ဒိ႒ိကြာ ၀ိစိကိစၧာရွင္း
စိတၱာႏုပသႆနာ႐ႈဖုိ႔ မေန႔က ေျပာထားခဲ့ေတာ့ ဒီေန႔ ႐ႈပံုေလး နဲနဲဆက္ေျပာမွ သင့္ေတာ္မယ္။ ဒီေတာ့ ၀ိပႆနာ႐ႈတယ္ဆုိတာ ဉာဏ္နဲ႔ေစာင့္ၾကည့္တဲ့အလုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ စိတၱာႏုပႆနာ႐ႈဖို႔အတြက္ ဘယ္စိတ္ေပၚေပၚ ေပၚခ်င္တဲ့စိတ္ ေပၚပါေစ။ ဉာဏ္နဲ႔သာ ေစာင့္ၾကည့္လုိက္ပါ။ ျမင္စိတ္၊ ၾကားစိတ္၊ နံစိတ္၊ စားစိတ္၊ ယားနာေကာင္းစိတ္၊ ေတြးေတာစိတ္၊ လုိခ်င္စိတ္ (ေလာဘ)၊ ျပစ္မွားစိတ္ (ေဒါသ)၊ မသိစိတ္ (ေမာဟ)၊ ကုသုိလ္ျပဳခ်င္စိတ္ (အေလာဘ)၊ ေမတၱာထားတဲ့စိတ္ (အေဒါသ)၊ ေလကုိသြင္းေသာစိတ္၊ ေလကိုထုတ္ေသာစိတ္ ဘယ္စိတ္လာလာ အကုန္ ဉာဏ္နဲ႔ေစာင့္ၾကည့္။ ၾကည့္လုိက္ေတာ့ မရွိေတာ့ဘူး။ ပ်က္သြားၿပီ။ ေပၚလာတာ သိတယ္၊ ၾကည့္လုိက္ေတာ့ မရွိ။ ေပၚတာသိလုိက္တာက အျဖစ္ကို သိတာ၊ မရွိတာသိလုိက္တာက အပ်က္သိတာ။ ေစာင့္ၾကည့္လုိက္ေတာ့ အျဖစ္နဲ႔ အပ်က္ ေတြ႕လုိက္တာပဲ။ ဒါကို မုိးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက လြယ္လြယ္ေလးနဲ႔ မွတ္ႏုိင္ေအာင္ `ျဖစ္ပ်က္´လို႔ ေဟာေတာ္မူခဲ့တာပါ။ စိတ္တစ္ခုေပၚလာတယ္၊ ေစာင့္ၾကည့္လိုက္တယ္၊ အၾကည့္မခံဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တကယ့္အရွိတရားက အၾကည့္မခံဘူး။ ၾကည့္လိုက္ရင္ မရွိေတာ့ဘူး။ ေနာက္တစ္စိတ္ေပၚ၊ ဉာဏ္နဲ႔ၾကည့္လုိက္၊ မရွိေတာ့ဘူး။ ၾကည့္လုိက္ေတာ့ မရွိတာဟာ ျဖစ္ၿပီး ပ်က္သြားတာပဲလုိ႔ ဘယ္စိတ္ေပၚေပၚ ေပၚခ်င္တဲ့စိတ္ေပၚ၊ ျဖစ္ပ်က္သာ ႐ႈလုိက္ပါ။ အၾကည့္ခံစိတ္ေလးက ျဖစ္ၿပီးပ်က္သြားလုိ႔ အနိစၥ၊ ၾကည့္လိုက္တဲ့ဉာဏ္ေလးက မဂၢ။ ၀ိပႆနာမဂ္ျဖစ္သြားတယ္။ ျဖစ္ၿပီးပ်က္ အနိစၥေရာက္သြားတဲ့ စိတ္ေလးက ဒုကၡသစၥာ၊ ၾကည့္လုိ႔ သိတာေလးက မဂၢသစၥာ၊ ဒီလုိ သစၥာအထိဆုိက္သြားပါတယ္။ သစၥာဆုိက္ေတာ့ တဏွာ ဒိ႒ိ ဥပါဒါန္ ကံေတြ တဒဂၤခ်ဳပ္တယ္။ ေသတယ္။ ဒါဆိုရင္ ကိေလသာေသတဲ့နည္းေတြ႔လုိက္တာပဲ။ ကိေလသာ သတ္ႏုိင္တဲ့လက္နက္ကို ကုိယ္တိုင္ေတြ႕လုိက္တာပဲ။ တဒဂၤသတ္ႏုိင္တဲ့နည္းေတြ႕ၿပီဆုိရင္ ဒီနည္းနဲ႔ပဲ အၾကြင္းမဲ့သတ္ဖုိ႔ ဆက္ႀကိဳးစားရလိမ့္မယ္ဆုိတာ ေသေသခ်ာခ်ာမွတ္လုိက္ပါ။ ဒီမဂၢင္နည္းမွတစ္ပါး ကိေလသာကို ေသေအာင္သတ္ႏုိင္တဲ့ အျခားနည္းလမ္းမရွိပါဘူး။
အခုဒီမွာ ႐ႈပံုကို ႀကံဳလို႔ေျပာလုိက္တာ။ ႐ႈတဲ့အပိုင္းကို ဦးစားေပး ေျပာေနတာမဟုတ္ေသးဘူး။ ဒိ႒ိ အသိနဲ႔ခြါႏုိင္ဖုိ႔အေရးကိုပဲ ဦးစားေပးေျပာေနတာပါ။ အခု ဒိ႒ိစ႐ိုက္ရွိသူ ဒိ႒ိျဖဳတ္ခ်င္ရင္ စိတ္ကို ႐ႈရမယ္လုိ႔ေျပာခဲ့တယ္။ စိတ္ဆုိတာ နာမ္တရား၊ စိတ္ဆုိတဲ့ နာမ္တရားကလဲ ႐ုပ္ကိုမွီၿပီးမွေပၚရတယ္။ ႐ုပ္ကလဲ နာမ္ကိုမွီၿပီးေပၚရတယ္ (နာမံ နိႆာယ ႐ူပံ ပ၀တၱတိ၊ ႐ူပံ နိႆာယ နာမံ ပ၀တၱတိ)။ တစ္နည္းအားျဖင့္ နာမ္က မီွတတ္တဲ့တရား၊ ႐ုပ္ကအမွီခံရတဲ့တရား (နိႆယ၊ နိႆိတ)။ ဥပမာေျပာရရင္ ျမင္စိတ္ေပၚတာဟာ မ်က္စိအၾကည္ဆုိတဲ့ စကၡဳပသာဒ႐ုပ္ကိုမွီၿပီးမွ ေပၚရတာ။ စိတ္က နာမ္၊ မ်က္စိက ႐ုပ္။ နာမ္ဟာ ႐ုပ္ကိုမွီၿပီးေပၚရတယ္။ ျမင္စိတ္အတူပဲ ၾကားစိတ္၊ နံစိတ္၊ စားစိတ္ဆိုတာေတြဟာလဲ ဆုိင္ရာဆုိင္ရာ ႐ုပ္ကိုမွီၿပီးမွေပၚရတယ္လို႔ နားလည္ပါ။ အၾကည္႐ုပ္ကိုမွီၿပီး စိတ္နာမ္ေတြေပၚရတယ္။ ႐ုပ္ကအမွီခံတရား၊ နာမ္က အမွီတရား။ ျမင္စိတ္ေပၚတာ ႐ုပ္ကိုမွီၿပီး နာမ္ေပၚလာတာပဲလို႔ က်က်နန နားလည္လုိက္ရင္ ငါျမင္တယ္လို႔ မထင္ေတာ့ဘူး။ ႐ုပ္ေၾကာင့္ နာမ္ေပၚတာပဲ။ မ်က္စိအၾကည္နဲ႔ အဆင္း႐ုပ္တုိ႔ေၾကာင့္ ျမင္စိတ္နာမ္ေပၚတာပဲလုိ႔ သိေနမယ္။ ဒါဟာ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ပါးသာ ရွိတယ္ဆိုတာ သိေနတာပဲ။ ျမင္ေတာ့လဲ ႐ုပ္နဲ႔နာမ္ပဲ။ ၾကားေတာ့လဲ ႐ုပ္နဲ႔နာမ္ပဲ- စသည္ေပါ့။ နာမ္ကုိမွီၿပီး႐ုပ္ေပၚတာကိုေတာ့ ၀ိသုဒၶိမဂ္မွာ ဥပမာျပထားတာ- သြားခ်င္စိတ္ေၾကာင့္ သြားတယ္၊ စားခ်င္စိတ္ေၾကာင့္ စားတယ္၊ ထုိင္ခ်င္စိတ္ေၾကာင့္ထုိင္တယ္ စသည္ျဖင့္။ `-ခ်င္´တာက နာမ္၊ ခ်င္စိတ္ေၾကာင့္ေပၚလာရတဲ့ သြား၊ စား၊ ထုိင္ စသည့္ အသြင္အျပင္ ပံုပန္းဟန္ပန္ေတြက ႐ုပ္။ ဒါဟာ နာမ္ေၾကာင့္ ႐ုပ္ေပၚတာ၊ နာမ္ကုိမွီၿပီးမွ ႐ုပ္ေပၚတာပဲ။ ျမင္ေတာ့လဲ ႐ုပ္နာမ္၊ ၾကားေတာ့လဲ ႐ုပ္နာမ္၊ သြားေတာ့လဲ ႐ုပ္နာမ္၊ စားေတာ့လဲ ႐ုပ္နာမ္လို႔သာ ဉာဏ္ထဲမွာ ရွင္းေနေအာင္လုပ္ထားလုိက္ပါ။ ႐ုပ္နာမ္ကြဲတဲ့ နာမ႐ူပပရိေစၧဒဉာဏ္တက္လာတယ္။ ငါျမင္တာမဟုတ္၊ ျမင္စိတ္က ျမင္တာ၊ ငါၾကားတာမဟုတ္ ၾကားစိတ္ကၾကားတာ၊ ငါသြားတာမဟုတ္ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္က သြားတာ၊ ငါစားတာမဟုတ္၊ နာမ္နဲ႔ ႐ုပ္က စားတာလို႔ နားလည္လာတယ္။ ဒီလုိနားလည္လာေတာ့ အျမင္ရွင္းသြားတယ္။ နာမ္႐ုပ္ကို အရွိအတိုင္း သိျမင္သေဘာေပါက္လာလုိ႔ ဒိ႒ိစင္သြားတာပဲ (နာမ႐ူပါနံ ယာထာ၀ဒႆနံ ဒိ႒ိ၀ိသုဒၶိနာမ)။ ဒါဟာ ႐ုပ္ကို ႐ုပ္လုိ႔၊ နာမ္ကုိ နာမ္လို႔ ကြဲကြဲျပားျပားသိလာလုိ႔ ဒိ႒ိကြာသြားတာပါ။ ႐ုပ္နာမ္မွမသိဘူးဆုိရင္ေတာ့ ဒိ႒ိမကြာႏုိင္ပါဘူး။ (႐ုပ္နာမ္မသိ၊ လူဒိ႒ိ၊ ျဖစ္၏ဧကန္သာ)။
ဒိ႒ိခြါပံုကုိ ေျပာရင္း စိတ္ မွီၿပီးေပၚတဲ့ဒိ႒ိကုိ ေျပာေနတာျဖစ္ေတာ့ စိတ္ကုိပဲ ထပ္မံရွင္းျပေပးရမယ္။ အထက္မွာ ႐ုပ္နာမ္ကြဲလုိ႔ ဒိ႒ိစင္တဲ့ နာမ႐ူပပရိေစၧဒအဆင့္ကို ေျပာခဲ့တယ္။ ေနာက္ဉာဏ္တစ္ဆင့္ အတြက္လဲ ျမင္စိတ္ကုိပဲ ဥပမာေပးၿပီး ထပ္မံရွင္းျပမယ္။ ျမင္စိတ္သည္ အေၾကာင္းမဲ့ ျဖစ္ေနတာမဟုတ္ပါ။ သူ႔အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရတာသာ ျဖစ္တယ္။ ျမင္စိတ္ဟာ အေၾကာင္းႏွစ္ခု ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတာပဲ (ဒြယံ ဘိကၡေ၀ ဥပၸဇၨတိ စကၡဳ၀ိညာဏံ)။ မ်က္စိအၾကည္က အေၾကာင္းတစ္ခု၊ ျမင္စရာအဆင္းက အေၾကာင္းတစ္ခု။ ဒီအေၾကာင္းႏွစ္ခု ေပါင္းစုမိမွ ျမင္စိတ္ဆိုတာ ေပၚရပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ စကၡဳပသာဒေခၚတဲ့ မ်က္စိအၾကည္က ဒြါရ၊ ျမင္စရာအဆင္းက အာ႐ံု၊ ဒြါရနဲ႔ အာ႐ံုေပါင္းဆံုမိလို႔ ျမင္စိတ္ေပၚရတာပါ။ ျမင္စိတ္ဟာ အေၾကာင္းမဲ့ျဖစ္ေနတာမဟုတ္။ မ်က္စိနဲ႔ အဆင္း၊ သို႔မဟုတ္ ဒြါရနဲ႔ အာ႐ံုဆိုတဲ့ အေၾကာင္းႏွစ္ပါးေၾကာင့္ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ နားလည္လုိက္ရင္ ပစၥယပရိဂၢဟဉာဏ္ရလာတယ္။ ပစၥယပရိဂၢဟဉာဏ္ဆုိတာ အေၾကာင္းကုိ သိမ္းဆည္းၿပီး သိတဲ့ဉာဏ္ပါ။ ျမင္စိတ္မွာလဲ အေၾကာင္း ႏွစ္မ်ိဳးရွိသလို ၾကားစိတ္စသည္မွာလဲ ဆုိင္ရာအေၾကာင္းေတြ အသီးသီးရွိၾကပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းေတြကုိ နားလည္လာလုိ႔ရွိရင္ ပစၥယပရိဂၢဟဉာဏ္ရတယ္။ အေၾကာင္းကုိ ပုိင္ပုိင္ႏုိင္ႏုိင္ ပုိင္းပုိင္းျခားျခား သိလုိက္တဲ့အခါ သံသယစိတ္ ၀ိစိကိစၧာစင္သြားတယ္။ ျမင္စိတ္ေလးက ဘယ္သူ႔ေၾကာင့္မ်ားေပၚလာတာလဲ ဆိုတဲ့ သံသယေတြ ေပ်ာက္သြားတယ္။ အေၾကာင္း သိမွ သံသယဆုိတာ ေပ်ာက္တာ။ ဥပမာ ညအေမွာင္ထဲမွာ သစ္ငုတ္မဲမဲႀကီးကုိ ျမင္လုိက္ရတာနဲ႔ တေစၧေျခာက္တယ္လို႔ထင္ေနမယ္။ သစ္ငုတ္ကုိ တေစၧထင္ေနတာ။ လက္ႏွိပ္မီးနဲ႔ထုိးၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ ေအာ္ တေစၧမဟုတ္၊ သစ္ငုတ္ႀကီးပါလားဆိုၿပီး သံသယရွင္း ေၾကာက္လန္႔ျခင္းလဲ ကင္းသြားတယ္။ အခုလဲ ဒီအတိုင္းပဲ အေၾကာင္းကို ဉာဏ္လက္ႏွိပ္မီးနဲ႔ ထုိးၾကည့္လိုက္ေတာ့ ေအာ္ ျမင္စိတ္ေပၚတာ အျခားေၾကာင့္မဟုတ္ဘူး၊ မ်က္စိနဲ႔ အဆင္းေပါင္းမိလုိ႔ေပၚတာပဲလုိ႔ ရွင္းရွင္းေလး သိလုိက္ရတဲ့အခါမွာ ၀ိစိကိစၧာ အလုိလုိစင္သြားတယ္။ (နာမ႐ူပပရိေစၧဒဉာဏ္= သကၠာယဒိ႒ိစင္။ ပစၥယပရိဂၢဟဉာဏ္= ၀ိစိကိစၧာစင္) အခု ရွင္းလာရင္းနဲ႔ နာမ႐ူပပရိေစၧဒဉာဏ္နဲ႔ ပစၥယပရိဂၢဟဉာဏ္ဆိုတဲ့ ဉာဏ္ႏွစ္ဉာဏ္တက္လာၿပီ။ ႏွစ္ဉာဏ္လံုးဟာ သိဖုိ႔ ဉာဏ္ေတြခ်ည္းပဲ။ ပြားဖုိ႔ဉာဏ္ေတြ မပါေသးဘူး။ သမၼသနဉာဏ္၊ ဥဒယဗၺယဉာဏ္ေတြကမွ အပြားဉာဏ္။
(ဆက္ရန္…)
No comments:
Post a Comment
Without insight meditation, it is incomplete to be a Buddhist.