မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက “ခႏၶာထဲ ရွိေကာင္းတဲ့တရားက သမၼာဒိ႒ိ၊ ခႏၶာထဲ မရွိေကာင္းတဲ့တရားက မိစၦာဒိ႒ိ”ဟု မိန္႔ေတာ္မူ၏။ သုိ႔ျဖစ္၍ ခႏၶာထဲတြင္ သမၼာဒိ႒ိ မ်ားမ်ားရွိေအာင္ႀကိဳးစားရမည္ျဖစ္၏။ မိစၦာဒိ႒ိ နည္းႏုိင္သမွ် နည္းေအာင္၊ ပါးႏုိင္သမွ် ပါးေအာင္၊ ေနာက္ဆံုး အျမစ္ျပတ္ပယ္သတ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမည္ျဖစ္၏။
သံသရာမွာ အုိလုိက္ နာလုိက္ ေသလုိက္ ထပ္ၿပီးလည္ေနရသည္မွာ ခႏၶာထဲ မရွိေကာင္းေသာ တရားရွိေန၍သာ ျဖစ္၏။ ရွိေကာင္းေသာ သမၼာဒိ႒ိသာ ရွိေနမည္ဆုိလွ်င္ အုိေသဇာတ္သိမ္းႏုိင္မည္ျဖစ္၏။ ခႏၶာထဲ ရွိေကာင္းေသာတရားကုိလည္းမသိ၊ မရွိေကာင္းေသာတရားကုိလည္း မသိေသာေၾကာင့္သာလွ်င္ အုိေသဇာတ္မကင္းႏုိင္ဘဲ သံသရာရွည္ေနၾကရျခင္းျဖစ္၏။ ခႏၶာထဲတြင္ အရွိတရားသည္ ျဖစ္လုိက္ ပ်က္လုိက္ျဖစ္ေနသည့္ အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱဟုဆုိရသည့္ ျဖစ္ပ်က္သာ ရွိ၏ (သေဗၺ သခၤါရာ အနိစၥာ၊ သေဗၺ သခၤါရာ ဒုကၡာ၊ သေဗၺ ဓမၼာ အနတၱာ)။ ႐ုပ္နာမ္ ဓမၼသဘာ၀တုိ႔သာ ရွိေနျခင္းျဖစ္ပါ၏။ ယင္း႐ုပ္နာမ္ဓမၼတုိ႔ကုိ “ငါ သူ ေယာက္်ား မိန္းမ”ထင္မွတ္ေနျခင္းမွာ မရွိေကာင္းေသာတရား ၀င္ေနျခင္းသာျဖစ္ပါ၏။ ေဖာက္ျပန္မွားယြင္းၿပီး သိေနေသာ အသိသာ ျဖစ္ပါ၏။ ယင္းကို မိစၦာဒိ႒ိဟု ဆုိလုိက ဆုိႏုိင္ပါ၏။ ထုိ႔ထက္ ခပ္ေလွ်ာ့ေလွ်ာ့ ေျပာရပါမူ သကၠာယဒိ႒ိပင္ ျဖစ္ပါ၏။ မည္သည့္ဒိ႒ိမဆုိ ဒိ႒ိမွန္လွ်င္ မရွိေကာင္းေသာတရားပင္ျဖစ္ေတာ့၏။ ဒိ႒ိ၀င္လာလွ်င္ ဒိ႒ဳပါဒါန္လုိက္လာေတာ့၏။ ဒိ႒ိအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ကံကလည္း လုိက္လာေတာ့၏။ ကံလာၿပီဆုိလွ်င္ ဇာတိဒုကၡသစၥာလည္း လာေတာ့မည္သာျဖစ္၏။
ဒိ႒ိမရွိေရးအတြက္ သုညတတရားကုိ နာၾကားရမည္ျဖစ္၏။ ခႏၶာ အာယတန ဓာတ္ သစၥာဆုိက္သည့္တရား၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္တရားမ်ိဳးကုိ သုညတတရားဟုဆုိရ၏။ ရွင္းလင္းခ်က္ထုတ္ရမည္ဆုိလွ်င္ ႐ူပကၡႏၶာသည္ ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါမွ ဆိတ္သုဥ္းေသာေၾကာင့္ သုညတသာျဖစ္၏။ ထို႔အတူ ေ၀ဒနာ သညာ သခၤါရ ၀ိညာဏ္တုိ႔ကုိလည္း နားလည္ရမည္ျဖစ္၏။ အာယတနသည္လည္း ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါ မဟုတ္သျဖင့္ သုညတဟုဆုိရ၏။ ဓာတ္ သစၥာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္တုိ႔သည္လည္း ထုိ႔အတူပင္ျဖစ္၏။ ခႏၶာ အာယတန ဓာတ္ သစၥာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္တရားမ်ိဳးကုိ မနာရလွ်င္ နားမလည္လွ်င္ ဒိ႒ိသည္ ျပဳတ္႐ိုးထံုးစံမဟုတ္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သုညတတရားကုိ နာရဖို႔ နားလည္ဖုိ႔သည္ အေရးႀကီးပါ၏။ ငါ ငါ့ဥစၥာ ဆိတ္သုဥ္းသည့္တရားမ်ိဳးကုိ သုညတတရားဟု ရွင္းလင္းစြာ နားလည္ထားရမည္ျဖစ္၏။ သုညတတရား မနာရလွ်င္ နားမလည္လွ်င္ အပါယ္က်ေစတတ္သည့္ ဒိ႒ိသည္ မျပဳတ္။ ဒိ႒ိမျပဳတ္လွ်င္ သုဂတိတက္လုိက္ ဒုဂၢတိ ဆင္းလုိက္ လည္ေနရမည္သာျဖစ္၏။ နိဗၺာန္မေရာက္။ မည္သူသည္ သီလတစ္ႀကိမ္ ေဆာက္တည္ကာမွ်ျဖင့္ လူ႔ျပည္ နတ္ျပည္ အႀကိမ္ႀကိမ္ခံစားၿပီး ေနာက္ဆံုးဘ၀တြင္ နိဗၺာန္၀င္သြားသည္ စသည္ျဖင့္ ဘုရားရွင္ေဟာေတာ္မူခ်က္မ်ားလည္း ရွိပါ၏။ ဤသည္မွာ သမုတိသစၥာနည္းျဖင့္ ေဟာထားျခင္းသာ ျဖစ္၏။ ဤပုဂၢိဳလ္သည္ပင္ လူ႔ျပည္ နတ္ျပည္ေရာက္၊ ဤပုဂၢိဳလ္သည္ပင္ နိဗၺာန္ေရာက္သည္ဟု ယူဆထားလွ်င္ သုညတ ဆိုက္လိမ့္မည္မဟုတ္။ သမုတိသစၥာနည္းျဖင့္ ေဟာၾကားထားသည္ဟု နားလည္ၿပီး ပရမတၳသစၥာ႐ႈေထာင့္မွ သုညတဆုိက္ေအာင္ ဆင္ျခင္ၾကည့္ရမည္သာ ျဖစ္၏။ ယင္းသို႔ မၾကည့္တတ္လွ်င္ ပုဂၢိဳလ္စြဲ ၀င္လာသျဖင့္ ဒိ႒ိကပ္ၿမဲတုိင္း ကပ္ေနမည္သာျဖစ္၏။ သုညတနားမလည္လွ်င္ သကၠာယဒိ႒ိမျပဳတ္ဟုသာ မွတ္ရမည္ျဖစ္၏။ ဥပမာ- ဇာဏုေပါသထလုလင္သည္ ဥပုသ္တစ္ႀကိမ္ေစာင့္ျခင္းေၾကာင့္ နတ္ရြာသုဂတိ အႀကိမ္ႀကိမ္ခံစားရ၏။ ေနာက္ဆံုး ရဟႏၲာျဖစ္သြား၏။ သုညတဆုိက္ေအာင္ နားမလည္ပါက ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္တည္း ကူးဆက္သြားသည္ဟု ထင္ျမင္ေနေသာေၾကာင့္ သႆတဒိ႒ိျဖစ္ရ၏။ ”ဥပုသ္ေစာင့္တာလဲ သူပဲ၊ နတ္ေျပေရာက္သြားတာလဲ သူပဲ၊ နိဗၺာန္ေရာက္သြားတာလဲ သူပဲ”ဟု ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါ အထင္ေရာက္ေနမည္ဆုိပါက ဒိ႒ိသာျဖစ္ေတာ့၏။ စင္စစ္မွာ သမုတိသစၥာနည္းျဖင့္ ေဟာျခင္းသာျဖစ္၏၊ အရွိက ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါမဟုတ္၊ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ ႐ုပ္နာမ္ ျဖစ္ပ်က္သာရွိ၏ဟု သုညတဆုိက္ေအာင္ နားလည္မွ ပရမတၳသစၥာဆုိက္မည္ျဖစ္၏။ သုညတမဆုိက္ဘဲ သကၠာယဒိ႒ိ မျပဳတ္၊ သကၠာယဒိ႒ိမျပဳတ္ဘဲ နိဗၺာန္မေရာက္၊ သကၠာယဒိ႒ိသည္ မဂ္တား ဖုိလ္တားတရားဟုမွတ္ရမည္ျဖစ္၏။ ဖားနတ္သားနမူနာျပရမည္ဆုိလွ်င္ တိရစၦာန္ဘ၀ကလည္းဖား၊ နတ္သားျဖစ္သြားေတာ့လည္း ဖားဟုထင္ျမင္ယူဆမိပါက သႆတဒိ႒ိပင္ျဖစ္ေတာ့၏။ တိရစၦာန္ဖားဘ၀က ႐ုပ္နာမ္သည္ တိရစၦာန္ဘ၀မွာပင္ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ခဲ့ၿပီျဖစ္၏။ နတ္ျပည္ေရာက္သြားေသာအခါ နတ္႐ုပ္နာမ္အသစ္ေပၚျခင္းသာျဖစ္၏။ နတ္သည္ တိရစၦာန္မဟုတ္။ ထုိသုိ႔ ႐ုပ္နာမ္အထိ ထိုးေဖာက္ျမင္ႏုိင္ရမည္ျဖစ္ၿပီး ၎႐ုပ္နာမ္သည္လည္း အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္းသေဘာမ်ားပင္ျဖစ္သည္ဟု နားလည္ရမည္ျဖစ္၏။ သုိ႔မွသာလွ်င္ ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါေပ်ာက္၍ သုညတသေဘာ ဆုိက္ေရာက္မည္ျဖစ္၏။ ခႏၶာထဲတြင္ မရွိေကာင္းသည့္ ဒိ႒ိေပ်ာက္၍ ခႏၶာထဲတြင္ ရွိေကာင္းသည့္ သမၼာဒိ႒ိ ၀င္ေရာက္လာမည္ျဖစ္၏။
ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ
