ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ လမ္းၫႊန္ (၁)
မူလႏွစ္ျဖာ၊ သစၥာႏွစ္ခု၊ ေလးခုအလႊာ၊ အဂၤါတစ္ဆယ့္ႏွစ္ပါး၊ တရားကုိယ္မ်ားႏွင့္၊ သံုးပါးအစပ္၊ ႏွစ္ရပ္မူလ၊ ၀ဋ္သံုး၀ႏွင့္၊ ကာလသံုးျဖာ၊ ျခင္းရာႏွစ္ဆယ္၊ ဤရွစ္သြယ္ကုိ၊ အလြယ္က်က္မွတ္၊ သိေစအပ္သည္၊ သံသရာမွလြတ္ေၾကာင္းတည္း။
အသြယ္ ရွစ္သြယ္
- မူလႏွစ္ျဖာ = အ၀ိဇၨာႏွင့္ တဏွာ
- သစၥာႏွစ္ခု = ဒုကၡသစၥာ၊ သမုဒယသစၥာ
- ေလးခုအလႊာ = အတိတ္အေၾကာင္း တစ္လႊာ၊ ပစၥဳပၸန္အက်ိဳး တစ္လႊာ၊ ပစၥဳပၸန္အေၾကာင္း တစ္လႊာ၊ အနာဂတ္အက်ိဳး တစ္လႊာ
- အဂၤါတစ္ဆယ့္ႏွစ္ပါး = အ၀ိဇၨာ၊ သခၤါရ၊ ၀ိညာဏ္၊ နာမ္႐ုပ္၊ သဠာယတန၊ ဖႆ၊ ေ၀ဒနာ၊ တဏွာ၊ ဥပါဒါန္၊ ကမၼဘ၀၊ ဇာတိ၊ ဇရာမရဏ
- သံုးပါးအစပ္ = သခၤါရႏွင့္ ၀ိညာဏ္ တစ္စပ္၊ ေ၀ဒနာႏွင့္ တဏွာ တစ္စပ္၊ ကမၼဘ၀ႏွင့္ ဇာတိ တစ္စပ္
- ၀ဋ္သံုး၀ႏွင့္ = ကိေလသ၀ဋ္၊ ကမၼ၀ဋ္၊ ၀ိပါက၀ဋ္
- ကာလသံုးျဖာ = လြန္ေလၿပီးေသာ အတိတ္ကာလ၊ ယခုျဖစ္ဆဲ ပစၥဳပၸန္ကာလ၊ ေနာင္ျဖစ္လတၱံ႔ အနာဂတ္ကာလ
- ျခင္းရာႏွစ္ဆယ္ = အတိအေၾကာင္းအျခင္းအရာ ငါးပါး၊ ပစၥဳပၸန္ အက်ိဳးအျခင္းအရာ ငါးပါး၊ ပစၥဳပၸန္ အေၾကာင္းအျခင္းအရာ ငါးပါး၊ အနာဂတ္အက်ိဳးအျခင္းအရာ ငါးပါး။
မူလႏွစ္ျဖာ
အပုိင္း (က)
အ၀ိဇၨာႏွင့္ တဏွာကုိ မူလလုိ႔ေခၚတယ္။ မူလဆုိတာ အရင္းအျမစ္၊ အေၾကာင္းပဲ။ သတၱ၀ါလုိ႔ ေခၚဆုိရတဲ့ ႐ုပ္နာမ္ဓမၼရဲ႕ အစဟာ အ၀ိဇၨာနဲ႔ တဏွာပါ၊ အ၀ိဇၨာနဲ႔ တဏွာဟာ မူလအေၾကာင္းတရားပဲ လုိ႔ ေျပာတာ။
ပရမတၳသစၥာ နယ္ပယ္က ၾကည့္လုိက္ေတာ့ သတၱ၀ါဆိုတာ မရွိပါဘူး။ သမုတိသစၥာ၊ ပရမတၳသစၥာလုိ႔ သစၥာ (အမွန္တရား) ႏွစ္ပါးရွိတယ္။ တကယ့္ အရွိတရားေတြကုိ ပရမတၳသစၥာလို႔ ဆုိတယ္။ အမည္ နာမ ပညတ္ေတြနဲ႔ သတ္မွတ္ထားတာ ေခၚေ၀ၚထားတာ သမုတ္ထားတာေတြကို သမုတိသစၥာလုိ႔ ေခၚတယ္။ ေလာကီနယ္ထဲမွာေနရင္ေတာ့ သမုတိသစၥာကို ေက်ာ္လုိ႔ မရသလုိ ေလာကုတၱရာအလုပ္ျဖစ္တဲ့ ၀ိပႆနာနယ္ထဲ ၀င္မယ္ဆုိရင္လဲ သမုတိနယ္ကုိ မေက်ာ္လုိ႔ မရပါဘူး။ သမုတိနယ္ေက်ာ္ႏုိင္မွ ၀ိပႆနာ အဆင့္ တက္လုိ႔ရမွာပါ။ သမုတိသစၥာနယ္ကၾကည့္ရင္ေတာ့ လူ၊ နတ္၊ ျဗဟၼာ၊ သတၱ၀ါ၊ ေယာက္်ား၊ မိန္းမ၊ ေမာင္ျဖဴ၊ မနီ စသည္ရွိတာေပါ့။ ဒါက ေလာကမွာ မရွိမျဖစ္ မသံုးမျဖစ္လို႔ သံုးစြဲေခၚေ၀ၚဖုိ႔ ေပးထားတဲ့ နာမည္ေတြပဲ။ ဒီနာမည္ေတြ ခ၀ါခ်၊ အႏွစ္သာရေတြကို ခ်ဥ္းကပ္ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါမွာ လူဆုိတာလဲ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္ပဲ။ နတ္ဆိုတာလဲ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္ပဲ။ ျဗဟၼာဆိုတာလဲ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္ပဲ။ သတၱ၀ါဆုိတာလဲ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္ပဲ။ ေယာက္်ားဆုိတာလဲ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္ပဲ။ မိန္းမဆိုတာလဲ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္ပဲ။ ေမာင္ျဖဴဆုိတာလဲ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္ပဲ။ မနီဆုိတာလဲ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္ပဲ။ ေခြးဆုိတာလဲ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္ပဲ။ အခ်ိဳ႕မွာ ႐ုပ္ပဲ ရွိတဲ့ သတၱ၀ါေတြလဲရွိတယ္။ နာမ္ပဲ ရွိတဲ့သတၱ၀ါေတြလဲ ရွိမယ္။ သံုးဆယ့္တစ္ဘံု အတြင္းမွာ ရွိသမွ် သတၱ၀ါလို႔ေခၚေနၾကတဲ့ အရာေတြ အားလံုးကို အရွိတရားသက္သက္ လုိက္ရွာၾကည့္လုိက္ေတာ့ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္ပဲ ေတြ႕ရတယ္။
တကယ္ေတာ့ ႐ုပ္၊ နာမ္ဆိုတာကလဲ ပညတ္တင္ၿပီးေခၚထားတာပဲ။ ႐ုပ္ကုိ ႐ုပ္မွန္း နာမ္ကုိ နာမ္မွန္း သိဖုိ႔အတြက္ သူတုိ႔ရဲ႕ သေဘာတရားေတြ သိထားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဒါမွ အမွန္သိျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ႐ုပ္မွာ ေဖာက္ျပန္တတ္တဲ့ သေဘာရွိတယ္။ ပူရာက ေအး၊ ေအးရာက ပူ၊ ဒါဟာ ေဖာက္ျပန္ေနတာပဲ။ ဒီလုိ ပူတဲ့ သေဘာ၊ ေအးတဲ့သေဘာ၊ မာတဲ့ သေဘာ၊ ေပ်ာ့တဲ့သေဘာ၊ ေတာင့္တဲ့သေဘာ၊ တင္းတဲ့သေဘာ၊ တြန္းကန္တဲ့သေဘာ၊ ယုိစီးတဲ့သေဘာ၊ ဖြဲ႔စည္းတဲ့သေဘာ စသည္ျဖင့္ သေဘာတရားေလးေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီသေဘာအမွန္ကို သိေအာင္လုပ္မွ ႐ုပ္ကို သိပါတယ္။ နာမည္ကုိသိေန႐ံုနဲ႔ေတာ့ ပညတ္သိပဲ ရွိေနမွာပဲ။ အမွန္အရွိ သေဘာကုိသိမွ အမွန္သိ ျဖစ္မွာပါ။ နာမ္မွာ သိတတ္တဲ့သေဘာေလးရွိတယ္။ ပူရင္ ပူတယ္လုိ႔သိတယ္၊ ေအးရင္ ေအးတယ္လုိ႔ သိတယ္၊ နာရင္ နာတယ္လို႔ သိတယ္။ စိတ္ညစ္ရင္ စိတ္ညစ္တယ္၊ စိတ္ဆုိးရင္ စိတ္ဆုိးတယ္၊ ေကာင္းရင္ ေကာင္းတယ္၊ ဆုိးရင္ ဆုိးတယ္၊ လုိခ်င္ရင္ လုိခ်င္တယ္၊ မုန္းရင္ မုန္းတယ္၊ လွရင္ လွတယ္လုိ႔ သိတာဟာ နာမ္ကသိတာပါ။ ႐ုပ္က လွခ်င္လွေနမယ္။ မခံစားတတ္ဘူး။ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ အလွျပင္ၿပီး မွန္ထဲကုိၾကည့္ရင္ မွန္က ႐ုပ္ပဲ။ မွန္က လွလုိက္တာလို႔ မခံစားတတ္ဘူး။ သိမွ မသိဘဲ။ ကုိယ့္ အလွကို အျခား တစ္ေယာက္ေယာက္က ၾကည့္လုိက္လုိ႔ရွိရင္ေတာ့ လွလုိက္တာလို႔ သူခံစားခ်င္ ခံစားမယ္၊ မလွဘူးလုိ႔ ထင္ခ်င္ ထင္မယ္။ သူ႔မွာ ခံစားတတ္တဲ့ ထင္ျမင္တတ္တဲ့ သိတတ္တဲ့ နာမ္ရွိလို႔ အဲဒီနာမ္က ခံစားတာ။ သိတာ၊ ခံစားတာ၊ မွတ္သားတာ၊ သိခ်င္စိတ္ ခံစားခ်င္စိတ္ မွတ္သားခ်င္စိတ္ေပၚေအာင္ လုပ္ေပးတဲ့ စိတ္တြန္းအားေလးရယ္ က်န္တဲ့ လုိခ်င္ တပ္မက္ စိတ္ဆုိး မာနႀကီး မနာလုိ ၀န္တို၊ ႏွစ္သက္ ေရာင့္ရဲ ႐ုိေသ ၾကည္ၫို ကုိင္း႐ိႈင္း သတိရွိ ၀ီရိယရွိ ဉာဏ္ရွိ စသည္ျဖင့္ ဒါေတြဟာ သိတတ္တဲ့ နာမ္ကေန ျဖစ္လာတာေတြပါပဲ။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ နာမ္မွာ သိတဲ့သေဘာေလး ရွိတယ္။ ႐ုပ္မွာ သိတဲ့ သေဘာေလး မရွိဘူး၊ ေဖာက္ျပန္တတ္တဲ့ သေဘာေလးပဲရွိတယ္။ တကယ့္ ႐ုပ္ရဲ႕ အမွန္ရွိတဲ့ သေဘာေလး၊ နာမ္ရဲ႕ အမွန္ရွိတဲ့ သေဘာေလးကုိပဲ သိေနမွ အမွန္သိျဖစ္မွာပါ။ ဒီလုိအသိမ်ိဳး ရေအာင္ကလဲ စာဖတ္ထား႐ံု၊ နားေထာင္ နာၾကားထား႐ံုနဲ႔ မလံုေလာက္ပါဘူး (သုတမယ)။ စဥ္းစားေန႐ံုနဲ႔ မလံုေလာက္ပါဘူး (စိႏၲာမယ)။ တကယ္ သိေအာင္ လက္ေတြ႕ က်င့္ႀကံၾကည့္မွ တကယ့္ အမွန္အရွိသေဘာကို ဉာဏ္နဲ႔ သိရမွာပါ (ဘာ၀နာမယ)။
ပရမတၳမ်က္၀န္းနဲ႔ ၾကည့္လုိက္ေတာ့ သတၱ၀ါဆုိတာ မေတြ႕ရပါဘူး။ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္ပဲ ေတြ႕ရပါတယ္။ နာမ္႐ုပ္ေတာင္မွ သေဘာတရားေလးပဲ ရွိတယ္။ ဒါကုိ ဓမၼလုိ႔ ေခၚတာ။ ဒါဆို အရွိတရားက နာမ္႐ုပ္ဆိုတဲ့ ဓမၼ၊ သေဘာတရားေလးေပါ့။ သတၱ၀ါမွ မရွိဘဲ၊ ရွိမွ မရွိတဲ့ သတၱ၀ါရဲ႕ အစ ဘယ္မွာ ရွာလုိ႔ ရႏုိင္ပါ့မလဲ။ ၾကက္ဥ အစ ရွာမရသလုိေပါ့။ ၾကက္မေၾကာင့္ ၾကက္ဥျဖစ္၊ ၾကက္ဥေၾကာင့္ ၾကက္မျဖစ္၊ တစ္ခါ ၾကက္မေၾကာင့္ ၾကက္ဥျဖစ္နဲ႔ ၾကက္မက အစ လား၊ ၾကက္ဥက အစ လား ဆုိတာ ရွာေလ မေတြ႕ေလသာ ျဖစ္ေနမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘုရားရွင္ ကုိယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီးဟာ မရွိတဲ့ သတၱ၀ါရဲ႕ အစ၊ သံသရာရဲ႕အစ ေတာ့ မသိဘူး (အနမတေဂၢါ ယံ ဘိကၡေ၀ သံသာေရာ။ ပုဗၺာ ေကာဋိ န ပညာယတိ)၊ ရွိတဲ့ ဓမၼရဲ႕ အစ ေတာ့ သိေတာ္မူပါတယ္။ အဲဒါဟာ အ၀ိဇၨာနဲ႔ တဏွာပဲ တဲ့။
(ဆက္ရန္....)
Comments
Post a Comment
Without insight meditation, it is incomplete to be a Buddhist.