပ်ာ္ၿပီေပါ့။

ဒိ႒ိခြါဖုိ႔အတြက္ ဒိ႒ိကပ္ပံုကို အစီအစဥ္ကို သိဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒိ႒ိ ဘယ္မွာ ကပ္ေနလဲဆိုရင္ ခႏၶာမွာ ကပ္ေနပါတယ္။ ခႏၶာမွာ ဘာလို႔ ကပ္ေနတာလဲဆိုရင္ ခႏၶာကုိ ခႏၶာမွန္းမသိလို႔ ကပ္ေနပါတယ္။ ခႏၶာကုိ ဘာေၾကာင့္ ခႏၶာမွန္းမသိရတာလဲဆုိရင္ ခႏၶာ့ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကုိ နားမလည္လို႔ မသိတာပါ။ ခႏၶာ့ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ဆုိတာ ခႏၶာျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ ခႏၶာ့ျဖစ္စဥ္ပါပဲ။ စက္၀ုိင္းႀကီးက ရွင္းေအာင္လို႔ ျပထားတာ။ ကုိယ့္ခႏၶာမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ တရားေတြကုိ စက္၀ုိင္းနဲ႔ ပံုေဖာ္ျပထားတာသာျဖစ္တယ္။ ကုိယ့္သႏၲာန္မွာ ဒီတရားေတြ ဒီလုိျဖစ္ေန လည္ပတ္ေနပါလားဆုိတာသိေအာင္ အေၾကာင္းအက်ိဳးျမင္ေအာင္ ႐ုပ္နာမ္ ပုိင္းျခားႏုိင္ေအာင္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကုိ သိဖုိ႔ နားလည္ဖို႔လုိပါတယ္။ ခႏၶာ့ပဋိစၥသမုပၸါဒ္နားလည္ရင္ ႐ုပ္နာမ္ကြဲမယ္၊ အေၾကာင္း အက်ိဳးျမင္မယ္။

နိဗၺာန္ရဖုိ႔ ၀ိပႆနာအလုပ္ေတြလုပ္ၾကတာျဖစ္ေတာ့ နိဗၺာန္အစ ေသာတာပန္ကလို႔ ေျပာလုိက္မယ္။ နိဗၺာရခ်င္တယ္ဆုိရင္ မဂ္ေလးပါးရေအာင္လုပ္ရမွာပါ။ မဂ္ေလးပါးမွာလဲ ပထမမဂ္ျဖစ္တဲ့ ေသာတာပတၱိမဂ္ကုိမွ မရဘူးဆုိရင္ က်န္တဲ့မဂ္ေတြ ေက်ာ္တက္လုိ႔မရပါဘူး။ ေလွကားေလးထစ္ တစ္ထစ္ခ်င္း တက္ရသလုိပါပဲ။ ပထမမဂ္ကုိ ရခ်င္ပါတယ္ ေသာတာပန္ျဖစ္ခ်င္ပါတယ္ဆုိရင္လဲ ၀ိပႆနာအလုပ္ အားထုတ္မွ ျဖစ္မွာပါ။ ၀ိပႆနာလုပ္ေတာ့မယ္ဆုိရင္လဲ ေရွးဦးစြာ လုပ္ထားရမယ့္အစဥ္ေလး သိထားဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒိ႒ိ အရင္ျဖဳတ္၊ ျဖစ္ပ်က္ ေနာက္မွလုပ္ဆုိတာ ေရွ႕မွာ ေျပာခဲ့ၿပီးသား။ ျဖစ္ပ်က္လုပ္တာ ၀ိပႆနာလုပ္တာပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒိ႒ိကုိမွ စင္ေအာင္ အသိနဲ႔ မျဖဳတ္ႏုိင္ေသးဘူးဆုိရင္ေတာ့ ၀ိပႆနာမလုပ္ပါနဲ႔ဦး။ ဒိ႒ိအသိနဲ႔မျပဳတ္ဘဲနဲ႔ အားထုတ္တဲ့ ၀ိပႆနာကုိ အားနဲတဲ့ ၀ိပႆနာ၊ ဒုဗၺလ၀ိပႆနာလို႔ေခၚတယ္။ အားနဲတဲ့၀ိပႆနာ႐ႈပြားနည္းဟာ မဂ္ဖုိလ္ ရဖို႔ မလြယ္ဘူး။ ဒိ႒ိအသိနဲ႔ ကြာၿပီးမွ အားထုတ္တဲ့ ၀ိပႆနာကမွ အားေကာင္းတဲ့ ၀ိပႆနာ၊ ဗလ၀၀ိပႆနာျဖစ္ပါတယ္။ အားေကာင္းတဲ့ ၀ိပႆနာ႐ႈပြားနည္းကသာလွ်င္ မဂ္ဖုိလ္ ရဖို႔ လြယ္ကူလွ်င္ျမန္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အားေကာင္းတဲ့ ၀ိပႆနာျဖစ္ေအာင္ ေရွးဦးစြာ ဒိ႒ိစင္ၾကယ္ေရး (ဒိ႒ိ၀ိသုဒၶိ)ကုိ အဓိကထားရပါတယ္။ မဂ္ေလးပါးထဲက အစမဂ္ျဖစ္တဲ့ ေသာတာပတၱိမဂ္ကုိ ရခ်င္ရင္ ဘာကုိ ပယ္ရ သတ္ရ ျဖတ္ရမွာလဲဆုိရင္ ဒိ႒ိကုိ ပယ္ရ သတ္ရ ျဖတ္ရမွာပါ။ ဒိ႒ိကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္ရင္ ၀ိစိကိစၧာ အလုိလုိပါသြားတယ္။ ေသာတာပန္ျဖစ္ရင္ သကၠာဒိ႒ိ၊ ၀ိစိကိစၧာ၊ သီလဗၺတပရာမာသ သံုးမ်ိဳး ပယ္သြားတယ္ဆုိတာ ရတနာ့သုတ္မွာ ေဟာထားပါတယ္။ ဒီသံုးပါးထဲက ဒိ႒ိတစ္ပါးသာ ပယ္လိုက္ က်န္တာ အကုန္ပါသြားတယ္။ အထူး ပယ္ေနစရာမလုိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒိ႒ိျပဳတ္သြားရင္ က်န္တာ အကုန္ျပဳတ္သြားမွာျဖစ္လုိ႔ ဒိ႒ိကုိသတ္ႏုိင္မွ မထမမဂ္ရမယ္လို႔ မွတ္လုိက္ပါ။

ဒိ႒ိျဖဳတ္ေနတာဟာ ေသာတာပန္ဆုိတဲ့ ပထမမဂ္ရေရးအတြက္ အေျခခံအလုပ္ေတြ လုပ္ေနတယ္လို႔ မွတ္ထားပါ။ ဒိိ႒ိျဖဳတ္ခ်င္ရင္ ဒိ႒ိကပ္တဲ့ေနရာကို သိေအာင္လုပ္ရမယ္လို႔ ေစာေစာက ေျပာခဲ့ၿပီ။ ဒိ႒ိက ဘယ္မွာကပ္လဲဆိုရင္ ခႏၶငါးပါးလံုးမွာကပ္တယ္။ ဘာလို႔ ကပ္တာလဲဆုိရင္ ခႏၶာမွန္းမသိလုိ႔ ကပ္တာ။ ခႏၶာငါးပါးထဲမွာလဲ ၀ိညာဏကၡႏၶာမွာ အမ်ားဆံုးကပ္တယ္။ ၀ိညာဏကၡႏၶာဆုိတာ စိတ္ပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဒိ႒ိသည္ စိတ္မွာ အမ်ားဆံုးကပ္တယ္လို႔ ေျပာသူရွိတုန္း ေသေသခ်ာခ်ာမွတ္လုိက္ပါ။ ဒါဆို အသိတစ္ခု၀င္ရမွာက ဒိ႒ိျပဳတ္ခ်င္ရင္ စိတၱာႏုပႆနာ႐ႈရမယ္ဆုိတာပါပဲ။ ဉာဏ္ႏံု႔ ဉာဏ္ေလးၿပီး ဒိ႒ိစ႐ုိက္ရွိသူဟာ စိတၱာႏုပႆနာကို ႐ႈရမယ္။ ဒိ႒ိစရိတႆာပိ မႏၵႆ နာတိပၸေဘဒဂတံ စိတၱာႏုပႆာနာသတိပ႒ာနံ ၀ိသုဒၶိမေဂၢါ- လို႔ ပဋိသမၻိဒါမဂၢအ႒ကထာမွာ အေသအခ်ာဖြင့္ျပထားပါတယ္။ ဘုရားအလုိ၊ ပါဠိ အ႒ကထာအလုိလဲက်ေအာင္ ခႏၶာအရွိနဲ႔လဲ ကုိက္ေအာင္ ေျပာလုိက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အကုိးေလးေတြကို ႀကံဳတဲ့ေနရာမွာ ထုတ္ျပေနရတာဟာ ပုိၿပီးခုိင္ခုိင္ၿမဲၿမဲ ျဖစ္ေအာင္လုိ႔ပါ။ ဒီလုိမွမပါရင္ ထင္ရာျမင္ရာ ေရးေနတယ္လုိ႔ ျဖစ္ေနမွာစုိးရတယ္။ ဒီလုိမျဖစ္ေအာင္လုိ႔ ေသေသခ်ာခ်ာစိစစ္ၿပီးမွ ေရးရပါတယ္။ လုိရင္း ျပန္ေကာက္ရရင္ ဒိ႒ိသည္ စိတ္မွာ အမ်ားဆံုးခုိကပ္ေနေလ့ရွိတယ္။ စိတ္ကုိပဲ အသက္လုိ႔ထင္တာ၊ စိတ္ကိုပဲ ငါ့၀ိညာဥ္လုိ႔ထင္တာ၊ စိတ္ကုိပဲ ငါလို႔ထင္ေနတာ ငါ့စိတ္လုိ႔ထင္ေနတာဟာ ဒိ႒ိမသိမသာ ကပ္ေနတာပဲ။ စိတ္ကုိပဲ ၿမဲတယ္လို႔ ထင္ေနတာ။ မေန႔ကစိတ္နဲ႔ ဒီေန႔ စိတ္ အတူတူထင္ေနတာ။ ဒါဟာ ၿမဲတယ္လို႔ထင္တဲ့ သႆတအျမင္ပဲ။ တကယ္ေတာ့ တစ္စကၠန္႔အတြင္းမွာတင္ စိတ္ဟာ အႀကိမ္ေပါင္းမေရတြက္ႏုိင္ေအာင္ ျဖစ္လို႔ မေရတြက္ႏုိင္ေအာင္ ပ်က္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအျမင္သေဘာကို နားမလည္တဲ့အခါက်ေတာ့ ငါ့စိတ္လာမစမ္းနဲ႔စသည္ျဖင့္ ငါစြဲလဲပါ ၿမဲတယ္လဲထင္၊ အခ်ိဳ႕က်ေတာ့လဲ စိတ္တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု အဆက္အစပ္မရွိဘူး၊ သူျဖစ္ခ်င္တဲ့အတုိင္း ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ထင္ေတာ့ ဥေစၧဒဒိ႒ိ၀င္တာေပါ့။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒိ႒ိလို႔သာ ေပါင္းေျပာလုိက္ေတာ့ ဒိ႒ိဟာ စိတ္မွာ၊ ခႏၶာငါးပါးထဲက ၀ိညာဏကၡႏၶာမွာ အမ်ားဆံုးကပ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒိ႒ိစ႐ုိက္ရွိသူဟာ ဒိ႒ိအျမန္ဆံုးျပဳတ္ဖို႔အတြက္ စိတၱာႏုပႆနာကို ပြားပါ။ စိတၱ- က စိတ္၊ အႏုပႆနာ- က အဖန္တလဲလဲ႐ႈတာ၊ မိမိသႏၲာန္မွာ ေပၚတဲ့စိတ္ကုိ အဖန္တလဲလဲ႐ႈေနတာဟာ စိတၱာႏုပႆနာပါပဲ။

လုိရင္းက- ဒိ႒ိသည္ ခႏၶာမွာ ကပ္တယ္။ ခႏၶာမွန္းမသိလို႔ကပ္တယ္။ ႐ုပ္နာမ္၊ ေၾကာင္းက်ိဳး၊ ခႏၶာ့ပဋိစၥသမုပၸါဒ္နားမလည္လုိ႔ ခႏၶာေပၚလုိ႔ ေပၚမွန္းမသိျဖစ္ေနၾကတယ္။ ခႏၶာငါးပါးထဲမွာလဲ ၀ိညာဏကၡႏၶာဆိုတဲ့ စိတ္မွာ အမ်ားဆံုးကပ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒိ႒ိအျမန္ကြာခ်င္ရင္ စိတၱာႏုပႆနာကုိ႐ႈ။

ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ

ဘ၀ဆက္ျပႆနာ

အနမတေဂၢါယံ ဘိကၡေ၀ သံသာေရာ- သံသရာ၏အစကို မသိႏုိင္ဟု ဘုရားရွင္ေဟာေတာ္မူခဲ့၏။ သတၱ၀ါတစ္ဦး၏ ခႏၶာ့ျဖစ္စဥ္ကို ေနာက္ျပန္ ျပန္ေတြးၾကည့္လုိက္မည္ဆုိပါက အရင္ဘ၀က လူျဖစ္ခဲ့သည္၊ ထုိ႔အရင္ဘ၀က နတ္ျဖစ္ခဲ့သည္၊ ထုိ႔အရင္ဘ၀က ေခြးျဖစ္ခဲ့သည္ စသည္ျဖင့္ မီးခုိးမဆံုး မုိးမဆံုး ျဖစ္ေနေလသျဖင့္ ဘုရားရွင္က ယင္းသို႔ မိန္႔ေတာ္မူျခင္းျဖစ္၏။ ဘုရားရွင္၏ အလြန္လွ်င္ျမန္ထက္ျမက္ေသာ သဗၺၫဳတဉာဏ္ေတာ္ျဖင့္ သတၱ၀ါတစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ကို ကုန္စဥ္ေအာင္ ျပန္ေတြးေတာ၍ ၾကည့္မည္ဆုိလွ်င္ပင္ ဘုရားရွင္ (၄၅)၀ါ သက္တမ္းကုန္သြားေသာ္မွ သတၱ၀ါတစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ ဘ၀ျဖစ္ပံု ကႀကိဳးစံုကို ကုန္စဥ္ေအာင္ ျပန္လည္ၾကည့္႐ႈ၍ မၿပီးႏုိင္။ မေရမတြက္ႏုိင္လွေသာ သတၱ၀ါတို႔၏ အစကို မည္သုိ႔လွ်င္ ကုန္စဥ္ေအာင္ ျပန္လည္ၾကည့္႐ႈေပးႏုိင္ပါမည္နည္း။ ထုိမွ်ေလာက္ ဘ၀အသေခ်ၤ အေန အေသထပ္ခဲ့ရသျဖင့္ သံသရာ၏အစကို ဘုရားရွင္သည္ ရွာျပေတာ္မမူခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။ ျပန္လည္ၾကည့္႐ႈျပေန၍လည္း မဂ္ဖုိလ္ရေရးအတြက္ အေထာက္အပံ့မျဖစ္။ ပင္ပန္း႐ံုသာရွိမည္ျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ ဓမၼ၏ အစကုိေတာ့ ဘုရားရွင္က ထုတ္ျပေတာ္မူခဲ့ပါ၏။ အ၀ိဇၨာ- သစၥာမသိမႈက စခဲ့သည္ဟု ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာေတာ္တြင္ အတိအလင္း ေဖာ္ျပေတာ္မူခဲ့၏။ သတၱ၀ါျဖစ္စဥ္ကုိ မသိႏုိင္ေသာ္လည္း ဓမၼျဖစ္စဥ္ကုိေတာ့ သိေတာ္မူပါ၏။ အ၀ိဇၨာဦးစီးလ်က္ ကံသခၤါရေတြျပဳခဲ့သျဖင့္ ကံက လွည့္သလုိ သံသရာတြင္ ခႏၶာအစဥ္ ေပၚေနရျခင္းသာျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္၀ုိင္း အကြက္(၁)တြင္ အ၀ိဇၨာ သခၤါရႏွစ္လံုးကုိ ထင္ရွားစြာ ေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္၏။ အတိတ္ဘ၀က လူျဖစ္ခဲ့သည္ နတ္ျဖစ္ခဲ့သည္ကိုေတာ့ မသိ၊ အ၀ိဇၨာႏွင့္ သခၤါရျဖစ္ခဲ့သည္ကေတာ့ ဓမၼသေဘာအရ အမွန္တရားျဖစ္၏။ အ၀ိဇၨာေၾကာင့္ ျပဳသမွ် ကံတုိ႔ သခၤါရျဖစ္၊ သခၤါရေၾကာင့္ ယခုလက္ရွိဘ၀ ခႏၶာငါးပါး ရရွိပုိင္ဆုိင္ထားျခင္းသာျဖစ္၏။

ဓမၼျဖစ္စဥ္တြင္ အတိတ္ဘ၀က အ၀ိဇၨာသည္လည္း အတိတ္ဘ၀တြင္ ခ်ဳပ္ခဲ့ၿပီးျဖစ္၏။ သခၤါရသည္လည္း အတိတ္ဘ၀တြင္ ခ်ဳပ္ခဲ့ၿပီးျဖစ္၏။ ယခုဘ၀သို႔ လုိက္မလာၾက။ ယခုဘ၀ ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္မွ စခဲ့ရၿပီး ခႏၶာငါးပါးျဖစ္တည္လာခဲ့ေသာ္လည္း အတိတ္ဘ၀က တရားမ်ား တစ္ခုမွ ပါမလာခဲ့။ ထုိသုိ႔ပါမလာခဲ့သည္ကုိသိနားလည္လွ်င္ ၿမဲသည္ဟု ေျပာဆုိ ယူဆစရာမရွိ။ ၀ိညာဥ္ကေလးက ေသလွ်င္ ခႏၶာေဟာင္းစြန္႔ၿပီး ခႏၶာအသစ္ ကူးေျပာင္းသြားသည္ဟု ယူဆေနၾကသည္မွာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကို ထုိသုိ႔ ဂဃနဏ မသိၾကေသာေၾကာင့္သာျဖစ္၏။ ၀ိညာဥ္ေကာင္ လိပ္ျပာေလးသည္ ေသသူခႏၶာမွထြက္၍ အိမ္တြင္ (၇)ရက္ေနေသးသည္၊ သို႔မဟုတ္ ေနာက္ခႏၶာအိမ္အသစ္သုိ႔ ကူးေျပာင္းသြားသည္ဆုိလွ်င္ မၿမဲသည့္႐ုပ္နာမ္ထဲတြင္ ၿမဲသည့္ ၀ိညာဥ္၊ လိပ္ျပာေကာင္၊ အသက္ေကာင္ေလး ရွိေနသည္ဟု ယူဆလုိက္ျခင္းျဖစ္သျဖင့္ သႆတဒိ႒ိအယူျဖစ္၏။ ထုိကဲ့သုိ႔ေသာ သႆတအယူသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔တြင္ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိေသာအယူျဖစ္၏။ “အသက္ထြက္သြားသည္” ဟုေျပာေသာစကားသည္ပင္ အသက္ေကာင္ေလး ထြက္သြားသည္ဟု ကိန္းေနေသာအယူရွိေန၍ေျပာၾကျခင္းျဖစ္၏။ “ဘ၀တစ္ပါးသုိ႔ ေျပာင္းသြားရွာေသာ”ဟုပင္ ဆုိေတာ္မူၾကေသး၏။ ဘ၀တစ္ပါးသို႔ ၀ိညာဥ္ သို႔မဟုတ္ အသက္က ေျပာင္းသြားသည္ဟု ရည္ရြယ္ေနသျဖင့္ ထုိရည္ရြယ္သည့္အတုိင္း စိတ္ထဲတြင္ ခံယူမိလွ်င္ သႆတဒိ႒ိျဖစ္ေနေလ၏။ “ကြယ္လြန္သူ”ဟု ေျပာမွ မွန္ကန္ေပလိမ့္မည္။ တစ္ေယာက္ေယာက္ ေသလွ်င္ လိပ္ျပာစစ္သည္၊ လိပ္ျပာခြဲသည္ဟု လုပ္ေလ့လုပ္ထရွိၾက၏။ ထုိသုိ႔မလုပ္လွ်င္ ေသသူက က်န္ရစ္သူသားသမီးမ်ားကို လိပ္ျပာႏႈတ္သြားမည္၊ ေခၚမည္ဟု ယံုၾကည္ထားၾကေသာေၾကာင့္ လုပ္ၾကျခင္းျဖစ္၏။ စင္စစ္မွာ ေသဆံုးသူသည္ မိနစ္ စကၠန္႔မွ် မျခားဘဲ ေနာက္ခႏၶာသုိ႔ ပဋိသေႏၶဆက္လက္ တည္သြားၿပီျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အတိတ္႐ုပ္နာမ္သည္ အတိတ္တြင္ ျဖစ္ၿပီး ခ်ဳပ္ခဲ့သည္သာျဖစ္၏။ ယခုဘ၀ဘက္သို႔ ဘာတစ္ခုမွ် လုိက္မလာခဲ့။ လုိက္လာခဲ့သည္ဟု ထင္လွ်င္ သႆတဒိ႒ိျဖစ္၏။ ထုိထင္ျမင္ခ်က္ေပ်ာက္ေအာင္ ဉာဏ္ရွင္းမွ သႆတဒိ႒ိစင္၏။

ယခုဘ၀႐ုပ္နာမ္သည္ မုိက်ေရႊကုိယ္႐ုပ္နာမ္လား၊ အေၾကာင္းမဲ့ျဖစ္တည္လာျခင္းလားဟုဆုိေသာ္ ထုိသုိ႔လည္းမဟုတ္။ အတိတ္ဘ၀က ျပဳခဲ့သည့္ ကံသခၤါရသည္ အေၾကာင္း၊ ထုိအေၾကာင္းသခၤါရေၾကာင့္ေပၚလာရေသာ အက်ိဳး႐ုပ္နာမ္သာျဖစ္၏။ အတိတ္ဘ၀ကတစ္ျခား၊ ယခုဘ၀ကတစ္ျခားဟု လံုး၀အဆက္အစပ္ကင္းမဲ့လ်က္ ျခားကြာသြားျခင္းမ်ိဳးလည္းမဟုတ္။ အေၾကာင္း အက်ိဳးေတာ့ ဆက္စပ္လ်က္ရွိ၏။ လက္ရွိခႏၶာသည္ အေၾကာင္းေၾကာင့္ေပၚလာရေသာ အက်ိဳးသာျဖစ္၏။ အေၾကာင္းသည္ အက်ိဳးမဟုတ္၊ အေၾကာင္းကံသည္ ျဖစ္သည့္ေနရာတြင္ ပ်က္ခဲ့ရ၏။ ဤဘ၀သုိ႔ လုိက္မလာခဲ့။ သို႔ေသာ္ ထုိအေၾကာင္းကံေၾကာင့္ လက္ရွိခႏၶာေပၚလာရျခင္းျဖစ္၍ အတိတ္ဘ၀က ႐ုပ္နာမ္မ်ား လုိက္မလာႏုိင္၍ လုိက္မလာခဲ့ေသာ္လည္း အေၾကာင္း အက်ိဳးေတာ့ ဆက္စပ္လ်က္ရွိ၏ဟု ဉာဏ္ျမင္ရွင္းလွ်င္ ျပတ္သည္ဟုထင္ျမင္ယူဆထားေသာ ဥေစၦဒဒိ႒ိေသ၏။ “ဒီဘ၀ၿပီး ၿပီးတာပဲ၊ ေနာက္ဘ၀ေတြ ဘာေတြ ထည့္တြက္ေနစရာမလုိဘူး”ဟု တစ္ခ်ိဳ႕ ခံယူထားေလ့ရွိၾက၏။ အျပတ္သမား ဥေစၦဒသမားမ်ားသာျဖစ္၏။ ေနာက္ဘ၀မရွိဟု ယူဆသူမ်ားသည္လည္း ဥေစၦဒအယူသာျဖစ္၏။ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာေတာ္အရ အတိတ္ကံသခၤါရေၾကာင့္ ယခုဘ၀ခႏၶာ ရရွိလာျခင္းျဖစ္သည္ဟု အေၾကာင္း အက်ိဳးဆက္စပ္နားလည္လုိက္မည္ဆုိလွ်င္ ဘ၀တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု အေၾကာင္းအက်ိဳး ဆက္စပ္ေနပါလားဟု ဉာဏ္ရွင္းသြားသျဖင့္ ဥေစၦဒဒိ႒ိစင္သြားေတာ့၏။

အတိတ္ဘ၀က ႐ုပ္နာမ္မ်ား လုိက္လာသည္ဟု ယူဆလွ်င္ သႆတဒိ႒ိ၊ အသက္ေကာင္ လိပ္ျပာေကာင္ ၀ိညာဥ္ေကာင္ေလးက ခႏၶာအိမ္ေဟာင္းက ခႏၶာအိမ္အသစ္ေျပာင္းသည္ဟု ယူဆလွ်င္လည္း သႆတဒိ႒ိ။ ထုိဒိ႒ိစင္ဖုိ႔အတြက္ အတိတ္႐ုပ္နာမ္သည္ အတိတ္တြင္သာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့၏၊ ယခုဘ၀သို႔ ဘာတစ္ခုမွ် လုိက္မလာခဲ့ဟု ဉာဏ္ရွင္းေအာင္ လုပ္ထားရမည္ျဖစ္၏။ လုိက္သည္ဟု ထင္ျမင္ေနလွ်င္ သႆတဒိ႒ိမျပဳတ္၊ လံုး၀မလုိက္ဟု ရွင္းလင္းစြာ သေဘာေပါက္ထားမွ သႆတဒိ႒ိျပဳတ္မည္ျဖစ္၏။ မလုိက္ေသာ္လည္း အေၾကာင္းမဲ့ျဖစ္သည္မဟုတ္၊ အေၾကာင္းအက်ိဳးေတာ့ ဆက္ေသးသည္ဟု သိထားလွ်င္ ဥေစၦဒဒိ႒ိျပဳတ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ စက္၀ုိင္းအကြက္(၁)ႏွင့္ (၂)အစပ္ကို အတိတ္ဘ၀ ႐ုပ္နာမ္က လက္ရွိဘ၀သုိ႔ မလုိက္၊ အေၾကာင္းအက်ိဳးသာ ဆက္စပ္လ်က္ရွိ၏ဟု ဉာဏ္တြင္ ရွင္းေနေအာင္ ဆင္ျခင္ၾကည့္လုိက္ပါ။

အတိတ္ဘ၀ႏွင့္ ယခုဘ၀သည္ အနႏၲရပစၥည္းျဖင့္ အျခားမရွိေက်းဇူးျပဳလာခဲ့ေသာ ႐ုပ္နာမ္အစဥ္သာ ျဖစ္၏။ ႐ုပ္နာမ္မွန္သမွ် ျဖစ္ၿပီး ပ်က္စီးသြားရၿမဲ ဓမၼတာပင္ျဖစ္၏။ သို႔ေသာ္ ေရွ႕႐ုပ္နာမ္ပ်က္မွ ေနာက္႐ုပ္နာမ္အသစ္က အစားထုိးေနရာယူႏုိင္ျခင္းျဖစ္၏။ ေနာက္႐ုပ္နာမ္အစားထုိးေနရာယူဖုိ႔အတြက္ ေရွ႕႐ုပ္နာမ္က ပ်က္စီးၿပီး မရွိေတာ့ေသာအားျဖင့္ ဖယ္ရွားေပးလုိက္ရ၏။ နတၳိပစၥည္းျဖင့္လည္း ေက်းဇူးျပဳေပးျခင္း ျဖစ္၏။ ေရွ႕႐ုပ္နာမ္မရွိေတာ့ေသာအားျဖင့္ ေနာက္႐ုပ္နာမ္ေပၚခြင့္ကို ေက်းဇူးျပဳေပးလုိက္၏။ သို႔ျဖစ္၍ ႐ုပ္နာမ္အစဥ္အတန္းသည္ ျဖစ္လုိက္ပ်က္လုိက္ျဖင့္ ဘ၀တစ္ခု ခ်ဳပ္ၿငိမ္း႐ုပ္သိမ္းသြားေသာ္လည္း ျပတ္စဲသြားျခင္းမရွိ။ ေနာက္ဘ၀အတြက္ အ ေၾကာင္းကံ သခၤါရေတြ ရွိေနသမွ် ေနာက္ေနာက္ အသစ္အသစ္ ႐ုပ္နာမ္တုိ႔ ေပၚေနဦးမည္သာျဖစ္၏။ ျဖစ္ၿပီးပ်က္၊ ပ်က္ၿပီးျဖစ္၍သာ စဥ္တန္းေနသည္ဟု နားလည္ရမည္။ သို႔မွသာ မပ်က္မစီး တည္ၿမဲေနသည္ဟူေသာ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ သႆတစင္မည္ျဖစ္၏။ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ္လည္း အေၾကာင္း အက်ိဳးအေနျဖင့္ ဆက္စပ္လ်က္ရွိေနသည္ဟု သေဘာဉာဏ္မိဖို႔လည္း လုိအပ္လွသည္။ သို႔မွသာလွ်င္ “ပ်က္သြားရင္ ၿပီးတာပဲ”ဟု အျပတ္အယူ ဥေစၦဒဒိ႒ိ စင္မည္ျဖစ္၏။ သတၱ၀ါတစ္ဦး၏ ႐ုပ္နာမ္အစဥ္သည္ အျခားသတၱ၀ါတစ္ဦး၏ ႐ုပ္နာမ္အစဥ္သို႔လည္း ေခ်ာ္ေငါ့ၿပီး ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္ လြဲမွားသြားျခင္းမ်ိဳးမရွိ။ ယင္းသုိ႔လြဲမွားသြားသည္ဟု ယူဆလုိက္လွ်င္လည္း “ကုိယ္အျပစ္ သူတစ္ပါးက ခံရသည္”ဟု ယူဆသည့္ ဥေစၦဒဒိ႒ိ ၀င္လာျပန္၏။ “ကုိယ္လုပ္သမွ် ဘုရားရွင္ထံ ေတာင္းပန္၀န္ခ်လုိက္လွ်င္ ေပ်ာက္သည္”ဟူေသာ အယူအဆသည္ ဥေစၦဒဒိ႒ိအယူအဆျဖစ္၏။ ကုိယ့္႐ုပ္နာမ္အစဥ္၏ ေၾကာင္းက်ိဳးကြင္းဆက္သည္ ကုိယ့္႐ုပ္နာမ္အစဥ္သို႔သာ ေက်းဇူးျပဳေနမည္ျဖစ္၏။ အျခားသူထံသုိ႔ ေၾကာင္းက်ိဳးကြင္းဆက္ တုိက္႐ုိက္ သက္ေရာက္သြားလိမ့္မည္မဟုတ္။ ထုိသုိ႔ ႐ုပ္နာမ္ျဖစ္ပ်က္ အစဥ္သာရွိသည္ဟု ေရလည္စြာ သေဘာေပါက္ထားလွ်င္ တည္ၿမဲအယူ သႆတအစြန္းမွလည္းလြတ္၏၊ အျပတ္အယူ ဥေစၦဒအစြန္းမွလည္းလြတ္၏။ ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါမဖက္ ႐ုပ္နာမ္သက္သက္သာရွိ၏ဟုသိသျဖင့္လည္း သကၠာယဒိ႒ိစင္၏။

ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ

ခႏၶာရျခင္း ဉာဏ္ျမင္ရွင္းေအာင္

အရင္ေန႔က စက္၀ုိင္းအကြက္ နံပါတ္(၂)ကို သေဘာတရားပုိင္းဆုိင္ရာ ေဆြးေႏြးတင္ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါ၏။ လူ၊ နတ္၊ ျဗဟၼာ၊ အပါယ္ဘံုသား မည္သုိ႔ပင္ ကြဲျပားေနေစကာမူ ဓမၼသေဘာအရ ၾကည့္လွ်င္ အကြက္(၂)က တရားမ်ားသာ ျဖစ္စဥ္ကုိက္ ေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ ခႏၶာအားျဖင့္ ငါးပါး အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေတာ့ နာမ္ႏွင့္႐ုပ္သာ ရွိ၏။ အတိတ္ဘ၀က အ၀ိဇၨာ သခၤါရလက္ခ်က္ေၾကာင့္ ရရွိထားေသာ လက္ရွိပစၥဳပၸန္ခႏၶာပင္ ျဖစ္ပါ၏။ အ၀ိဇၨာသခၤါရသည္ အေၾကာင္း၊ လက္ရွိခႏၶာက အက်ိဳး- အေၾကာင္းေၾကာင့္ ရရွိေသာ အက်ိဳးတရားသာျဖစ္၏။ အေၾကာင္းဘက္တြင္လည္း ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါမပါ၊ အက်ိဳးဘက္တြင္လည္း ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါမပါ၊ ဓမၼသေဘာသက္သက္ျဖစ္စဥ္ကုိ ေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ ထုိဓမၼျဖစ္စဥ္ကုိ သေဘာေပါက္လွ်င္ လက္ရွိခႏၶာသည္ ဖန္ဆင္းရွင္တုိ႔က ဖန္ဆင္းလုိက္သည္ဟူေသာ ထင္ျမင္ခ်က္ေပ်ာက္ကြယ္သြားရ၏။ ပုဂၢိဳလ္စြဲ သကၠာယဒိ႒ိ အသိျဖင့္ ျပဳတ္သြားျခင္းျဖစ္၏။ ဖန္ဆင္းရွင္တစ္ဦးဦးက ဖန္ဆင္းလုိက္၍ ျဖစ္လာသည့္ ခႏၶာလား၊ သို႔မဟုတ္ မိဘႏွစ္ပါးတုိ႔၏ ေပါင္းဆံုမႈေၾကာင့္သာ ေပၚလာရသည့္ခႏၶာမ်ားျဖစ္ေလမလားဟူေသာ သံသယ ၀ိစိကိစၦာလည္း စင္သြားေတာ့၏။ ဤသည္ကုိ အေၾကာင္းတြင္ ဉာဏ္ရွင္းလွ်င္ ၀ိစိကိစၦာစင္-ဟု ဆုိ႐ုိးျပဳရ၏။ ခႏၶာျဖစ္ျခင္းအေၾကာင္း အျခားမရွိ၊ မိဘႏွစ္ပါးတုိ႔၏ ေပါင္းဆံုမႈေၾကာင့္သာျဖစ္ရ၏ဟူေသာ အေၾကာင္းကင္းမဲ့သည့္ အေဟတုကဒိ႒ိလည္း စင္သြားေတာ့၏။

အကြက္နံပါတ္(၁)တြင္ အ၀ိဇၨာ သခၤါရ တဏွာ ဥပါဒါန္ ကမၼဘ၀- အတိတ္အေၾကာင္းအျခင္းအရာငါးပါးဟု ေဖာ္ျပထား၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အတိတ္အေၾကာင္းအျခင္းအရာငါးပါးေၾကာင့္ လက္ရွိခႏၶာ ရသည္ဟုလည္း ဆုိရ၏။ ခႏၶာမွန္လွ်င္ အုိ နာ ေသမကင္းသျဖင့္ ဒုကၡသစၥာ၊ ျဖစ္ပ်က္မကင္းသျဖင့္လည္း ဒုကၡသစၥာသာ ျဖစ္ေတာ့၏။ အတိတ္ကံမ်ိဳးေစ့ေၾကာင့္ ေပါက္လာရေသာ ခႏၶာပင္စည္ႀကီးဟု ဆိုလွ်င္လည္း မလြဲ။ အတိတ္က သစၥာမသိခဲ့သျဖင့္ အ၀ိဇၨာရွိခဲ့သည္မွာလည္း ျငင္းလုိ႔မရ။ ခႏၶာဒုကၡအမွန္တရားကုိ မသိသျဖင့္လည္း ခႏၶာကုိ ခင္တြယ္ျမတ္ႏုိးခဲ့သကဲ့သုိ႔ ေနာင္လည္း အလားတူခႏၶာမ်ိဳး ေတာင့္တမႈတဏွာ မျဖစ္မေန ေပၚခဲ့သည္သာ ျဖစ္၏။ ၀ိပႆနာကင္းသူအတြက္ တဏွာျဖစ္ၿပီဆုိလွ်င္ ဥပါဒါန္မျဖစ္ပါႏွင့္ဟု တားဆီး၍မရ။ အလုိလုိ ဆက္တုိက္ျဖစ္လာေတာ့၏။ ကုိယ့္ခႏၶာကုိယ္ ခင္တြယ္မႈျဖစ္လွ်င္ စြဲလန္းမႈသည္လည္း ေနာက္က လုိက္လာၿမဲသာ ျဖစ္၏။ သုိ႔ျဖင့္ လက္ရွိခႏၶာကုိလည္း ခင္မင္သကဲ့သို႔ ေနာင္ခႏၶာကုိလည္း လုိခ်င္သည္မွာ ပုထုဇဥ္တုိ႔၏ ဓမၼနိယာမသေဘာပင္ ျဖစ္ေနပါ၏။ ေနာင္ခႏၶာလုိခ်င္မႈရွိလာသျဖင့္ လွဴမႈတန္းမႈကံေတြ၊ သီလေဆာက္တည္မႈကံေတြျပဳလုပ္လ်က္ တဏွာျဖင့္ပင္ ေနာက္ဘ၀ လူခ်မ္းသာ နတ္ခ်မ္းသာ ရရပါလုိ၏ စသည္ျဖင့္ ဆုေတာင္းယူၾကသျဖင့္ ဆုေတာင္းသည့္အတုိင္း ဆုေတာင္းျပည့္ခႏၶာကုိ ရရွိထားျခင္းပင္ ျဖစ္၏။ မေကာင္းမႈပင္ ျပဳလင့္ကစား ကုိယ့္ခႏၶာကုိယ္ ခင္မင္စြဲလန္းမႈကေတာ့ ျဖစ္ၿမဲျဖစ္သည္သာ။ သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ မေကာင္းမႈျပဳသူမ်ား အပါယ္သြားရျခင္းသည္ အပါယ္ခႏၶာကုိ ဆုေတာင္း၍ ေရာက္ရပါသလားဟု ေစာဒကတက္လာႏုိင္၏။ စင္စစ္မွာ အပါယ္ေရာက္ဖုိ႔အတြက္ တမင္တကာ ဆုေတာင္းေနစရာမလုိ၊ အေရာက္လြယ္လွ၏။ သုဂတိေရာက္ေရးသာလွ်င္ အထူးတလည္ အားထုတ္ယူရ၏။ ဒုဂၢတိေရာက္ေရးအတြက္ သီးသန္႔ က်င့္ေနစရာမလုိ။ လြယ္လြယ္ျဖင့္ေရာက္သြားမည္သာျဖစ္၏။ ဒါနကုသုိလ္ သီလကုသုိလ္ သူမတူေအာင္ျဖည့္က်င့္ထားသည့္ၾကားမွပင္ ဒုဂၢတိသုိ႔ ေျခေခ်ာ္ လက္ေခ်ာ္ေရာက္သြားရသူမ်ား က်မ္းဂန္တုိ႔တြင္ အထင္အရွားရွိပါ၏။ မလႅိကာမိဖုရားသည္ ၿပိဳင္စံရွား အသဒိသအလွဴႀကီးေပးလွဴခဲ့ပါလ်က္ ေသခါနီး အာ႐ံုနိမိတ္မွားေၾကာင့္ အ၀ီစိ ခုႏွစ္ရက္က်ခဲ့ရွာေသး၏။ တိႆရဟန္းသည္ သီလအေျခခံေကာင္းခဲ့ပါလ်က္ သကၤန္း၌ တြယ္ၿငိေသာ ဥပါဒါန္အစြဲေၾကာင့္ သန္းျဖစ္သြားရရွာေသး၏။ သုဂတိႏွင့္ ဒုဂၢတိ၊ ဒုဂၢတိေရာက္ေရးက အေလးသာလ်က္ရွိေနပါ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ဒုဂၢတိေရာက္ေရးအတြက္ အထူးက်င့္ေနစရာမလုိဟု ေျပာလုိက္ျခင္းျဖစ္၏။

သတၱ၀ါတုိင္းသည္ လက္ရွိခႏၶာခင္မင္ေနသမွ် ေနာင္ခႏၶာကုိလည္း လုိခ်င္စိတ္က ရွိိေနၿမဲသာျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ လူျဖစ္သူက လူ႔ခႏၶာမ်ိဳးေနာင္ဘ၀ ရခ်င္ေသာ္လည္း လူ႔ဘ၀ႏွင့္ ထုိက္တန္ေသာ ကံကုိ ျပဳထားမွသာလွ်င္ ရရွိမည္ျဖစ္ပါ၏။ အကုသုိလ္ ဒုစ႐ုိက္မႈ မ်ားစြာျပဳထားသူတစ္ေယာက္က လူ႔ဘ၀ရလုိစိတ္ရွိေနလွ်င္မူ ထမင္းဆီဆမ္း ေရႊလင္ပန္းႏွင့္ ေပးလွည့္ပါဟု ဖုိးလမင္းထံ ေတာင္းခံေနသူသုိ႔သာ ျဖစ္၏။ လူ႔ဘ၀ႏွင့္မထုိက္တန္ေသာ အကုသုိလ္ဒုစ႐ုိက္ကံမ်ားက်ဴးလြန္ထားပါလ်က္ လူ႔ဘ၀ရရပါေစဟု ဆုေတာင္းေနေသာ္လည္း မထုိက္တန္သျဖင့္ လူ႔ဘ၀ကို ရလိမ့္မည္မဟုတ္။ သူျပဳသည့္ကံႏွင့္ တန္ရာတန္ရာ အပါယ္ခႏၶာသာ ရရွိမည္မွာ ေျမႀကီးလက္ခတ္မလြဲပင္ ျဖစ္၏။ လက္ရွိခႏၶာကုိလည္း ဒုကၡသစၥာဟုမသိ၊ ေနာင္ရမည့္ခႏၶာကုိလည္း ဒုကၡသစၥာဟု မသိသမွ်ကာလပတ္လံုး ေနာင္ခႏၶာအစဥ္သည္ ဆက္ၿမဲဆက္ေနမည္သာျဖစ္၏။ အပါယ္ႏွင့္ထုိက္တန္သည့္ကံသည္ အပါယ္ခႏၶာအက်ိဳးကို ေပးမည္ျဖစ္ၿပီး လူနတ္ျဗဟၼာႏွင့္ထုိက္တန္ေသာကံသည္ လူနတ္ျဗဟၼာခႏၶာ အက်ိဳးကုိသာ ေပးမည္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူနတ္ျဗဟၼာျဖစ္မည့္သူလည္း သူ႔ဆုိင္ရာဆုိင္ရာ ခႏၶာကုိ ခင္သကဲ့သို႔ ေနာင္ခႏၶာကုိလည္း လုိခ်င္ၾကသည္သာျဖစ္၏။ အပါယ္ေရာက္မည့္သူလည္း သူ႔ဆုိင္ရာဆုိင္ရာခႏၶာကုိ ခင္သကဲ့သုိ ေနာင္ခႏၶာကုိလည္း လုိခ်င္မည္သာျဖစ္၏။ ေသခါနီး မရဏာသႏၷေဇာသည္ အပါယ္ပဋိသေႏၶကုိ အာ႐ံုျပဳေနၿပီဆုိလွ်င္ အပါယ္ဘ၀ကို တပ္မက္သည့္ ဘ၀တဏွာေပၚေနျခင္းျဖစ္သျဖင့္ ထုိအခ်ိန္တြင္ အပါယ္ခႏၶာကုိ လိုခ်င္စိတ္ မျဖစ္ပါႏွင့္ဟု တား၍မရ။ သူ႔ကံအားေလ်ာ္စြာ ထုိက္ရာတန္ရာခႏၶာကုိ ရရွိဖုိ႔ တာစူေနျခင္းသာျဖစ္၏။ အပါယ္မက်ခ်င္ဘဲႏွင့္ က်ရသည္မဟုတ္၊ က်ခ်င္စိတ္ေၾကာင့္ပင္ က်သြားရျခင္းျဖစ္၏။ သူ႔ကံက အပါယ္ေရာက္မည့္ကံျဖစ္ေနလွ်င္ ေသခါနီး မရဏာသႏၷေဇာသည္ အပါယ္ကုိသာ အာ႐ံုျပဳေနေလေတာ့၏။ ဤသည္မွာ အပါယ္ခႏၶာလုိခ်င္မႈပင္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တိရစၦာန္မျဖစ္ခ်င္ဘဲႏွင့္ ျဖစ္သြားရသည္မဟုတ္၊ ျဖစ္ခ်င္၍သာ ျဖစ္သြားရ၏။ ၿပိတၱာမျဖစ္ခ်င္ဘဲ ျဖစ္သြားရသည္မဟုတ္၊ ျဖစ္ခ်င္၍သာ ျဖစ္သြားရ၏။ အသူရကာယ္မျဖစ္ခ်င္ဘဲႏွင့္ ျဖစ္သြားရသည္မဟုတ္၊ ျဖစ္ခ်င္၍သာ ျဖစ္သြားရ၏။ ငရဲခႏၶာ မျဖစ္ခ်င္ဘဲႏွင့္ ျဖစ္သြားရသည္မဟုတ္၊ ျဖစ္ခ်င္၍သာ ျဖစ္သြားရျခင္းျဖစ္၏။ အပါယ္မေရာက္ခ်င္ပါဘူးဟု မည္မွ်ပင္ အားတင္းထားခဲ့ေစကာမူ ေသခါနီးတြင္ သူျပဳသည့္ကံက အပါယ္ေရာက္ခ်င္စိတ္ေပါက္ေအာင္ အလုိလို လွည့္ေျပာင္းေပးလုိက္သျဖင့္ မရဏာသႏၷေဇာ ေစာေနခ်ိန္တြင္ အပါယ္ပဋိသေႏၶကုိသာ တန္းတန္းစြဲ အာ႐ံုျပဳေနေလေတာ့၏။ ဘ၀တဏွာက လူ႔ခႏၶာႏွင့္ အပါယ္ခႏၶာကုိ ဆက္ေပးလုိက္ျခင္းပင္ျဖစ္၏။ သို႔ျဖင့္ အပါယ္ခႏၶာကုိလည္း လိုခ်င္လ်က္လာသျဖင့္ ထုိလုိခ်င္မႈတဏွာဆက္ေပးသည့္အတုိင္းပင္ အပါယ္သုိ႔ က်ေရာက္သြားၾကရ၏။ အပါယ္ခႏၶာပုိင္ရွင္မ်ားျဖစ္သြားၾကရ၏။ ထုိ႔အျပင္ ျဖည့္စြက္ေျပာလုိသည္မွာ အပါယ္ေရာက္ဖုိ႔ ဆုေတာင္းရန္မလုိဟုဆုိေသာ္လည္း ေခြးတစ္ေကာင္ ဇိမ္က်က် ေကာင္းေကာင္းစား အိပ္ေနရသည္ကုိျမင္၍ ေခြးဘ၀က ၿငိမ္းပါေသးသည္ဟု ေခြးဘ၀ကုိအားက်မိသည့္စိတ္ျဖင့္သာ ေသသြားပါက ေခြးျဖစ္ပါရေစဟု ဆုေတာင္းသကဲ့သုိ႔ပင္ ေနာက္ဘ၀ က်ိန္းေသေခြးျဖစ္မည္သာ ျဖစ္၏။ ႏြားဘ၀ကို အားက်က ႏြားျဖစ္၊ ေၾကာင္ဘ၀ကို အားက်က ေၾကာင္ျဖစ္မည္ျဖစ္၍ တိရစၦာန္ေလးမ်ားကို အားက်ၿပီး သူ႔လုိျဖစ္ခ်င္စိတ္မေပၚမိဖုိ႔လည္း အေရးႀကီးလွ၏။

လက္ရွိခႏၶာကုိ ခင္မင္သည္ဆုိရာ၌ အပါယ္ဘံုသားတုိ႔သည္ သူတို႔ခႏၶာကုိ ခင္မင္မႈ ရွိႏုိင္ပါ့မလားဟု ထင္ျမင္ဖြယ္ရွိ၏။ စင္စစ္မွာ ေခြးသည္လည္း သူ႔ခႏၶာသူ ခင္သည္သာျဖစ္၏။ ေၾကာင္သည္လည္း သူ႔ခႏၶာသူ ခင္သည္သာျဖစ္၏။ ေျခာက္လွ်င္ ေျပးၾက၊ ႐ုိက္လွ်င္ေအာ္ၾကသည္မွာ သူတုိ႔ခႏၶာသူတုိ႔ ခင္မင္ေန၍သာျဖစ္၏။ ၿပိတၱာ အသူရကာယ္တုိ႔သည္လည္း သူတို႔ခႏၶာသူတုိ႔ ခင္တြယ္ၾကသည္သာျဖစ္၏။ ၿပိတၱာဘ၀ဆင္းရဲမွ လြတ္ေစလိုကၽြတ္ေစလုိ၍ ကုသုိလ္ျပဳအမွ်ေပးေ၀ေသာ္လည္း သူ႔ဘ၀သူ ေပ်ာ္ေနၿပီး ထုိဘ၀ကုိစြဲလန္းေနသည့္ဥပါဒါန္ေၾကာင့္ သာဓုေခၚႏုိင္ပါလ်က္ မေခၚဘဲ ေနသည့္ ၿပိတၱာမ်ားပင္ ရွိ၏။ ဤသည္မွာ သူ႔ခႏၶာသူ ခင္ေနျခင္းသာျဖစ္၏။ ထုိ႔အတူ ငရဲသားမ်ားသည္လည္း သူတုိ႔ မည္မွ်ပင္ ဆင္းရဲဒုကၡခံစားေနရေစကာမူ သူတို႔ခႏၶာကုိေတာ့ ခင္ေနၾကသည္သာျဖစ္၏။ ဆင္းရဲျခင္းကို သူတုိ႔သိၾကပါ၏။ သို႔ေသာ္ သစၥာအျမင္ျဖင့္သိျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္။ ထင္ရွားသည့္ပင္ပန္းဆင္းရဲမႈ ပါကဋဒုကၡကုိသာ သိေနျခင္းျဖစ္၏။ အဆံုးစြန္ဆင္းရဲဒုကၡေရာက္ေနၾကေသာ္လည္း ေအာ္႐ံုအင္႐ံုကလြဲလုိ႔ သူတုိ႔သႏၲာန္တြင္ ဘာဉာဏ္မွ ျဖစ္ေပၚခြင့္မရွိ။ မဂ္ဉာဏ္ဖုိလ္ဉာဏ္မဆုိထားႏွင့္၊ သံေ၀ဂဉာဏ္မွ်ပင္ မရရွိႏုိင္ၾက။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မည္မွ်ပင္ ဆင္းရဲဒုကၡခံေနၾကရေစကာမူ ခႏၶာခင္မႈက မျပတ္ေပၚေနသည္သာျဖစ္၏။ ထုိခႏၶာခင္မႈေၾကာင့္ပင္ ငရဲ၌က်ေရာက္ၿပီး အႏွိပ္စက္ခံရ၍ ေသသြားေသာ္လည္း ထုိငရဲ၌ပင္ ျပန္ျဖစ္ေနရၾကရ၏။ အကုသုိလ္ကံေၾကြးမကုန္ေသးသေရြ႕ ခႏၶာႏွင့္ ေပးဆပ္ေနရျခင္းသာျဖစ္၏။

လက္ရွိခႏၶာကုိလည္း ခင္မင္၊ ေနာင္ခႏၶာကုိလည္း လုိခ်င္သည္မွာ သတၱ၀ါတုိင္း၏ နိယာမသေဘာကဲ့သုိ႔ျဖစ္ေန၏။ ထုိနိယာမအတုိင္းပင္ လက္ရွိခႏၶာစြန္႔လုိက္ရပါေသာ္လည္း ေနာက္ခႏၶာက တစ္မ်ိဳးမဟုတ္တစ္မ်ိဳး ေပၚမည္သာျဖစ္၏။ ခႏၶာမွန္သမွ်ဒုကၡသစၥာသာျဖစ္၏။ သုဂတိဒုကၡသစၥာႏွင့္ ဒုဂၢတိဒုကၡသစၥာသာ ကြာျခား၏။ ခႏၶာသည္ စင္စစ္ဒုကၡသစၥာဟု ထုိးထြင္းျမင္ႏုိင္သည့္ ဉာဏ္မေရာက္ေသးသေရြ႕ကာလပတ္လံုး အ၀ိဇၨာဖံုးအုပ္ေနသည္ဟု ဆုိရ၏။ အ၀ိဇၨာအဖံုးမခြါႏုိင္ေသးသမွ် ေနာင္ခႏၶာလုိခ်င္သည့္ တဏွာကလည္း ေပၚေနမည္သာျဖစ္၏။ ေနာင္ဘ၀ၫြတ္သည့္တဏွာဟု ေျပာႏုိင္ပါ၏။ ေနာက္ဘ၀ၫြတ္သည့္တဏွာျဖင့္ပင္ ကုသုိလ္ကံလည္းျပဳၾက၏၊ အကုသုိလ္ကံလည္းျပဳၾက၏။ ကံမွန္သမွ် သခၤါရ၊ ေကာင္းသည့္ကံျဖစ္ေစ ဆုိးသည့္ကံျဖစ္ေစ မသိမႈအ၀ိဇၨာေခါင္းေဆာင္သည့္ကံသာ ျဖစ္၏။ ထုိကံတို႔က အက်ိဳးေပးလုိက္ေတာ့ ယခုလက္ရွိဘ၀ ခႏၶာငါးပါး ဒုကၡသစၥာတရားႀကီးကုိ သိမ္းပုိက္လုိက္ရ၏။ လူေကာင္ဟုဆုိဆုိ နတ္ေကာင္ဟုဆုိဆုိ အပါယ္ေကာင္ဟုဆုိဆုိ ခႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္တရားအစုသာျဖစ္၏။ ဒုကၡသစၥာသာျဖစ္၏။

ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ

စက္၀ုိင္းအကြက္ နံပါတ္(၂)

စက္၀ုိင္းအကြက္ နံပါတ္(၂)တြင္ ၀ိညာဏ္ နာမ္႐ုပ္ သဠာယတန ဖႆ ေ၀ဒနာဟု တရားငါးပါးရွိ၏။ ထုိတရားငါးပါးသည္ သူသူငါငါ သတၱ၀ါတို႔၏ လက္ရွိခႏၶာငါးပါးျဖစ္စဥ္ပင္ ျဖစ္၏။ အကြက္(၁)တြင္ရွိေသာ အ၀ိဇၨာ သခၤါရေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာရေသာတရားအစုသာျဖစ္၏။ အကြက္(၁)က တရားမ်ားေၾကာင့္ အကြက္(၂)က တရားမ်ားေပၚလာရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဓမၼျဖစ္စဥ္အတုိင္း သိျမင္ထားမည္ဆုိလွ်င္ ဓမၼေၾကာင့္ ဓမၼျဖစ္ေနသည္ကို ရွင္းလင္းစြာ သေဘာေပါက္ထားသျဖင့္ ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါ ေယာက္်ားမိန္းမ ျဖစ္စဥ္မဟုတ္သည္ကုိလည္း သိျမင္ႏုိင္မည္ျဖစ္၏။

သုိ႔ျဖစ္မူ ယခုလက္ရွိခႏၶာငါးပါးသည္ ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္ကစခဲ့သျဖင့္ ထုိပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္သည္ ၀ိညာဏကၡႏၶာျဖစ္၏။ ထုိ႔ေနာက္ေပၚလာရေသာ စိတ္အစဥ္သည္ ပ၀တၱိ၀ိညာဏ္ျဖစ္၏။ ထုိပ၀တၱိ၀ိညာဏ္သည္လည္း ၀ိညာဏကၡႏၶာပင္ ျဖစ္၏။ နာမ္႐ုပ္တြင္ နာမ္အရ ေ၀ဒနာ သညာမွၾကြင္းေသာ ေစတသိက္(၅၀)သည္ သခၤါရကၡႏၶာျဖစ္၏။ ေစတနာေခါင္းေဆာင္သျဖင့္ ေစတနာကို အဦးျပဳ၍ သခၤါရကၡႏၶာဟု အမည္ေပးထားျခင္းျဖစ္၏။ ႐ုပ္သည္ ႐ူပကၡႏၶာျဖစ္၏။ မ်က္စိ အဆင္းတုိက္သျဖင့္ ေပၚလာသည့္ ျမင္စိတ္သည္ ပ၀တၱိ၀ိညာဏ္ပင္ျဖစ္သျဖင့္ ၀ိညာဏကၡႏၶာတြင္ ထည့္သြင္းရ၏။ ထုိ႔အတူ ၾကားစိတ္ နံစိတ္ စားစိတ္ ယားနာေကာင္းစိတ္ ေတြးေတာႀကံစည္စိတ္တုိ႔သည္လည္း ၀ိညာဏကၡႏၶာပင္ျဖစ္၏။ ထုိစိတ္တို႔ႏွင့္ယွဥ္တြဲေပၚလာသည့္ သညာသည္ သညကၡႏၶာျဖစ္၏။ မ်က္စိ နား ႏွာေခါင္း လွ်ာ ကိုယ္သည္ ႐ူပကၡႏၶာျဖစ္၏။ စိတ္သည္ ၀ိညာဏကၡႏၶာျဖစ္၏။ ဖႆသည္ ေစတသိက္ျဖစ္၍ သခၤါရကၡႏၶာျဖစ္၏။ ေ၀ဒနာသည္ ေ၀ဒနာကၡႏၶာျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၀ိညာဏ္ နာမ္႐ုပ္ သဠာယတန ဖႆ ေ၀ဒနာတုိ႔ကုိ သုတၱန္နည္းအားျဖင့္ ခႏၶာငါးပါးဟု ဆုိရျခင္းျဖစ္၏။ တူရာေပါင္းၾကည့္လုိက္က ႐ူပကၡႏၶာ ေ၀ဒနာကၡႏၶာ သညာကၡႏၶာ သခၤါရကၡႏၶာ ၀ိညာဏကၡႏၶာဟု အဘိဓမၼာနည္းအားျဖင့္ ခႏၶာငါးပါး ေပၚလာမည္ျဖစ္၏။

ထုိသို႔ ကြဲကြဲျပားျပားသိထားလွ်င္ မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ တရားေတာ္မ်ားကုိ နာယူရေသာအခါ ထိထိမိမိ သေဘာေပါက္လြယ္၏။ သို႔မဟုတ္လွ်င္ ခႏၶာငါးပါးဟု ဆုိေနရေသာ္လည္း ခႏၶာငါးပါးႏွစ္မူျဖစ္ေနသျဖင့္ ဘ၀င္မက် ျဖစ္ေနတတ္၏။ ထုိ႔အျပင္ ပစၥဳပၸန္တြင္ေပၚသည့္ ခႏၶာငါးပါးကုိလည္း သေဘာေပါက္ထားဖုိ႔ လိုပါ၏။ ပစၥဳပၸန္ခႏၶာငါးပါးသည္ အာယတနေျခာက္ပါးအေပၚမူတည္၍ ေပၚရ႐ုိးျဖစ္၏။ မ်က္လံုးဖြင့္လုိက္၍ သားျမင္ျမင္ သမီးျမင္ျမင္ ျမင္ခ်င္ရာျမင္လုိက္သည္ႏွင့္ ျမင္စိတ္သည္ ေပၚလာရ၏။ ျမင္စိတ္သည္ မ်က္လံုးမဖြင့္လွ်င္လည္း မေပၚသကဲ့သို႔ ျမင္စရာမရွိလွ်င္လည္း ေပၚမည္မဟုတ္။ မ်က္စိႏွစ္ကြင္း အလင္းမရသူ၊ ၀မ္းတြင္းကတည္းက မ်က္စိပါမလာသူတို႔သႏၲာန္တြင္ ျမင္စိတ္ လံုး၀မေပၚႏုိင္။ အေၾကာင္းမျပည့္စံု၍ မေပၚျခင္းျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမင္စိတ္ျဖစ္ဖုိ႔ အဓိကအေၾကာင္းႏွစ္ခုျပည့္စံုဖုိ႔လုိ၏။ မ်က္စိႏွင့္ အဆင္းျဖစ္၏။ ထုိပင္မအေၾကာင္းႏွစ္ပါး ကင္း၍ ျမင္စိတ္လံုး၀မေပၚႏုိင္။ အလင္းေရာင္၊ အာ႐ံုစိုက္မႈဟူေသာ အၿခံအရံအေၾကာင္းမ်ားလည္းရွိေသး၏။ သတိမမူ ဂူမျမင္ဆုိသည့္အတုိင္း အာ႐ံုစိုက္မႈမရွိလွ်င္လည္း ျမင္စိတ္မေပၚႏုိင္။ သုိ႔ေသာ္ ယခု ပင္မအေၾကာင္းတုိ႔ကုိသာ ေျပာျပလုိပါ၏။ မ်က္စိႏွင့္ ျမင္စရာေတြ႔လွ်င္ ျမင္စိတ္ေပၚ၏။ မ်က္စိအဆင္းေတြ႔ျခင္းသည္ ဖႆျဖစ္၏။ ျမင္စိတ္က ၀ိညာဏ္ျဖစ္၏။ သားကေလး ျမင္လုိက္ရ၍ျဖစ္ေစ သမီးကေလး ျမင္လုိက္ရ၍ျဖစ္ေစ ၀မ္းသာသည္က ေ၀ဒနာျဖစ္၏။ သဠာယတနပစၥယာ ဖေႆာ၊ ဖႆပစၥယာ ေ၀ဒနာဟုပင္ဆုိေသာ္လည္း ထုိသံုးခုသည္ တစ္ၿပိဳင္နက္ေပၚေသာတရားမ်ားျဖစ္၏။ ဓမၼျဖစ္စဥ္ ေဒသနာစဥ္အရေဟာထားျခင္းသာျဖစ္၏။ ျမင္စိတ္ေပၚလွ်င္ ေ၀ဒနာမေပၚပါႏွင့္ဟု တား၍ဆီး၍မရ၊ သိၾကားလည္းမတားႏုိင္၊ ဘုရားလည္း မတားႏုိင္။

ထုိျမင္ဆဲအခုိက္တြင္ ခႏၶာငါးပါး ေပၚသည္ကုိ ေျပာလုိပါ၏။ မ်က္စိ အဆင္းသည္ ႐ူပကၡႏၶာျဖစ္၏။ ျမင္လုိက္ရ၍ သယာေက်နပ္မႈ မေက်နပ္မႈ အလယ္အလတ္ခံစားမႈဟူေသာ ေ၀ဒနာသည္ ေ၀ဒနာကၡႏၶာျဖစ္၏။ ျမင္သည္ကုိ မွတ္မိသည့္ သညာသည္ သညကၡႏၶာျဖစ္၏။ ျမင္စိတ္ႏွင့္အတူတြဲေပၚသည့္ ေစတနာေခါင္းေဆာင္သည့္ ေစတသိက္အစုသည္ သခၤါရကၡႏၶာျဖစ္၏။ အထူးသျဖင့္ ျမင္စိတ္ေပၚဖုိ႔အေရး ေၾကာင့္ၾကစိုက္လႈံ႕ေဆာ္ေပးရသည့္သေဘာပင္ျဖစ္၏။ ျမင္စိတ္ကေလးသည္ ၀ိညာဏကၡႏၶာျဖစ္၏။ ဤသို႔ ျမင္စိတ္ေပၚသည္ႏွင့္ ခႏၶာငါးပါးေပၚပံုကို သေဘာေပါက္ထားလွ်င္ ျမင္ခႏၶာငါးပါးဟုဆုိသည္ႏွင့္ နားလည္သြားမည္ျဖစ္၏။ သို႔မဟုတ္လွ်င္ “ျမင္လွ်င္ ျမင္ခႏၶာငါးပါးေပၚတယ္”ဟု ဆရာကေျပာလုိက္သည့္အခါ “ဘယ္လုိႀကီးလဲ၊ ဘယ္လုိမ်ားေပၚတာပါလိမ့္”ဟု သံသယ၀ိစိကိစၦာ၀င္ေနမည္သာျဖစ္၏။ ခႏၶာဉာဏ္ေရာက္ဖုိ႔အတြက္ ခႏၶာဉာဏ္ရွင္းဖုိ႔လည္း လုိအပ္ပါ၏။ ခႏၶာဉာဏ္ရွင္းမႈမရွိလွ်င္ ခႏၶာဉာဏ္ေရာက္ဖုိ႔အေရး ေႏွာင့္ေႏွးႀကံ႕ၾကာေနမည္သာျဖစ္၏။

ျမင္စိတ္ေပၚသည္ႏွင့္ ျမင္ခႏၶာငါးပါး ေပၚပံုကို သေဘာေပါက္ေလာက္ၿပီျဖစ္၏။ ထုိသို႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သေဘာေပါက္ထားမွသာလွ်င္ ျမင္စိတ္ပ်က္သည္ႏွင့္ ျမင္ခႏၶာငါးပါးလံုးပ်က္ရသည္ကုိလည္း သေဘာေပါက္လာမည္ျဖစ္၏။ မ်က္စိအၾကည္႐ုပ္လည္း ျမင္ၿပီးပ်က္၊ ျမင္စရာအဆင္းလည္း ျမင္ၿပီးပ်က္၊ မ်က္စိႏွင့္အဆင္းေတြ႔ထိမႈဖႆလည္း ျမင္ၿပီးပ်က္၊ မွတ္သားမႈသညာလည္းျမင္ၿပီးပ်က္၊ ေ၀ဒနာလည္း ျမင္ၿပီးပ်က္သြားရ၏။ ျမင္စိတ္ပ်က္သည္ႏွင့္ သူႏွင့္အတူေပၚသည့္တရားမ်ား အကုန္ အတြဲလုိက္ပ်က္သြားသျဖင့္ ျမင္ခႏၶာငါးပါးလံုးပ်က္သည္ဟု ေျပာရျခင္းျဖစ္၏။ ျမင္စိတ္ကုိ အေျခခံေျပာျပလုိက္သျဖင့္ ၾကားစိတ္ေပၚလွ်င္လည္း ၾကားခႏၶာငါးပါး၊ နံစိတ္ေပၚလွ်င္ နံခႏၶာငါးပါး၊ စားစိတ္ေပၚလွ်င္ စားခႏၶာငါးပါး၊ ထိစိတ္ေပၚလွ်င္ ထိခႏၶာငါးပါး၊ ေတြးစိတ္ေပၚလွ်င္ ေတြးခႏၶာငါးပါး ေပၚသည္ကုိ ဉာဏ္ျဖင့္ ခ်ဲ႕ထြင္သေဘာေပါက္ႏုိင္လိမ့္မည္သာျဖစ္၏။ ထုိခႏၶာတုိ႔သည္ ၀ိပႆနာ႐ႈရမည့္ ေပၚဆဲ ပစၥဳပၸန္ခႏၶာငါးပါးပင္ျဖစ္၏။ မိမိ ခႏၶာငါးပါးပင္ျဖစ္ေနပါ၏။ ထုိခႏၶာငါးပါးကို အ႐ႈခံထားလ်က္ ၀ိပႆနာ႐ႈၾကရမည္သာျဖစ္၏။ ထိုခႏၶာငါးပါးတြင္ ေ၀ဒနာသည္ ပိုမုိထင္ရွားသျဖင့္ ေ၀ဒနာကို ေဒသနာအစဥ္မွာ ေနာက္ဆံုးထားေဟာထားျခင္းျဖစ္၏။ ျမင္(၀ိညာဏ္)၊ ေတြ႔ (ဖႆ)၊ ခံစား (ေ၀ဒနာ)။ ထုိ႔အတူ ၾကား ေတြ႔ ခံစား၊ နံ ေတြ႔ ခံစား၊ စား ေတြ႔ ခံစား၊ ထိ ေတြ႔ ခံစားဟု ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ေဒသနာစဥ္ကို ေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ ထုိခံစားမႈေ၀ဒနာေနာက္က တဏွာလာသျဖင့္ ေ၀ဒနာပစၥယာ တဏွာဟု တတိယအကြက္ အကူးအဆက္ကုိ ျပထားျခင္းျဖစ္၏။ ထုိသို႔ ျပထားသည္မွာလည္း အထင္ရွားဆံုးတရားကုိ ဆက္ျပထားျခင္းသာျဖစ္၏။ ေ၀ဒနာေၾကာင့္ တဏွာျဖစ္ႏုိင္သကဲ့သုိ႔ ဖႆေၾကာင့္လည္း တဏွာျဖစ္ႏုိင္ပါ၏။ သဠာယတနေၾကာင့္လည္း တဏွာျဖစ္ႏုိင္ပါ၏။ နာမ္႐ုပ္ေၾကာင့္လည္း တဏွာျဖစ္ႏုိင္ပါ၏။ ၀ိညာဏ္ေၾကာင့္လည္း တဏွာျဖစ္ႏုိင္ပါ၏။ သုိ႔ျဖစ္လွ်င္ အကြက္(၂)တရားအားလံုးသည္ ခႏၶာငါးပါး၊ ခႏၶာငါးပါးေၾကာင့္ တဏွာေပၚသည္ဟု ၿခံဳငံုနားလည္ႏုိင္ေတာ့မည္ျဖစ္၏။

ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ

ဘ၀မွတ္တုိင္မ်ား

ဘ၀အသီသီးတြင္ မွတ္တုိင္ အသီးသီးရွိၾက၏။ အမ်ားဆုိင္မွတ္တုိင္အေနျဖင့္မူ ေလးခုရွိ၏။ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ ဗ်ာဓိ၊ မရဏမွတ္တုိင္မ်ားျဖစ္၏။ ထိုမွတ္တိုင္ အသီးသီးကို မည္သူမဆုိ မျဖတ္ေက်ာ္၍ မရ။ ခႏၶာရထားလမ္းရွိမွတ္တိုင္မ်ားျဖစ္၍ ခႏၶာရထားသည္ ေနာက္ျပန္မဆုတ္ေသာအားျဖင့္ ထြက္လာခဲ့ရာ ခႏၶာရသူတုိင္း ထုိမွတ္တုိင္ေလးခုကုိ ျဖတ္ေက်ာ္သြားရ႐ုိး ဓမၼတာပင္ျဖစ္ပါ၏။

ဘ၀၏အစ ဇာတိကဟုဆုိရ၏။ ပစၥဳပၸန္ဘ၀၏အစျဖစ္ပါ၏။ ဇာတိသည္ အမိ၀မ္းေခါင္းတြင္ စိတ္ဆင္းရဲ ကုိယ္ဆင္းရဲျဖင့္ ကိန္းေအာင္တည္ေန ပဋိသေႏၶကာလပင္ျဖစ္၏။ ဇာတိသည္ ဒုကၡသစၥာသာျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘ၀ကို ဒုကၡျဖင့္ စခဲ့သည္ဟုဆုိလွ်င္ မမွား။ သုိ႔ေသာ္ ပဋိသေႏၶေနရျခင္း၏ ဆင္းရဲဒုကၡအစုစုတုိ႔ကုိ အ၀ိဇၨာက ပိတ္ကာဖံုးလုိက္သျဖင့္ မသိႏုိင္ မျမင္ႏုိင္ေတာ့။ မသိသျဖင့္ ဇာတိပိ ဒုကၡံ-ဟု ဆုိျငားေသာ္လည္း လက္ခံႏုိင္ေလာက္သည္အထိ အသိတရားတို႔ ျဖစ္ေပၚမလာခဲ့။ ထုိဒုကၡသည္ ၿပီးဆံုးခဲ့ၿပီျဖစ္သျဖင့္ ျပန္မသိႏုိင္ေသာ္လည္း ဇာတိမွတ္တုိင္ကမူ ထြက္ခြါလာၾကရသည္သာ ျဖစ္၏။

ဇာတိမွတ္တုိင္ လြန္ျပန္ေတာ့ ေမြးဖြား၍ ႀကီးရင့္လာသည္ႏွင့္အမွ် ဇရာမွတ္တုိင္ရွည္ႀကီးကုိ ျဖတ္သန္းေနရျခင္းသာျဖစ္၏။ ဇရာသည္လည္း သုခမဖက္ ဒုကၡတရားစုသက္သက္သာ ျဖစ္၏။ အစကလည္း ဒုကၡႏွင့္ စခဲ့ရသကဲ့သုိ႔ အလယ္တြင္လည္း ဒုကၡႏွင့္သာ ဆက္လက္ ခရီးႏွင္ေနရ၏။ ငယ္ရာမွ လူလားေျမာက္၊ လူလားေျမာက္ရာမွ အသက္ႀကီးလာျခင္းသည္ ဇရာမွတ္တိုင္ရွည္ႀကီးကို ျဖတ္သန္းေနရသည့္ ကာလပင္ျဖစ္၏။ ဆံျဖဴ ခါးကုိင္း နားထုိင္း သြားေၾကြ ပါးေရနားေရတြန္႔လိပ္၍ လာသည္မွာ ဇရာ၏လကၡဏာမ်ားသာ ျဖစ္၏။ ေမြးတုန္းက ေကာင္းေနတဲ့မ်က္စိ မ်က္မွန္တပ္ၾကည့္လုိ႔မွ သဲသဲကြဲကြဲမျမင္ႏုိင္ေတာ့သည္မွာ ခႏၶာက ထြက္လာေသာ ဇရာတရားပင္ျဖစ္၏။ ငယ္မူေပ်ာက္၍ ႀကီးမူ အုိမူေရာက္လာျခင္းျဖစ္၏။

ေနာက္ဆံုးတြင္ အိပ္ယာဖ်ာကပ္ မရပ္ႏုိင္မထုိင္ႏုိင္ေတာ့သည့္အေျခအေနဆုိက္လာေတာ့ သင့္ေတာ္ရာ ေဆး၀ါးမ်ားျဖင့္ ရွာေဖြကုသေပးရ၊ ဆရာ၀န္မ်ားေခၚျပရ၊ ေဆး႐ံုတင္ပို႔ရျဖင့္ အလုပ္႐ႈပ္ရသည္မွာ ဗ်ာဓိမွတ္တုိင္ ၀င္ေရာက္သြားျခင္းျဖစ္၏။ ေ၀ဒနာဒဏ္မခံႏုိင္၍ ေအာ္ရ အင္ရ ညည္းရျငဴရျဖင့္ မ႐ွဴႏုိင္မကယ္ႏုိင္ခံစားရသည္မွာ ဗ်ာဓိဒုကၡပင္ျဖစ္ပါ၏။ ထုိဗ်ာဓိ၏ ႏွိပ္စက္သည့္ဒဏ္ကို မခံမရပ္ႏုိင္ေတာ့သည့္အဆံုးတြင္ မရဏမွတ္တုိင္ ၀င္ရေတာ့ေလ၏။ မေသခ်င္ပါဘဲလ်က္ ေသသြားရသည့္ မရဏဒုကၡပင္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘ၀တြင္ အစကလည္း ဒုကၡသစၥာႏွင့္ စခဲ့ရသကဲ့သုိ႔ အလယ္တြင္လည္း ဒုကၡမွတ္တုိင္မ်ားကုိသာ ျဖတ္သန္းခဲ့ၾကရၿပီး အဆံုးတြင္လည္း ဒုကၡသစၥာႏွင့္သာ လမ္းဆံုးရေလ၏။ ဤမွတ္တုိင္မ်ားသည္ မည္သူမွ မလြန္ဆန္ႏုိင္ေသာ မွတ္တိုင္မ်ားျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘ၀၏မွတ္တုိင္မ်ားဟု တင္စား၍ ေျပာရျခင္းျဖစ္၏။

အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့သာေနၾကပါက ထုိမွတ္တုိင္မ်ားျဖင့္ ဘ၀တစ္ခု အဆံုးသတ္ၿပီး ေနာက္တစ္ခါ ဇာတိမွတ္တုိင္က စထြက္ မရဏမွတ္တုိင္တြင္ျပန္ဆံုး၊ ေနာက္တစ္ခါ ဇာတိကျပန္စ၊ ဤသုိ႔ျဖင့္ ဘ၀ရထားသည္ သံသရာခရီးလွည့္ေနေတာ့မည္သာျဖစ္၏။ ဇာတိကုိလည္း လြန္ဆန္၍မရ၊ ဇရာ ဗ်ာဓိ မရဏတရားတုိ႔ကုိလည္း လြန္ဆန္၍ မရသည္ကို ႏွလံုးသြင္းဆင္ျခင္လုိက္ပါမူ ထုိဒုကၡမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ရာ ထြက္ရပ္ေပါက္လမ္းကို ရွာလုိစိတ္ဆႏၵ ေပၚလာမည္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ထုိမွတ္တုိင္မ်ားကို မလြန္ဆန္ႏုိင္သည္ကုိ ဖာသိဖာသာ မထားဘဲ “ဇာတိတရားသည္လည္း လြန္ဆန္၍မရပါလား၊ ဇရာတရားသည္လည္း လြန္ဆန္၍ မရပါလား၊ ဗ်ာဓိတရားသည္လည္း လြန္ဆန္၍မရပါလား၊ မရဏတရားသည္လည္း လြန္ဆန္၍မရပါလား” ဟု ဆင္ျခင္ေနမည္ဆုိပါက လြတ္လုိကၽြတ္လုိစိတ္ သံေ၀ဂဉာဏ္ရရွိလာမည္ျဖစ္၏။

ထုိမွတ္တုိင္သံသရာမွ ထြက္ရပ္လမ္းရွာမည္ဆုိလွ်င္ ဇာတိမွတ္တုိင္ ျဖတ္သန္းေနခ်ိန္တြင္လည္း အမိ၀မ္းေခါင္းတြင္ ကိန္းေအာင္ေနရသည္ျဖစ္၍ မည္သုိ႔မွ် ရွာလုိ႔မရ။ ေမြးဖြားလုိ႔ လူလားေျမာက္ ႀကီးျပင္းလာေသာအခါ ဇရာမွတ္တုိင္ စေနၿပီျဖစ္၏။ ေမြးဖြားသည့္ေနာက္ ဗ်ာဓိမွတ္တုိင္၊ မရဏမွတ္တုိင္ဆီသုိ႔ အတင္းခုတ္ေမာင္းေနေလ၏။ ထြက္ရပ္ေပါက္လမ္းရွာလိုလွ်င္ ဇရာကာလတြင္သာရွာဖုိ႔ အဆင္အေျပဆံုးအခ်ိန္ျဖစ္၏။ ဇရာမွတ္တိုင္သည္ အရွည္ဆံုးမွတ္တုိင္ျဖစ္၏။ ဗ်ာဓိ မရဏေရာက္မွ ရွာေနမည္ဆုိလွ်င္ အခ်ိန္ေႏွာင္းသြားၿပီျဖစ္သျဖင့္ ထြက္ရပ္လမ္းကို ေတြ႔ေတာ့မည္မဟုတ္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဇရာမွတ္တုိင္က ဗ်ာဓိမွတ္တုိင္မေရာက္ခင္မွာ ႀကိဳတင္၍ ထြက္ရာလမ္းကုိ ရွာၾကရမည္ျဖစ္၏။ ထုိသုိ႔မရွာဘဲ ျငင္းဆန္မရအတူတူ ထုိမွတ္တုိင္မ်ားကိုပဲ တစ္ခုၿပီး တစ္ခု ေက်ာ္ျဖတ္ေနေတာ့မည္ဆုိပါက ထုိမွတ္တုိင္ေလးခုဆံုးသည္ႏွင့္ ေနာက္တစ္ခါ ဇာတိကျပန္စသျဖင့္ ထုိလမ္း႐ိုးအတုိင္းပင္ ဆက္လက္လည္ပတ္ေနရမည္သာျဖစ္၏။ မွတ္တုိင္အားလံုးသည္လည္း ဒုကၡသစၥာမွတ္တုိင္မ်ားသာျဖစ္ေနသျဖင့္ ဒုကၡသစၥာ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ေက်ာ္ျဖတ္၍ မဆံုးႏုိင္ေအာင္သာ ျဖစ္ေနေတာ့၏။ လူျဖစ္ေစ နတ္ျဖစ္ေစ သိၾကား ျဗဟၼာျဖစ္ေစ အပါယ္ဘံုသားျဖစ္ေစ ထုိမွတ္တုိင္ေလးခုကုိ ျဖတ္ေက်ာ္ေနရသည္သာျဖစ္သျဖင့္ ဒုကၡေလးခု လွည့္ခံေနရသည္သာျဖစ္၏။ အရင္ဘ၀က လူျဖစ္ခဲ့သည္ ေခြးျဖစ္ခဲ့သည္မသိႏုိင္ေသာ္လည္း ထုိဒုကၡေလးခု ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့ရသည္ကေတာ့ အမွန္ပင္ျဖစ္၏။ ေနာက္ဘ၀တြင္လည္း ဘာျဖစ္မည္ ညာျဖစ္မည္ မေျပာႏုိင္ေသာ္လည္း ထုိဒုကၡမွတ္တုိင္ေလးမ်ိဳးျဖတ္သန္းေနရမည္သာျဖစ္၏။ ထြက္ေျမာက္ရာလမ္းမရွာသေရြ႕ ထုိလမ္း႐ုိးအတုိင္းသာ မွတ္တိုင္တစ္တုိင္ၿပီးတစ္တုိင္ ေက်ာ္ျဖတ္ရင္းျဖင့္ သံသရာရထားခရီးစဥ္ နားခ်ိန္မရွိ အေျပးႏွင္ေနရမည္သာျဖစ္၏။ ဇာတိၿပီး ဇရာ၊ ဇရာၿပီး ဗ်ာဓိ၊ ဗ်ာဓိၿပီး မရဏ- ဒုကၡမွတ္တုိင္မ်ားသာ လွည့္ေနမည္ျဖစ္၏။ မရဏၿပီးျပန္ေတာ့လည္း ဇာတိကျပန္စဦးမည္ျဖစ္ရာ ဒုကၡစက္ တစ္ခါျပန္လွည့္ျပန္ပါ၏။

ခႏၶာသည္ အုိေဘး နာေဘး ေသေဘးတုိ႔ျဖင့္ ျပည့္ေနသည္သာျဖစ္၏။ ထုိအုိေဘးနာေဘး ေသေဘးတို႔ကို ထမ္းၿပီး ေလွ်ာက္လွမ္းေနရျခင္းသာျဖစ္၏။ ဇာတိကေန ဇရာ၊ ဇရာကေန ဗ်ာဓိ၊ ဗ်ာဓိကေန မရဏဆီသို႔ ေလွ်ာက္လွမ္းေနၾကရသည္သာျဖစ္၏။ ထုိသုိ႔ ခႏၶာ့၀န္အႀကီးစားေတြ ကုိယ္စီထမ္းလ်က္ ေလွ်ာက္လွမ္းေနရသည့္ၾကားမွပင္ သား၀န္ သမီး၀န္ ဇနီး၀န္ မယား၀န္ မင္း၀န္ စုိး၀န္ စသည္ျဖင့္ ၀န္မွန္သမွ် ထမ္းေနရသျဖင့္ ၀န္ထမ္းရင္းျဖင့္ပင္ မွတ္တုိင္မ်ားတစ္ခုၿပီးတစ္ခုလြန္၍ ဗ်ာဓိမွတ္တိုင္ေရာက္ၿပီဆုိမွ လြတ္ရာကၽြတ္ရာလမ္းကို ရွာခ်င္ပါ၏ဟု အႀကံေပါက္ခဲ့ေသာ္ အခ်ိန္မီနည္းမွန္လမ္းမွန္ ရွာႏုိင္ဖုိ႔ မလြယ္ကူေတာ့။ အနီးကပ္ သြန္သင္ေပးမည့္ ဆရာသမားေကာင္းႏွင့္ ေတြ႔ဖုိ႔ အခ်ိန္မရွိေတာ့။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗ်ာဓိမွတ္တုိင္မေရာက္မီ ဇရာမွတ္တုိင္အတြင္း ျဖတ္သန္းေနခ်ိန္မွာသာ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္းကုိ ရွာရမည့္အခ်ိန္ျဖစ္၏။ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္းသည္ မဂၢင္လမ္းပင္ျဖစ္၏။ ထုိမဂၢင္လမ္းကိုမွ မလုိက္ဘူးဆုိလွ်င္ လမ္း႐ုိးအတုိင္း မွတ္တုိင္ေလးခု တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ေက်ာ္ျဖတ္ေနရသည့္ ဘ၀ရထားသည္ ခရီးအဆံုးမရွိဘဲ မရဏဆံုး ဇာတိကျပန္စ၍ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္လည္ၿမဲတုိင္း လည္ေနမည္သာျဖစ္သျဖင့္ ထုိဒုကၡမွတ္တုိင္မ်ားသည္ ဒုကၡေပးဖုိ႔ ေစာင့္ေနၾကဦးမည္သာျဖစ္၏။ ထုိဒုကၡမွတ္တုိင္မ်ားကိုေတာ့ျဖင့္ မျဖတ္လုိေတာ့ပါဘူးဟု ဉာဏ္ျမင္သံေ၀ဂယူလ်က္ မွတ္တုိင္ကင္းမဲ့သည့္ ထြက္ရပ္လမ္း- မဂၢင္လမ္းကုိ ဆရာ၀န္အကူအညီမယူမျဖစ္ေတာ့သည့္ ဗ်ာဓိမွတ္တုိင္မေရာက္မီ ႀကိဳတင္၍ ရွာေဖြမွသာလွ်င္ တကယ့္မွတ္တုိင္လြန္နယ္ေျမနိဗၺာန္သုိ႔ ဆုိက္ေရာက္ႏုိင္မည္ျဖစ္ပါ၏။

ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ

၀ဋ္လည္၏ဟူသည္

၀ဋ္သံုးပါးဟူသည္ ကိေလသ၀ဋ္၊ ကမၼ၀ဋ္၊ ၀ိပါက၀ဋ္တုိ႔ျဖစ္၏။ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္စက္၀ုိင္းတြင္ အ၀ိဇၨာ၊ တဏွာ၊ ဥပါဒါန္(၃)ပါးကုိလည္းေကာင္း၊ သခၤါရ၊ ကမၼဘ၀(၂)ပါးကိုလည္းေကာင္း ႀကိဳးနီျဖင့္၀ုိင္းျပထား၏။ အ၀ိဇၨာ၊ တဏွာ၊ ဥပါဒါန္(၃)ပါးသည္ ကိေလသ၀ဋ္ျဖစ္၏။ သခၤါရႏွင့္ ကမၼဘ၀(၂)ပါးသည္ ကမၼ၀ဋ္ျဖစ္၏။ က်န္သည့္ ၀ိညာဏ္ နာမ္႐ုပ္ သဠာယတန ဖႆ ေ၀ဒနာ ဇာတိ ဇရာမရဏ ဥပပတၱိဘ၀ (၈)ပါးသည္ ၀ိပါက၀ဋ္ျဖစ္၏။

၀ဋ္ဟူသည္ လည္ျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ရ၏။ သံသရာကုိ ထုိ၀ဋ္သံုးပါးက လွည့္ေနသျဖင့္ လည္ေနရျခင္းသေဘာျဖစ္၏။ အ၀ိဇၨာႏွင့္ တဏွာေၾကာင့္ ခႏၶာရရွိခဲ့ပံုကို မေန႔က ေျပာခဲ့၏။ ထိုအ၀ိဇၨာ တဏွာတို႔သည္ ကိေလသ၀ဋ္ပင္ျဖစ္၏။ အ၀ိဇၨာက မသိေအာင္ဖံုး၊ တဏွာက ဘံုဘ၀ကုိ ခင္မင္သျဖင့္ သတၱ၀ါတုိင္းသည္ ကုိယ့္ဘ၀ကိုယ္ ခင္မင္တြယ္တာေနၾကသည္သာျဖစ္၏။ မည္မွ်ဆုိးသည့္ဘ၀ပင္ ျဖစ္ေနေစကာမူ ကုိယ့္ဘ၀ကိုယ္ေတာ့ ခင္မင္ေနၾက၏။ ဆင္းရဲသားကလည္း ဆင္းရဲသားဘ၀အလုိက္ ၿပံဳးေပ်ာ္ေနၾက၏။ လူလတ္တန္းစားကလည္း လူလတ္တန္းစားဘ၀အလုိက္ ၿပံဳးေပ်ာ္ေနၾက၏။ လူခ်မ္းသာကလည္း လူခ်မ္းသာအလုိက္ ၿပံဳးေပ်ာ္ေနၾက၏။ ထို႔အတူ နတ္ျဗဟၼာတို႔သည္လည္း သူျဖစ္ေလရာဘံုဘ၀ကုိ သာယာစံုမက္ေနၾကသကဲ့သုိ႔ အပါယ္ဘံုသားတုိ႔သည္လည္း ဘ၀စြဲရွိေနသျဖင့္ သူျဖစ္ေလရာဘ၀ခႏၶာကုိေတာ့ ခင္မင္ေနၾကသည္သာျဖစ္၏။ ထိုဘ၀ခႏၶာကုိ ဒုကၡသစၥာဟု သိခြင့္မရသျဖင့္ ထုိခႏၶာ့၀ဋ္မွ လြတ္ေျမာက္လုိစိတ္မရွိၾက။ ထုိသုိ႔ သိခြင့္မရေအာင္ အ၀ိဇၨာကဖံုး၊ တဏွာက လွည့္စားထားသျဖင့္ ကုိယ့္ခႏၶာကုိယ္သည္သာ ခင္စရာ မင္စရာ အားကုိးစရာအျဖစ္ ထင္မွတ္ေနေလ့ရွိၾက၏။

ကုိယ့္ခႏၶာကုိယ္ ခင္ရင္းျဖင့္ပင္ ကာယကံ ၀စီကံ မေနာကံဟူေသာ ကံတုိ႔ကို ျပဳလုပ္ေနၾကပါ၏။ အ၀ိဇၨာ တဏွာမကင္းဘဲ ျပဳလုပ္သမွ်ကံတုိ႔သည္ သခၤါရျဖစ္လာရ၏။ ထုိသခၤါရဟူသည္ ကံကုိဆုိလုိရင္းျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သခၤါရႏွင့္ ကမၼဘ၀သည္ အတူတူပင္ျဖစ္၏။ သခၤါရသည္ အတိတ္ကံကုိ ၫႊန္းဆုိ၏။ ကမၼဘ၀သည္ ပစၥဳပၸန္ကံကုိ ၫႊန္းဆုိ၏။ ထုိတရားစုကုိ ကမၼ၀ဋ္ဟုေခၚ၏။ ကိေလသ၀ဋ္ေၾကာင့္ ကမၼ၀ဋ္ေပၚရျခင္းျဖစ္၏။ ကိေလသာေၾကာင့္ ကံျဖစ္ေန၏။ ထို႔ေၾကာင့္ အ၀ိဇၨာတဏွာရွိေနသေရြ႕ သခၤါရႏွင္ ့ကမၼဘ၀တုိ႔လည္း ရွိေနမည္သာျဖစ္၏။ ခႏၶာကုိယ္ကုိ ဒုကၡသစၥာဟုလည္း မသိ၊ ဘ၀စြဲ ခႏၶာစြဲ တဏွာကလည္းရွိသျဖင့္ ထုိအ၀ိဇၨာ တဏွာ တန္းလန္းႏွင့္ ျပဳသမွ်အလုပ္၊ ေျပာသမွ်စကား၊ ႀကံသမွ် အႀကံတုိ႔သည္ ကံျဖစ္လာရျခင္းျဖစ္၏။ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္အလုိ အ၀ိဇၨာပစၥယာ သခၤါရာ၊ သခၤါရပစၥယာ ၀ိညာဏံပင္ ျဖစ္ပါ၏။ အတိတ္ဘ၀တြင္ အ၀ိဇၨာဦးစီးသျဖင့္ အ၀ိဇၨာတစ္လံုးတည္းကုိ ဆုိရျခင္းျဖစ္၏။ တဏွာသည္လည္း အေဖာ္အျဖစ္ပါေနသည္သာျဖစ္၏။ အတိတ္ဘ၀က အ၀ိဇၨာေခါင္းေဆာင္ တဏွာက အေဖာ္လုပ္လ်က္ ေကာင္းကံ ဆုိးကံတုိ႔ကုိလုပ္ခဲ့ၾကသျဖင့္ လက္ရွိခႏၶာကုိယ္ကုိရရွိျခင္းျဖစ္၏။ ကံမွန္သမွ် သခၤါရသာျဖစ္၏။ ထိုသခၤါရေခၚသည့္ ကံသည္ အက်ိဳးေပးလုိက္ေတာ့ ၀ိညာဏ္ျဖစ္လာ၏။ ထုိ၀ိညာဏ္သည္ ယခုဘ၀အစ ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္ပင္ ျဖစ္၏။ ယခုဘ၀၏အစ ဇာတိဟုလည္း ဆုိရ၏။ ၀ိညာဏ္ဟုေခၚသည္ျဖစ္ေစ ဇာတိဟုေခၚသည္ျဖစ္ေစ ဒုကၡသစၥာသာျဖစ္၏။ အတိတ္က အ၀ိဇၨာ တဏွာေခါင္းေဆာင္၍ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ကမၼ၀ဋ္၏ အက်ိဳးေပး ၀ိပါက၀ဋ္ကုိ လူနတ္ျဗဟၼာ ႀကိဳက္ရာေခၚႏုိင္ေသာ္လည္း ဒုကၡသစၥာခႏၶာငါးပါးသာ ဓမၼအျဖစ္ေတြ႔ရ၏။ ဤသည္ပင္ အမွန္တရားျဖစ္ပါ၏။

ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္ေပၚၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ ထုိပဋိသေႏၶစိတ္ႏွင့္ ဆက္စပ္သမွ် ေစတသိက္နာမ္မ်ား၊ ႐ုပ္မ်ားလည္း ေပၚလာမည္သာျဖစ္၏။ စက္၀ုိင္းတြင္ နာမ္႐ုပ္ဟု ေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေနာက္ အခ်ိန္အားေလ်ာ္စြာ အာယတနေျခာက္ပါး၊ ဖႆ၊ ေ၀ဒနာတို႔ ေပၚလာမည္သာျဖစ္၏။ ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္စိတ္သည္ တစ္ခ်က္သာျဖစ္ၿပီး ပ်က္သြားေလေတာ့၏။ ထုိပဋိသေႏၶစိတ္တစ္ခ်က္ကေလးသည္ လက္ရွိဘ၀ခႏၶာ၏အစဦးစိတ္ကေလး ျဖစ္ၿပီး ထုိစိတ္သည္လည္း မၿမဲသည့္အားေလ်ာ္စြာ ျဖစ္ၿပီးပ်က္သြားသျဖင့္ ပဋိသေႏၶအခုိက္အတန္႔ကို စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာအရ ပုိင္းျခားေျပာျပေလာက္ေအာင္ပင္ အခ်ိန္မရွိ။ ျဖစ္ပ်က္တစ္ခ်က္သာၾကာလုိက္၏။ ထိုပဋိသေႏၶစိတ္တစ္ခ်က္ျဖစ္ၿပီးေနာက္တြင္ စိတ္တုိ႔သည္ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနသည္သာျဖစ္၏။ စိတ္မရွိလွ်င္ ေသသည္သာျဖစ္သျဖင့္ အမိ၀မ္းေခါင္းတြင္ ကိန္းေအာင္းေနေစကာမူ စိတ္မ်ား အစဥ္လုိက္ အတန္းလုိက္ ဆက္လက္ျဖစ္ေနပါ၏။ ဘ၀င္စိတ္မ်ားသည္ အမ်ားစုျဖစ္ေလ့ရွိ၏။ ပဋိသေႏၶစိတ္၏ ေနာက္တြင္ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနေသာစိတ္မ်ားကုိမူ ပ၀တၱိ၀ိညာဏ္ဟု ေခၚရ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၀ိညာဏ္ကုိ ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္၊ ပ၀တၱိ၀ိညာဏ္ဟု ႏွစ္မ်ိဳး ခြဲျခားနားလည္ထားဖုိ႔ အေရးႀကီးပါ၏။ ပဋိသေႏၶစိတ္ေနာက္တြင္ ေပၚလာသည့္စိတ္မွန္သမွ် ေသသည့္ စုတိစိတ္မက်မီအထိ ျဖစ္သမွ် စိတ္တုိ႔ကို ပ၀တၱိ၀ိညာဏ္ဟု ေခၚပါ၏။ ေနာက္ဆံုး ေသသည့္စိတ္ကေလးတစ္ခ်က္ကုိမူ စုတိစိတ္ဟုေခၚရ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘ၀တစ္ခုကို စိတ္ျဖင့္ ပုိင္းျခားလုိက္က ပဋိသေႏၶစိတ္၊ ပ၀တၱိစိတ္၊ စုတိစိတ္ဟူ၍ သံုးပုိင္းသာေတြ႔ရမည္ျဖစ္၏။

ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္သည္ ကံပစ္ခ်သည့္အားေလ်ာ္စြာ ျဖစ္လာရျခင္းျဖစ္၏။ ကုိယ္ျပဳခဲ့သည့္ကံအေပၚမူတည္၍ ပဋိသေႏၶစိတ္က ေကာင္းသည့္ဘ၀က်ေရာက္လွ်င္ ဘ၀ေကာင္းျဖစ္၍ ဆုိးသည့္ဘ၀က်ေရာက္လွ်င္ ဘ၀ဆုိးျဖစ္ရ၏။ ပဋိသေႏၶစိတ္ၿပီးသည္ႏွင့္ နာမ္႐ုပ္ သဠာယတန ဖႆ ေ၀ဒနာတရားတုိ႔သည္လည္း ေပၚလာရေတာ့သည္သာျဖစ္၏။ ခႏၶာေပၚလာျခင္းသာျဖစ္၏။ စင္စစ္မွာ ပုဂၢိဳလ္ေပၚလာျခင္းမဟုတ္၊ ခႏၶာ သို႔မဟုတ္ ဓမၼအစုေပၚလာျခင္းသာျဖစ္၏။ အတိတ္ဓမၼေၾကာင့္ ပစၥဳပၸန္ဓမၼေပၚလာျခင္းျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ ေလာကမ်က္ျမင္မွာ ထုိသုိ႔မဟုတ္၊ သားကေလး၊ သမီးကေလး စသည္ျဖင့္ မေမြးခင္ကပင္ ပုဂၢိဳလ္စြဲတင္ၿပီးျဖစ္ေနေလေတာ့၏။ သေဘာခႏၶာအစုတစ္ခုေပၚလာျခင္း၊ ဓမၼေပၚလာျခင္းသာျဖစ္သည္ဟု ဉာဏ္ျမင္စူးရွထားမွ ပုဂၢိဳလ္မဟုတ္သည္ကုိ ဓမၼသေဘာအရ သိမည္ျဖစ္၏။ ဓမၼသေဘာအရ ျမင္ဖုိ႔သည္သာ အေရးႀကီး၏။ “မင္း ပုဂၢိဳလ္မဟုတ္ဘူးကြ၊ လူမဟုတ္ဘူးကြ၊ နတ္မဟုတ္ဘူးကြ၊ ခႏၶာငါးပါးကြ” ဤသို႔ေျပာဆုိေနရမည္မဟုတ္။ “အေျပာရွိေစ၊ အထင္ေတာ့မရွိေစႏွင့္”ဟု မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ဆံုးမေလ့ရွိ၏။ ပဋိသေႏၶ၀ိညာဏ္က စလာသည့္ ခႏၶာသည္ ၀ိပါက၀ဋ္ပင္ ျဖစ္၏။ လူနတ္ျဗဟၼာ အပါယ္ဘံုသား ႀကိဳက္သလုိေခၚႏုိင္ေသာ္လည္း တကယ္တရားအစစ္က ခႏၶာငါးပါးအစုသာျဖစ္၏။ ခႏၶာမွန္သမွ် ၀ိပါက၀ဋ္ပင္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ “မင္းေတာ့ ၀ဋ္လည္ဦးမွာ” ဟုေျပာဆုိေနၾကေသာ္လည္း ေျပာဆုိေနသည့္သူကုိယ္တုိင္ကပင္ ၀ဋ္လည္ေနသူျဖစ္၏။ အ၀ိဇၨာ တဏွာမခ်ဳပ္သေရြ႕ ကမၼ၀ဋ္မခ်ဳပ္၊ ကမၼ၀ဋ္မခ်ဳပ္သေရြ႕ ၀ိပါက၀ဋ္ခႏၶာ မျဖစ္မေနေပၚမည္သာျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အ၀ိဇၨာ တဏွာမခ်ဳပ္သေရြ႕ မည္သူမဆုိ ၀ဋ္လည္ေနၾကရသည္သာျဖစ္၏။

အတိတ္က ခႏၶာဒုကၡသစၥာကုိမသိခဲ့၍ ေနာက္ခႏၶာရရွိေရးအတြက္ တဏွာျဖင့္ဆုေတာင္းလ်က္ ကံေတြဆည္းပူးခဲ့ၾက၏။ ထိုကံတို႔ေၾကာင့္ ယခုဘ၀ ၀ိညာဏ္ နာမ္႐ုပ္ သဠာယတန ဖႆ ေ၀ဒနာ ခႏၶာငါးပါး ရရွိလာျခင္းျဖစ္၏။ အ၀ိဇၨာတဏွာသည္ ကိေလသ၀ဋ္ျဖစ္၏။ ထုိကိေလသ၀ဋ္ေၾကာင့္ ကံေတြလုပ္ေတာ့ ကမၼ၀ဋ္ျဖစ္ရ၏။ ထုိကမၼ၀ဋ္က သူ႔သတၱိအားေလ်ာ္စြာ အက်ိဳးေပးလုိက္ေတာ့ ၀ိပါက၀ဋ္ခႏၶာငါးပါးရလာ၏။ ထုိလက္ရွိခႏၶာကုိလည္း ဒုကၡသစၥာမွန္းမသိျပန္ေတာ့ အ၀ိဇၨာျပန္လည္ေပါက္ဖြားလာ၏။ ခႏၶာခင္မႈ ခႏၶာလုိခ်င္မႈ တဏွာေပၚလာျပန္၏။ ထိုအခါ ေနာင္ဘ၀ေကာင္းစားေရး လူခ်မ္းသာ နတ္ခ်မ္းသာ ခံစားရေရးအတြက္ ကုသုိလ္ကံေတြ ျပဳလုပ္ျပန္ေတာ့ ကမၼ၀ဋ္ထပ္ဆင့္ေပါက္ဖြားလာျပန္၏။ ထိုကမၼ၀ဋ္မ်ားသည္ ေနာက္ဘ၀ ပဋိသေႏၶ ခႏၶာငါးပါး ၀ိပါက၀ဋ္ကို ျပန္လည္ဖန္တီးမည္သာျဖစ္၏။ သုိ႔ျဖင့္ ကိေလသ၀ဋ္ေၾကာင့္ ကမၼ၀ဋ္ျဖစ္၊ ကမၼ၀ဋ္ေၾကာင့္ ၀ိပါက၀ဋ္ျဖစ္၊ ထုိ၀ိပါက၀ဋ္မွ ကိေလသ၀ဋ္ျပန္ေပၚ၊ ကမၼ၀ဋ္ျပန္လုပ္၊ ေနာက္ခႏၶာ၀ိပါက၀ဋ္ျပန္ရ၊ ထုိေနာက္ခႏၶာမွလည္း ကိေလသ၀ဋ္ ကမၼ၀ဋ္တုိ႔ျပန္ေပၚသျဖင့္ ေနာက္ခႏၶာတစ္ခု အသစ္ရ၊ ၀ဋ္သည္ ဤသုိ႔ လည္ေနျခင္းသာျဖစ္ပါ၏။ ထုိ၀ဋ္၏ေခါင္းေဆာင္သည္ အ၀ိဇၨာႏွင့္ တဏွာ- ကိေလသ၀ဋ္ျဖစ္၏။ ၀ဋၬသီသ- ၀ဋ္၏ဦးေခါင္းဟု ဆုိရ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ထုိေခါင္းေဆာင္ကိေလသ၀ဋ္ကို သတ္ႏုိင္မွ ၀ဋ္အလည္ရပ္မည္ျဖစ္၏။ အ၀ိဇၨာႏွင့္ တဏွာသည္ ကိေလသ၀ဋ္၊ ထုိကိေလသ၀ဋ္ေၾကာင့္ ကံေပၚရျခင္းျဖစ္၏။ ကံသည္ ကိေလသာရွိေသာေၾကာင့္သာ ေပၚ၏၊ ကိေလသာမရွိလွ်င္ မေပၚႏုိင္။ ကံကုိေခါင္းေဆာင္ဟု သာမန္အားျဖင့္ထင္ေနၾကေသာ္လည္း စင္စစ္မွာ ကံသည္ေခါင္းေဆာင္မဟုတ္၊ ကိေလသာသည္သာေခါင္းေဆာင္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ကိေလသာမရွိလွ်င္ ကံလည္းမရွိ၊ ကံမရွိလွ်င္ ခႏၶာလည္းမရ၊ ခႏၶာမရေတာ့မွ ခႏၶာ့ဒုကၡမွန္သမွ် ကင္းၿငိမ္းရာျဖစ္သည့္ နိဗၺာန္ကိုရမည္ ေရာက္မည္ျဖစ္၏။

ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ